Một số ý kiến góp ý vào báo cáo tổng hợp kết quả rà soát Luật Sở hữu trí tuệ và các kiến nghị – Nguyễn Anh Ngọc, Công ty INVESTP

Stt

Vấn đề

Qui định liên quan

Tiêu chí bị vi phạm

Phân tích vấn đề

1

Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên

Điều 90.2 Luật SHTT (sửa đổi) “ Trong trường hợp có nhiều đơn của nhiều người khác nhau đăng ký các nhãn hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhau dùng cho các sản phẩm, dịch vụ trùng hoặc tương tự với nhau hoặc trường hợp có nhiều đơn của cùng một người đăng ký các nhãn hiệu trùng dùng cho các sản phẩm, dịch vụ trùng nhau thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho nhãn hiệu trong đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất trong số những đơn đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ”.

Tính hợp lý

Thực tế áp dụng

Việc Cục SHTT căn cứ vào Điều 90.2 để từ chối các đơn đăng ký nhãn hiệu tương tự với nhãn hiệu của người khác có ngày nộp đơn hoặc ngày ưu tiên sớm hơn (nhãn đối chứng) trong trường hợp nhãn đối chứng này đã bị từ chối bảo hộ và đã quá thời hạn khiếu nại mà người nộp đơn vẫn không nộp khiếu nại là không hợp lý, làm cản trở quyền đăng ký và sử dụng nhãn hiệu của các doanh nghiệp khác.

Trên thực tế, có sự áp dụng không thống nhất quy định này. VD: sau khi bị từ chối, người nộp đơn trình bày lý do “ nhãn đối chứng đã bị từ chối bảo hộ và đã quá thời hạn khiếu nại mà người nộp đơn vẫn không nộp khiếu nại” thì khoảng 60-70% trường hợp được Cục SHTT chấp thuận cho vượt qua nhãn đối chứng đó.

Khuyến nghị

Nên sửa đổi Điều 90.2 Luật SHTT (sửa đổi) như sau: “ Trong trường hợp có nhiều đơn của nhiều người khác nhau đăng ký các nhãn hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhau dùng cho các sản phẩm, dịch vụ trùng hoặc tương tự với nhau hoặc trường hợp có nhiều đơn của cùng một người đăng ký các nhãn hiệu trùng dùng cho các sản phẩm, dịch vụ trùng nhau thì trước hết văn bằng bảo hộ sẽ được xem xét cấp cho nhãn hiệu trong đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất trong số những đơn trên, nếu như nhãn hiệu này đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ”.

Trường hợp, đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm hơn đã bị từ chối cấp văn bằng bảo hộ vì một lý do bất kỳ thì sau 2 tháng* kể từ ngày hết thời hạn nộp khiếu nại mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền vẫn chưa nhận được khiếu nại thì đơn đã bị từ chối sẽ không còn được coi là đối chứng để cơ quan nhà nước có thẩm quyền từ chối cấp văn bằng bảo hộ cho nhãn hiệu trong đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn muộn hơn.

Trường hợp có lý do rõ ràng để tin rằng, người nộp đơn đã không nộp khiếu nại do điều kiện bất khả kháng* thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể xem xét việc kéo dài thời hạn nói trên, nhưng không được quá 2 năm kể từ ngày hết thời hạn nộp khiếu nại.

(* Ghi chú: (i) 2 tháng là khoảng thời gian để người nộp đơn gửi khiếu nại đến Cục SHTT qua đường bưu điện, (ii) Lý do rõ ràng để tin có thể có điều kiện bất khả kháng: Ví dụ người nộp đơn ở Libi trong thời gian nội chiến hoặc ở vùng động đất của Nhật Bản trong thời gian xẩy ra động đất…). 

2

Khả năng phân biệt của nhãn hiệu

Điều 74.2.h) Luật SHTT “ Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn với nhãn hiệu của người khác đã đăng ký cho hàng hoá, dịch vụ trùng hoặc tương tự mà đăng ký nhãn hiệu đó đã chấm dứt hiệu lực chưa quá năm năm, trừ trường hợp hiệu lực bị chấm dứt vì lý do nhãn hiệu không được sử dụng theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 95 của Luật này”.

Tính hợp lý, tính thống nhất

Thực tế áp dụng

Cục SHTT căn cứ vào Điều 74.2.h để từ chối các đơn đăng ký nhãn hiệu tương tự với nhãn hiệu theo đăng ký đã chấm dứt hiệu lực chưa quá năm năm.

