Trích ý kiến của ĐBQH Đoàn Minh Vượng – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh

Kính thưa các đồng chí.
Trước hết tôi nhất trí rất cơ bản như bản giải trình của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội.
Thứ hai, tôi thấy rằng dự thảo lần này về Luật Cư trú theo nhận thức cá nhân của tôi thấy cơ bản đã đáp ứng được tư tưởng chỉ đạo của ta là thành lập Luật Cư trú đảm bảo quyền tự do cư trú của công dân. Nếu so với trước tôi thấy điều kiện để nhập khẩu, điều kiện để tách khẩu, đối tượng được nhập khẩu, được tách khẩu, tôi nghĩ trong dự thảo lần này phải nói rất rộng. Không biết các đại biểu thế nào chứ nhưng tôi thấy rằng trước đây vấn đề hộ khẩu là vấn đề rất phức tạp, nhưng trong dự thảo này cơ bản đáp ứng được quyền tự do.
Dự thảo thể hiện quan điểm mà nhiều đại biểu nói rằng làm thế nào đảm bảo quyền của công dân thực hiện đúng được theo tinh thần của Hiến pháp, ở đây rất nhiều đại biểu đã chứng minh rất rõ, tôi có một đồng tâm với đại biểu Dương Thu Hương vừa phát biểu lúc nãy làm rõ là tự do gì thì tự do nhưng phải tự do trong khuôn khổ của pháp luật, mà trong dự thảo này đã được thể hiện ở Điều 5. Cho nên từ đó quan điểm thể hiện bằng các quy định nhất là các điều kiện để bảo đảm thường trú, điều kiện để đảm bảo tạm trú, tôi thấy trong dự thảo này tương đối khá đầy đủ.
Quan điểm thứ hai, tôi cũng hoàn toàn nhất trí trong tình hình hiện nay, tôi nhất trí như ý kiến của đồng chí Phó Chủ tịch Quốc hội đây là một hình thức, một phương pháp quản lý. Bây giờ đương nhiên ta có hộ khẩu, còn các vị đại biểu đề xuất ra làm một cái thẻ, tôi nghĩ rằng trong tình hình hiện nay mà nói, qua thảo luận từ trước cũng như lần này rất nhiều ý kiến đại biểu, quan điểm của tôi thấy rằng, ta vẫn phải tạm thời giữ lại hộ khẩu, thủ tục về hộ khẩu, hình thức hộ khẩu để quản lý. Những lý lẽ này, tôi nghĩ rằng trong giải trình của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội khá rõ.
Vấn đề thứ hai, ở đây tôi muốn tham gia cái này cũng thể hiện quan điểm thôi, các vị đại biểu nói là ở Chương III nhưng tập trung ở Điều 24, trường hợp đăng ký thường trú theo Điều 24, trường hợp chuyển chỗ ở hợp pháp, ở trong này Điều 24 có ghi hai phương án.
Một, phương án quy định thời gian anh phải hoàn thành.
Hai là phương án tuỳ nghi, quy định chế độ, trách nhiệm là anh cũng phải hoàn thành thủ tục chuyển.
Theo quan điểm của tôi, tôi thống nhất với một phương án là phải quy định cụ thể, bởi vì anh đã đầy đủ điều kiện để chuyển hộ khẩu thường trú, chỉ có một thủ tục, thủ tục bây giờ quy định như trong luật này là không có gì phức tạp, nếu cơ quan thực hiện thi hành sau này không có gì phức tạp. Đảm bảo quản lý Nhà nước cho chặt chẽ về vấn đề hộ khẩu, về vấn đề cư trú:
Một quy định là 24 tháng, tức 2 năm tôi thấy quá dài.
Hai, ta lại quy định có tính chất tuỳ nghi, đưa trách nhiệm thì không nên, quy định quy phạm thì tôi thấy không nên. Theo tôi, phải có cụ thể mà cụ thể theo quan điểm của tôi là nên rút ngắn chỉ 12 tháng là cùng thôi, chứ không nên kéo dài.
