Góp ý Quyết định của Thủ tướng phê duyệt Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã giai đoạn 2026-2031

Kính gửi: Cục Phổ biến, giáo dục và Trợ giúp pháp lý, Bộ Tư pháp

Trả lời công văn số 7651/BTP-PG&TG ngày 26/11/2025 của Bộ tư pháp về việc lấy ý kiến đối với dự thảo Tờ trình và dự thảo Quyết định của Thủ tướng phê duyệt Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã giai đoạn 2026-2031, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đánh giá cao công tác soạn thảo rất cẩn trọng của Quý Cơ quan.

Dự thảo Tờ trình và Quyết định của Thủ tướng đã bao hàm các nội dung lớn cần thiết, với ba nhóm nhiệm vụ, giải pháp khá toàn diện cùng các mục tiêu, hoạt động và sự phân công trách nhiệm khá cụ thể của tất cả các cơ quan, tổ chức liên quan.

Về quan điểm tiếp cận, Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã giai đoạn 2026-2031 cần được xây dựng để đảm bảo: (i) Thực hiện các chủ trương, chính sách mới của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế tư nhân, nâng cao năng lực cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh, hợp tác xã, (ii) Khắc phục những hạn chế, bất cập đang tồn tại, (iii) Phát huy những kinh nghiệm, thực tiễn tốt đang có, (iv) Đổi mới, đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn về tổ chức, bộ máy, về nhu cầu của các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, hợ tác xã và ứng dụng sự phát triển của khoa học công nghệ, (v) Tăng cường huy động nguồn lực, sự tham gia đa dạng và đẩy mạnh cơ chế phối hợp của các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan, đảm bảo tính ổn định và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý.

Để hoàn thiện thêm các Dự thảo, VCCI có một số ý kiến như sau:

1. Đối với Dự thảo Tờ trình

Về trách nhiệm của Bộ Tài chính:

Bộ Tài chính có trách nhiệm chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến kinh phí từ ngân sách nhà nước, đề xuất cơ chế, chính sách để triển khai hỗ trợ miễn phí dịch vụ tư vấn pháp lý, bên cạnh đó thực hiện hỗ trợ pháp lý trong các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Tài chính, đặc biệt là các lĩnh vực trọng tâm như: thuế, hải quan, doanh nghiệp và đầu tư. VCCI đề nghị Quý Cơ quan xem xét việc hỗ trợ cụ thể đối với hộ kinh doanh để thúc đẩy hộ kinh doanh trở thành doanh nghiệp, và đặc biệt trong giai đoạn trước mắt là vấn đề thuế (giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân) đối với hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán từ 01/01/2026. Nhóm hộ kinh doanh chưa có tổ chức đại diện như các doanh nghiệp, hợp tác xã, do đó rất cần có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa cơ quan thuế, chính quyền địa phương và các tổ chức, doanh nghiệp liên quan. Đề nghị Quý Cơ quan xem xét bổ sung nội dung này vào phần trách nhiệm của Bộ Tài chính.

Về kinh phí thực hiện:

Dự thảo Tờ trình đang nêu ra nguyên tắc chung:

– Kinh phí thực hiện Chương trình được đảm bảo từ nguồn ngân sách nhà nước và các nguồn kinh phí hợp pháp khác để thực hiện Chương trình.

Ưu tiên bố trí nguồn lực hỗ trợ các địa phương có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, địa phương khó có khả năng cân đối ngân sách nhằm bảo đảm thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp của Chương trình.

– Các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố căn cứ nhiệm vụ, giải pháp thực hiện tại Quyết định này và quy định của pháp luật về giao nhiệm vụ bố trí kinh phí hằng năm, xây dựng dự toán và tổ chức thực hiện.

– Khuyến khích nguồn kinh phí huy động từ các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước theo quy định của pháp luật; tăng cường sử dụng nguồn kinh phí lồng ghép trong các chương trình, đề án liên quan đã được phê duyệt và các nguồn kinh phí hợp pháp khác để thực hiện Chương trình.