Trong một số trường hợp, sau khi đơn bị từ chối, người nộp đơn có thể tiến hành điều tra việc sử dụng / không sử dụng nhãn hiệu đối chứng. Nếu nhãn hiệu đối chứng không được sử dụng trong 5 năm gần đây thì người nộp đơn sẽ gặp và thuyết phục xét nghiệm viên Cục SHTT chấp nhận cấp VBBH, trong trường hợp này, khoảng 80-90% xét nghiệm viên đồng ý. Như vậy đã có sự không thống nhất trong việc xử lý công việc nói trên của Cục SHTT.  

Khuyến nghị

Nên sửa đổi Điều 74.2.h) Luật SHTT như sau: “Dấu hiệu trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn v ới nhãn hiệu của người khác đã đăng ký cho hàng hoá, dịch vụ trùng hoặc tương tự mà đăng ký nhãn hiệu đó đã chấm dứt hiệu lực chưa quá năm năm, trừ trường hợp nhãn hiệu đó đã hết hạn hiệu lực quá sáu tháng* và không được sử dụng trong năm năm gần đây hoặc hiệu lực bị chấm dứt vì lý do nhãn hiệu không được sử dụng theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 95 của Luật này”.

(* Ghi chú: Theo quy định tại Điểm 20.4.b) Thông tư số 01/2007/TT-BKHCN ngày 14/02/2007 “…§¬n yªu cÇu gia h¹n cã thÓ nép muén h¬n thêi h¹n quy ®Þnh nªu trªn nh­ng kh«ng ®­îc qu¸ 06 th¸ng kÓ tõ ngµy v¨n b»ng b¶o hé hÕt hiÖu lùc... ”)

3

Chấm dứt hiệu lực văn bằng bảo hộ vì lý do không sử dụng trong 5 năm

Điều 95.1.d) Luật SHTT “ Văn bằng bảo hộ bị chấm dứt hiệu lực trong các trường hợp sau đây:…d) Nhãn hiệu không được chủ sở hữu hoặc người được chủ sở hữu cho phép sử dụng trong thời hạn năm năm liên tục trước ngày có yêu cầu chấm dứt hiệu lực mà không có lý do chính đáng, trừ trường hợp việc sử dụng được bắt đầu hoặc bắt đầu lại trước ít nhất ba tháng tính đến ngày có yêu cầu chấm dứt hiệu lực”.

Tính hợp lý, tính thống nhất

Thực tế áp dụng

Cục SHTT sẽ xem xét đơn yêu cầu đình chỉ 1 đăng ký nhãn hiệu nếu đơn đó được nộp kèm với các bằng chứng về việc nhãn hiệu đó đã không được “ sử dụng trong thời hạn năm năm liên tục”. Tuy nhiên, pháp luật SHTT không có quy định về việc những bằng chứng nào sẽ được chấp nhận và được xem xét dẫn đến việc áp dụng không thống nhất tại Cục SHTT.

Trong một số trường hợp, Cục SHTT chấp nhận các bằng chứng thu thập được trong điều tra thực tế nhưng trong một số trường hợp khác thì chỉ các bằng chứng do một số đơn vị chuyên môn (VD: Trung tâm công nghiệp và thương mại - TTTTCNVTM - Bộ Công thương) cung cấp mới được chấp nhận, điều này dẫn đến vị thế độc quyền của TTTTCNVTM, kéo theo hệ quả là chất lượng điều tra là không cao (chỉ khoảng 40-50% kết quả điều tra là chính xác, nhưng chi phí lại cao, trong 1 số năm gần đây đã tăng từ 2,5 triệu - 7,5 triệu đồng). Cũng theo thống kê không đầy đủ, mức độ chính xác của việc điều tra thực tế là từ 80-90%. Vì vậy, trong nhiều trường hợp doanh nghiệp phải tiến hành đồng thời cả 2 cách điều tra, gây tốn kém. 

Khuyến nghị

Nên bổ sung vào Luật SHTT hoặc các văn bản dưới luật nội dung như sau: “Bằng chứng chứng minh một nhãn hiệu đã không được sử dụng trong thời hạn năm năm liên tục gửi kèm theo đơn yêu cầu đình chỉ 1 đăng ký nhãn hiệu có thể là những bằng chứng có được do người yêu cầu tự điều tra trên thị trường hoặc thuê 1 đơn vị khác tiến hành điều tra trên thị trường ”.