Góp ý của đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Mỹ Hương – TP Đà Nẵng

Kính thưa Quốc hội,

Tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến của đại biểu Đặng Như Lợi phát biểu trước tôi về vấn đề cho ý kiến đối với dự thảo luật. Tuy nhiên, tôi xin thể hiện chính kiến của mìnhh với dự án này như sau:

Đối với Luật thuế giá trị gia tăng, đề nghị áp dụng mức thuế suất 5% cho người, thuê nhà là học sinh, sinh viên, công nhân và người có thu nhập thấp vì 2 lý do:

Thứ nhất, theo nguyên tắc hành thu thì luật thuế ban hành phải hướng đến mục tiêu công bằng và chính xác. Tuy nhiên, quy định của dự án luật này không thỏa mãn 2 mục tiêu trên, trước hết là do chúng ta chưa có tiêu chí rõ ràng về người có thu nhập thấp dẫn đến nguy cơ phân loại sai đối tượng trong thực tế, như vậy dẫn đến sự không công bằng vì những người đáng được hưởng ưu đãi thì không được hưởng, những người không đáng được hưởng ưu đãi thì có thể được hưởng ưu đãi. Chúng ta thấy rõ hiện tượng này khi Chính phủ thực hiện trợ cấp cho người nghèo trong dịp tết vừa qua.

Ngoài ra với công cụ quản lý thuế thiếu hiệu quả như hiện nay, các doanh nghiệp dễ lợi dụng để bán hoặc cho thuê nhà với mức thuế suất 5% cho những đối tượng không thuộc diện ưu đãi. Rõ ràng chính sách này có nguy cơ khuyến khích các đối tượng trục lợi, khuyến khích các hành vi hối lộ.

Thứ hai, về vấn đề chi phí phát sinh khi thực hiện chính sách. Với quy định của dự thảo luật này, chúng ta thấy những người mua nhà và thuê nhà khác nhau thì họ chịu những mức thuế suất khác nhau là 5% và 10%. Tuy nhiên, trong bối cảnh thực tiễn của nước ta thì vấn đề các khoản chi phí cũng như đối tượng chịu thuế không được quy định rõ ràng. Khi không rõ ràng như vậy sẽ gây tốn rất nhiều chi phí cho công tác quản lý. Theo tôi chúng ta phải cân nhắc rất kỹ lưỡng, nếu như một chính sách đưa ra mà không hữu hiệu về mặt chi phí. Vì hai lý do trên tôi đề nghị không sửa đổi luật này.

Về Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Tôi cũng không đồng tình với Tờ trình của Chính phủ vì 4 lý do:

Thứ nhất, theo chiến lược cải cách thuế đến năm 2010, một trong những mục tiêu hệ thống thuế đặt ra đối với Luật thuế thu nhập doanh nghiệp đó là chúng ta phải miễn, giảm thuế. Có nghĩa là chúng ta thu hẹp phạm vi ưu đãi thuế. Như vậy luật này đi ngược lại và nó không phù hợp với chiến lược cải cách thuế đến năm 2010. Mặt khác, xu hướng cải cách thuế trên thế giới người ta cũng đi theo hướng là tách chính sách xã hội ra khỏi chính sách thuế thì chính sách này của chúng ta cũng đi ngược với xu hướng chung của thế giới. Tôi cho rằng việc cải cách hệ thống thuế phải đảm bảo sự nhất quán về lâu dài, theo như cách chúng ta làm hiện nay là nó mang tính chất tình thế trong ngắn hạn.

Thứ ba, là việc xác định giá bán nhà và giá thuê nhà, Tờ trình của Chính phủ có nêu giá cho thuê nhà không được cộng các ưu đãi của Nhà nước vào giá thuê và lợi nhuận định mức tối đa là 10%, thời gian thu hồi vốn tối thiểu là 20 năm. Những quy định như vậy có vẻ chặt chẽ, nhưng lại không thực tế và không phù hợp với một nền kinh tế thị trường. Mặt khác tôi cho rằng quy định có chặt chẽ như thế nào đi nữa thì do công tác quản lý thuế của chúng ta hiện nay không hiệu quả thì sẽ tạo ra những khe hở rất lớn trong quá trình thực thi. Cuối cùng nó vẫn không đảm bảo, chính sách chúng ta đưa ra vẫn không đảm bảo lợi ích thực sự cho người thụ hưởng cuối cùng.

Thứ tư, dự thảo Luật này quy định miễn thuế 4 năm và giảm thuế ở mức ưu đãi tối đa trong 9 năm tiếp theo. Theo nguyên tắc việc miễn thuế theo thời gian nó khuyến khích hành vi cho các doanh nghiệp lách thuế bằng cách các doanh nghiệp bị đánh thuế họ sẽ thiết lập các quan hệ kinh tế với những doanh nghiệp được miễn thuế. Như vậy họ sẽ dịch chuyển lợi nhuận thông qua việc chuyển giá và với quy định dự thảo Luật của chúng ta hiện nay thì các doanh nghiệp cũng có thể thực hiện việc chuyển giá từ những dự án không được ưu đãi sang dự án được ưu đãi.

Ngoài ra tôi cũng xin nêu kết quả nghiên cứu về lợi ích từ ưu đãi thuế, nghiên cứu đã trình bày và giải thích rất rõ tại sao lợi ích từ ưu đãi về thuế là chưa chắc có và tại sao những yếu tố phi thuế lại phù hợp hơn trong việc thu hút đầu tư. Miễn và giảm thuế sẽ làm xóa mờ cơ sở thuế và làm cho công tác quản lý thuế trở lên phức tạp hơn, đồng thời không đem lại lợi ích tương xứng cho nền kinh tế. Đó là một kết quả nghiên cứu được thừa nhận trên thế giới và các nước người ta cũng nghiên cứu và áp dụng rất nhiều. Hầu như các nghiên cứu cũng không chứng minh được rằng những nước áp dụng chế độ miễn và giảm thuế sẽ có được một lợi ích xác thực nào. Thông thường thì các biện pháp này chỉ có tác động bề ngoài chứ không phải là những công cụ thu hút đầu tư thực sự.

Một hệ thống thuế ổn định và minh bạch với một cơ sở thuế toàn diện và thuế suất thấp sẽ hiệu quả hơn so với những biện pháp có tính tình thế trong ngắn hạn. Tôi cho rằng khi xây dựng luật thuế, một dự án Luật thì chúng ta phải đánh giá hết tất cả các yếu tố kinh tế xã hội của chính sách chứ không phải xây dựng một dự án dựa hoàn toàn trên cơ sở là ước đoán.

Kính thưa Quốc hội, mục tiêu của chúng ta đặt ra đối với dự án này là góp phần nâng cao, cải thiện cuộc sống của học sinh, sinh viên, công nhân và người có thu nhập thấp. Tuy nhiên với những phân tích trên tôi e rằng chúng ta không đạt được những mục tiêu này mà để cho một số đối tượng lợi dụng gây ra sự méo mó đối với một chính sách tốt đẹp của Nhà nước. Một lần nữa tôi rất mong Quốc hội cân nhắc hết sức kỹ lưỡng đối với dự án Luật này. Tôi xin hết. Xin cảm ơn Quốc hội.