Tuy nhiên, đối với các cơ quan, tổ chức khác ngoài khu vực nhà nước, việc nêu trong phạm vi chức năng có trách nhiệm huy động và bố trí nguồn lực để chủ động triển khai các hoạt động hỗ trợ pháp lý cho các chủ thể kinh doanh có liên quan và phối hợp với Bộ Tư pháp thực hiện các hoạt động của Chương trình là còn chung chung và chưa giải quyết được vướng mắc hiện nay về hạn chế nguồn lực thực hiện hỗ trợ pháp lý của các cơ quan, tổ chức này.

Đề nghị Quý Cơ quan xem xét, bổ sung việc các đơn vị đầu mối được nêu trong Quyết định của Thủ tướng cũng được cấp một phần ngân sách nhà nước để thực hiện các hoạt động một cách tối thiểu, theo đề xuất của các cơ quan, tổ chức này trên cơ sở một quy trình chặt chẽ, hợp lý.

Về kiểm tra, giám sát, đánh giá:

Dự thảo Tờ trình đưa ra các mục tiêu cụ thể như:

– Hoàn thành 100% việc rà soát, đề xuất và hoàn thiện chính sách, thể chế liên quan đến các hoạt động hỗ trợ pháp lý, bảo đảm tính kịp thời, đồng bộ, hiệu quả, khả thi, phù hợp với từng giai đoạn, thời kỳ phát triển của đất nước.

– Trong hoạt động cung cấp thông tin pháp luật: (i) Bảo đảm tối thiểu 80% doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã có khả năng tiếp cận thông tin pháp lý cơ bản về hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh qua nền tảng số và kênh thông tin có liên quan; (ii) Bảo đảm 100% các hội nghị, hội thảo, diễn đàn, đối thoại cung cấp thông tin pháp luật được tổ chức xuất phát từ nhu cầu thực tế của doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã và được triển khai thiết thực, hiệu quả.

– Trong hoạt động bồi dưỡng kiến thức pháp luật: (i) Tối thiểu 90% đối tượng tham gia thụ hưởng hài lòng về chất lượng của các hoạt động; (ii) Tối thiểu 80% tư vấn viên thuộc mạng lưới tư vấn viên pháp luật, công chức, viên chức, người làm công tác pháp chế, tham mưu, triển khai công tác hỗ trợ pháp lý được trang bị trang bị kỹ năng, kiến thức pháp luật cần thiết nhằm nâng cao năng lực hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã.

– Trong hoạt động tư vấn pháp luật: (i) Bảo đảm tối thiểu từ 80% đề nghị tư vấn của doanh nghiệp nhỏ và vừa thông qua Chương trình được giải quyết hoặc kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền giải quyết; (ii) Thí điểm và triển khai có hiệu quả cơ chế hỗ trợ miễn phí dịch vụ tư vấn pháp lý cho doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh, hợp tác xã; (iii) Hình thành và khai thác hiệu quả mạng lưới tư vấn viên pháp luật chuyên nghiệp, chất lượng cao trên phạm vi cả nước; (iv) Phát triển các mô hình điểm hỗ trợ giải quyết tranh chấp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã tại địa phương hướng tới xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi, an toàn, minh bạch, hiệu quả, chi phí thấp.

Tuy nhiên, trong Dự thảo Tờ trình chưa nêu ra nguyên tắc, cách thức để đánh giá, giám sát việc đạt được các mục tiêu này một cách khách quan, công bằng. Do đó, đề nghị Quý Cơ quan xem xét bổ sung.

2. Đối với Dự thảo Quyết định của Thủ tướng phê duyệt Chương trình hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh hợp tác xã

2.1. Nhóm nhiệm vụ, giải pháp tạo nền tảng thúc đẩy thực hiện hiệu quả công tác hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã

– Hoàn thiện thể chế, chính sách về hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã, đề nghị Quý Cơ quan xem xét đưa nội dung về chính sách hỗ trợ pháp lý cho hộ kinh doanh trong văn bản quy phạm pháp luật riêng về hộ kinh doanh (khi có văn bản này), vì hiện nay Bộ Tài chính đang phối hợp với các bộ, ngành xây dựng dự thảo Luật Kinh doanh cá thể nhằm tạo khung pháp lý thuận lợi cho nhóm hộ kinh doanh.