Điểm thứ ba, tôi muốn xin phát biểu, nội dung ở đây tôi có theo dõi là có một số đại biểu có ý kiến nó phản ảnh vào suy nghĩ chung của tôi nhưng tôi thấy chưa rõ, ví dụ đại biểu Minh - Thành phố Hồ Chí Minh, đại biểu Nam - Bình Dương, đại biểu Hương, vừa qua đồng chí Phó Chủ tịch lại gợi ý nội dung cơ bản của luật này như thế nào, nhưng tôi thấy rằng trong luật này ta có quy định trường hợp đăng ký thường trú và đăng ký tạm trú, thế thì thường trú là có hộ khẩu và tạm trú có quyền tạm trú, với 2 hình thức này thì hậu quả pháp lý của nó như thế nào? Theo quan điểm của tôi luật này phải giải quyết, nhưng trong xây dựng dự án này tôi thấy chưa có đề cập, cụ thể là quyền, nghĩa vụ của công dân khi anh đã đăng ký thường trú thì anh được hưởng cái gì, anh tạm trú thì được hưởng cái gì và phải thực hiện nghĩa vụ gì.
Báo cáo các đại biểu, hiện nay nếu như tôi đăng ký hộ khẩu thường trú thì như các đại biểu đã nói rồi, tức là ba trăm tám mấy mối liên hệ liên quan được hưởng vào thường trú này thì cái đó tương đối dễ, nhưng bây giờ trong luật này ta quy định có hình thức tạm trú mà tạm trú dài hạn theo quy định ở Điều 31 trừ những trường hợp có quy định có thời hạn theo quy định của pháp luật, thế còn là dài hạn liên miên. Trong khi đó ta phát triển là nhiều thành phần kinh tế và báo cáo các đồng chí đều biết rằng thực tiễn hiện nay lực lượng lao động làm việc ở các thành phố, nhất là các thành phố cấp tỉnh có thể nói là rất lớn. Nhưng bây giờ ta chỉ quy định ta cho tạm trú dài hạn, ta cấp sổ nhưng quyền hạn của họ như thế nào? Ở đây tôi thấy mấy vấn đề luật ta quy định bắt buộc anh phải quay về nơi anh thường trú. Ví dụ như bầu cử anh phải quay về, nghĩa vụ quân sự là phải quay về, nhưng trong thực tiễn cuộc sống rất nhiều các quyền và nghĩa vụ của những người ở những nơi cư trú đó thì hiện nay họ thực hiện ra làm sao, họ được hưởng cái gì. Khi Nhà nước công nhận cho tôi ở đây thì Nhà nước phải cho tôi hưởng cái gì chứ.
Bây giờ báo cáo các vị đại biểu tình trạng của chúng ta không thiếu gì, các em sinh ra ở tại Hà Nội, tại Thành phố Hồ Chí Minh và tại các tỉnh khác không được đăng ký hộ khẩu, bởi vì bố mẹ nó làm việc ở nhiều thành phần kinh tế không được đăng ký hộ khẩu. Cho nên nó không được đăng ký hộ khẩu, mà đã không được đăng ký hộ khẩu thì vấn đề học, vấn đề chữa bệnh, vấn đề bảo hiểm là rất khó khăn. Nên chăng luật này là ta phải xác định rõ, đặc biệt là quyền và nghĩa vụ của người được tạm trú như thế nào? Như thế người dân mới phấn khởi, như thế nó đảm bảo đúng nghĩa của nó là tự do cư trú. Nếu bây giờ anh chỉ cho tự do về hình thức thôi, còn tất cả các thứ khác không được hưởng cái gì, thậm chí là không phải làm nghĩa vụ gì, kể cả vấn đề sinh tử hiện nay còn nhiều vấn đề. Chúng tôi được biết ngay hiện thời chứ còn sau này luật này ra như thế nào, hướng dẫn cụ thể ra làm sao, hiện thời ngay người thường trú ở bản xứ chết là chế độ khác, người ở nơi khác cũng có thường trú, tức là Nhà nước cho vào đây thường trú rồi lại khác, còn người chỉ tạm trú thôi thì lại càng khác nữa. Không biết các đồng chí ở địa phương như thế nào nhưng tôi nói ngay ở Hà Nội là như vậy, nhưng chưa có luật nào điều chỉnh cái này cả. Cho nên tôi cũng có hy vọng là phát biểu đề xuất vấn đề này vì theo dõi từ sáng thấy các đồng chí có nói qua chỗ đó thôi, nhưng vừa rồi tôi thấy đồng chí Phó chủ tịch nói: "Những vấn đề này có khi để luật khác" thì tôi e rằng việc đảm bảo tự do cư trú của chúng ta không đảm bảo thực chất.