Trích ý kiến của ĐBQH Vũ Văn Ninh – Bộ trưởng Bộ Tài chính

 
Kính thưa các đồng chí Phó Chủ tịch Quốc hội,
Kính thưa các đồng chí đại biểu Quốc hội chuyên trách, chúng tôi cũng đã ngồi và theo dõi toàn bộ quá trình phát biểu tại kỳ họp vừa rồi. Điều trước tiên tôi xin thay mặt cho Ban soạn thảo ghi nhận đầy đủ các ý kiến của các đại biểu đã phát biểu và đã tham gia, cùng với các cơ quan thẩm tra tiếp thu và sửa đổi, điều chỉnh dự luật này làm thế nào để luật của chúng ta hoàn thiện và nếu được ban hành thì nó đi vào cuộc sống.
Qua ý kiến phát biểu của các đại biểu chúng tôi cũng không nói dài vì cũng ít thời gian. Hai nữa là qua ý kiến của đồng chí Phúc Thanh và đồng chí Nguyễn Văn Yểu - Phó Chủ tịch Quốc hội đã rất rõ những ý và chúng tôi cũng muốn báo cáo thêm với các đồng chí. Chúng tôi xin phát biểu ngắn thôi, nhìn chung chúng tôi thấy qua ý kiến đại biểu thấy đều thống nhất rất cao là có một điều mong muốn làm sao đấy luật của chúng ta có hiệu quả và hiệu lực.
Thứ hai là thông qua Luật này làm thế nào để thu đúng, thu đủ, thu kịp thời và công khai, minh bạch.
Ý thứ ba là hạn chế được giảm thất thu thuế, trốn lậu thuế, gian lận thuế. Trên cơ sở đó đảm bảo công bằng, bình đẳng cho các đối tượng nộp thuế, đảm bảo nhu cầu, yêu cầu thu của ngân sách nhưng mà cũng hạn chế tiêu cực của cơ quan quản lý thuế.
Trên cơ sở như vậy, chúng tôi xin báo cáo thêm mấy ý, nhất là ra luật này thì báo cáo với các đồng chí đúng là hiện nay các quản lý về thu, về nộp và các công việc thủ tục hành chính liên quan đến nộp thuế thì được thể hiện rải rác ở rất nhiều các luật và có những điểm nó có chồng chéo, nó chưa thống nhất. Cho nên chúng tôi mong muốn trình với Quốc hội để ra Luật này.
Thứ hai nữa là ngoài ý chung vừa rồi nêu, chúng tôi cũng thấy ý của các đại biểu phát biểu chúng tôi rất đồng tình, cũng mong muốn làm thế nào để hạn chế cái khép kín và làm sao cho nó công khai, minh bạch là tránh được, hạn chế được tối đa tiêu cực.
Thưa các đồng chí, hiện nay tiêu cực như các đồng chí nói chia đôi, chia ba thực ra cũng có, chúng tôi rất trăn trở vì nó cực kỳ khó khăn, vì lợi ích của hai bên, có những trường hợp biết như vậy nhưng xuống hỏi, xuống để điều tra, kiểm tra thì bản thân người mà người ta làm việc đấy người ta cũng không nói. Cho nên chỉ có cách tức là chúng tôi cũng đã áp dụng nhiều biện pháp, ví dụ trong đó có biện pháp hạn chế các cán bộ quản lý thuế xuống trực tiếp các hộ và các đơn vị. Vì thế mới chuyển sang một tư tưởng chỉ đạo lâu dài là phải tự khai, tự tính, tự nộp. Trên cơ sở tự khai, tự tính, tự nộp đấy thì tăng cường công tác kiểm tra và thanh tra để phát hiện những cái nếu tự khai, tự tính, tự nộp không đúng, không chuẩn xác. Trên tinh thần xuyên suốt như vậy thì quan hệ trực tiếp nó hạn chế đi và chúng tôi hy vọng nó sẽ bớt, tiến tới nó giảm. Tư tưởng chung là như vậy. Có một số vấn đề cụ thể:
Thứ nhất, có rất nhiều điều các đại biểu đề nghị cần cụ thể hơn, cần quy định rõ ràng hơn, chúng tôi xin tiếp thu để nghiên cứu để rồi thể hiện.
Ý thứ hai, về quyền hạn, trách nhiệm của cơ quan quản lý thuế. Trong này nhiều đại biểu nói rằng cần thể hiện làm sao đấy để cân bằng với trách nhiệm của người nộp thuế, đặc biệt trong đó có cả các chế tài xử lý cán bộ quản lý thuế khi vi phạm cho rõ hơn. Chúng tôi rất nhất trí điểm này, trên tinh thần các đại biểu đã phát biểu chúng tôi sẽ cố gắng thiết kế cho nó đầy đủ và rõ hơn.