– Rà soát khó khăn, vướng mắc, đề xuất hoàn thiện thể chế bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã

Dự thảo quy định:

– Cơ quan chủ trì: Các bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ.

– Cơ quan phối hợp: Các bộ, cơ quan ngang bộ liên quan, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố.

– Thời gian thực hiện: Năm 2026 và hằng năm.

Về cơ quan chủ trì và phối hợp: Đây là vấn đề thực tiễn của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã, do đó, đề nghị Quý Cơ quan xem xét, bổ sung các tổ chức đại diện cho những đối tượng cần được vệ quyền, lợi ích hợp pháp nêu trên tham gia phối hợp, thậm chí chủ trì thực hiện một phần rà soát, đánh giá, như vậy sẽ đảm bảo tính khách quan và sát với thực tiễn công tác phục vụ, bảo vệ quyền và lợi ích hội viên của các tổ chức đại diện.

Ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số: đề nghị Quý Cơ quan xem xét bổ sung việc xây dựng kho tài liệu, tài nguyên trực tuyến về kiến thức, bồi dưỡng, sổ tay, cẩm nang… có thể dễ dàng tra cứu, nghiên cứu.

Rà soát, nắm bắt, tiếp nhận, tổng hợp thông tin về khó khăn, vướng mắc, phản ánh, kiến nghị của doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã và kịp thời chuyển đến các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xem xét, giải quyết, tháo gỡ theo chức năng, nhiệm vụ được giao

Dự thảo quy định nhiệm vụ cho các cơ quan chủ trì là Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, Hiệp hội Pháp chế doanh nghiệp, các hiệp hội, hội doanh nghiệp, tổ chức đại diện cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh, hợp tác xã. Đề nghị Quý Cơ quan xem xét bổ sung việc tổ chức đối thoại giữa các tổ chức đại diện, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh, hợp tác xã với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền để giải quyết, tháo gỡ khó khăn thực tiễn.

2.2. Nhóm nhiệm vụ, giải pháp tổ chức thực hiện các hoạt động hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Cập nhật, khai thác cơ sở dữ liệu pháp luật trong và ngoài nước để hỗ trợ hoạt động cung cấp thông tin pháp lý cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã: đề nghị xem xét quy định cụ thể về nhóm cơ sở dữ liệu pháp luật ngoài nước để đảm bảo tính khả thi.

Ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số: phần nhiệm vụ, giải pháp gồm: (i) Tổ chức thực hiện các hoạt động hỗ trợ pháp lý, (ii) Tổ chức các hoạt động bồi dưỡng kiến thức pháp luật, (iii) Tổ chức các hoạt động tư vấn pháp luật: ngoài việc Xây dựng, quản lý, duy trì, cập nhật, khai thác và sử dụng cơ sở dữ liệu về vụ việc, vướng mắc pháp lý, Cập nhật, khai thác cơ sở dữ liệu pháp luật, Xây dựng các chương trình truyền thông chính sách, chuyên mục nâng cao kiến thức pháp luật, những nội dung này chưa thể hiện rõ việc ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số, đề nghị Quý Cơ quan xem xét bổ sung.

2.3. Về tổ chức thực hiện

Tương tự như ý kiến đối với Dự thảo Tờ trình, đề nghị Quý Cơ quan xem xét bổ sung trách nhiệm của Bộ Tài chính, Cơ chế kiểm tra, đánh giá, giám sát đối với những mục tiêu cụ thể đã đặt ra.

Về kinh phí thực hiện: Đề nghị xem xét bố trí ngân sách nhà nước cho các tổ chức ngoài nhà nước chủ trì thực hiện các nhiệm vụ được giao trong Quyết định của Thủ tướng, vì nếu chỉ tự huy động và bố trí nguồn lực thì rất hạn chế, đặc biệt đối với nhiệm vụ phải thực hiện ngay từ năm 2026.

Trên đây là một số ý kiến của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đối với dự thảo Tờ trình và dự thảo Quyết định của Thủ tướng phê duyệt Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh doanh, hợp tác xã giai đoạn 2026-2031, trân trọng gửi tới Quý Cơ quan nghiên cứu, tổng hợp hoàn thiện các dự thảo.

Trân trọng cảm ơn.