Điểm thứ ba, về đại lý thuế. Anh Yểu nói rất rõ rồi, tôi xin nói thêm một ý. Đúng là tên sẽ nghiên cứu thêm, nhưng tư tưởng chính là cái dịch vụ để tư vấn về thuế và mang tính chất tự nguyện. Đơn vị, tổ chức dịch vụ tư vấn về thuế này thực ra hoạt động theo Luật doanh nghiệp, nhưng đơn vị này không phải là đại lý cho cơ quan thuế mà là đại lý cho người nộp thuế khi người nộp thuế thấy cần phải tư vấn vấn đề gì đó hoặc là thay mặt cho người nộp thuế làm một công việc gì đó thì ký hợp đồng, trên cở sở hợp đồng ấy thì triển khai thực hiện theo hợp đồng, chúng tôi chỉ nói thêm một ý như vậy. Trong này các đại biểu có nói rằng làm thế nào đấy để quy định rõ hơn quyền và nghĩa vụ của đại lý, hiện nay đang gọi là đại lý sau này sẽ nghiên cứu xem gọi là cái gì cho hợp lý chúng tôi sẽ nghiên cứu. Đấy là ý thứ ba.
Ý thứ tư về miễn, giảm thuế và xóa nợ thuế, vừa rồi anh Yểu có nói rất rõ, tôi chỉ xin báo cáo thêm là về miễn, giảm thuế đã được quy định trong từng luật thuế, mỗi một sắc thuế, mỗi một loại thuế có đối tượng, phạm vi và mức độ miễn, giảm khác nhau, thậm chí cả Luật Đầu tư cũng có quy định về được miễn, giảm thuế, được ưu đãi về thuế. Cho nên trong này không quy định như thế nào thì được miễn, giảm thuế, miễn bao nhiêu, miễn mức độ nào, chỉ quy định những trình tự, thủ tục để được miễn, giảm thuế thôi. Tôi xin báo cáo có thêm ý như vậy.
Điểm thứ năm, thanh tra thuế, điều tra thuế, trong Báo cáo chúng tôi đã có lần báo cáo với Quốc hội là thanh tra thuế, điều tra thuế có khác nhau. Chúng tôi xin có mấy điểm nêu rất ngắn gọn:
Thứ nhất, đây không phải là điều tra hình sự, khẳng định việc như vậy.
Thứ hai là việc thể hiện cái không phải là điều tra hình sự, không phải chỉ ở Điều 85, mà thể hiện ở tất cả các điều trong Mục 4, nó có quan hệ với nhau, rất nhiều nơi đã nói đến việc điều tra hành chính về thuế, trong phạm vi trốn thuế, lậu thuế, gian lận thuế, trong phạm vi mức độ như vậy và có những việc nếu thanh tra không thì không làm được, ví dụ thanh tra thường diễn ra trong một đơn vị hoặc một hộ thôi, phạm vi mở rộng thanh tra đó ra nó phức tạp hơn. Cho nên, ở đây nó liên quan đến nhiều hộ, nhiều cá nhân và nhiều tổ chức, muốn là có điều tra để thu thập thông tin, tình hình để xác định hành vi trốn lậu thuế để xử lý. Đấy là ý thứ nhất.
Ý thứ hai, hải quan ở đây thì như thế nào, đúng là thưa các đồng chí hiện nay hải quan theo Luật hình sự có được giao thẩm quyền điều tra, khởi tố đối với tội buôn lậu và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Chỉ có hai việc buôn lậu, vận chuyển hàng hóa trái phép qua biên giới tại Điều 153, 154 Bộ luật hình sự. Nhưng hải quan hiện nay chưa được giao thẩm quyền điều tra, khởi tố đối với chuyện trốn lậu thuế và gian lận thuế. Sau này điều này nếu được ra thì đương nhiên cũng như ý anh Yểu có hỏi, thì chúng tôi đã bàn và hiểu rằng việc điều tra về thuế mà thuế liên quan đến hải quan thì giao cho cơ quan hải quan, còn điều tra liên quan đến thuế nội địa thì do cơ quan thuế.
Ý thứ ba, khi ra tổ chức này có tăng biên chế không, thưa các đồng chí chúng tôi không tăng biến chế, vì hiện nay ngành thuế có 40.000 người ổn định từ hơn 10 năm nay, không tăng thêm biên chế nào cả, chỉ có sắp xếp, tổ chức lại. Chính vừa rồi chúng tôi bỏ việc chuyên quản thuế đi, bỏ việc giao ủy nhiệm thu xuống cho phường, xã thì nó dôi ra biên chế đó và đào tạo lại để tăng cường cho công tác tổ chức thanh tra. Hiện nay là thanh tra chứ chưa được điều tra, sau này tinh thần sẽ sử dụng số biên chế đó để tăng cường cho công tác điều tra.
Ý thứ tư, cũng nhất trí với ý kiến của các đại biểu là cần phải thể hiện rõ hơn khi có dấu hiệu vi phạm liên quan đến tội phạm hình sự thì phải chuyển sang cho cơ quan hình sự, tố tụng hình sự. Đó là những điểm chúng tôi thấy có nhiều đại biểu trong quá trình phát biểu và rất quan tâm đến việc này, chúng tôi thấy rằng nếu ra được cơ quan điều tra về thuế, thì tôi tin hiệu lực và hiệu quả của công tác quản lý thuế chắc là nó sẽ tốt hơn. Và sẽ từng bước, chúng tôi cũng không dám khẳng định nhưng sẽ từng bước hạn chế được những tiêu cực, những gian lận và trốn thuế hiện nay diễn biến rất phức tạp. Xin cảm ơn các đồng chí. Điểm cuối cùng, sẽ ghi nhận tất cả những ý kiến này để chỉnh lý, sẽ trình với Quốc hội cho ý kiến.