Góp ý Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân

Kính gửi: Bộ Tài chính

Trả lời Công văn số 12217/BTC-DNTN của Bộ Tài chính về việc đề nghị góp ý Dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân (sau đây gọi tắt là Dự thảo), Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) có một số ý kiến ban đầu như sau:

1. Về hỗ trợ tiếp cận đất đai, mặt bằng sản xuất kinh doanh (Điều 4)

Khoản 5 Điều 4 Dự thảo quy định về các hình thức mà chủ đầu tư dự án đầu tư và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ được hoàn trả khoản hỗ trợ tiền thuê đất, thuê lại đất, trong đó có hình thức “Hoàn trả tiền thuê đất, thuê lại đất cho chủ đầu tư dự án đầu tư và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ từ nguồn ngân sách trung ương và ngân sách địa phương, tương ứng với tỷ lệ phần trăm (%) phân chia tiền thuê đất giữa các cấp ngân sách theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và văn bản hướng dẫn”.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 36 Luật Ngân sách nhà nước 2025, tiền thuê đất là khoản thu phân chia theo tỷ lệ % giữa ngân sách trung ương và ngân sách địa phương. Như vậy, nguồn được hoàn trả cho chủ đầu tư sẽ lấy từ nguồn ngân sách trung ương và ngân sách địa phương theo tỷ lệ phần trăm phân chia.

Quy định trên đang chưa rõ về thủ tục hoàn tiền cho chủ đầu tư (chủ đầu tư sẽ phải thực hiện thủ tục gì để được hoàn tiền. Quy định này cũng có thể đưa đến cách hiểu, chủ đầu tư sẽ phải thực hiện thủ tục để được hoàn tiền từ ngân sách trung ương, và thủ tục để hoàn tiền từ ngân sách địa phương). Dưới góc độ của chủ đầu tư, họ chỉ cần biết, sẽ được hoàn tiền và tiền này là từ ngân sách nhà nước. Còn việc lấy nguồn từ ngân sách trung ương hay ngân sách địa phương là việc xử lý từ phía cơ quan quản lý nhà nước. Việc thiết kế quy định trên có thể khiến cho chủ đầu tư không biết được mình sẽ được hoàn tiền như thế nào.

Để đảm bảo rõ ràng, đề nghị sửa đổi quy định trên theo hướng, “hoàn trả tiền thuê đất, thuê lại đất cho chủ đầu tư dự án đầu tư và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, vườn ươm công nghệ từ nguồn ngân sách nhà nước” đồng thời quy định rõ hơn về thủ tục hoàn tiền cho chủ đầu tư.

2. Về hỗ trợ thuê nhà, đất là tài sản công (Điều 5)

– Điểm c khoản 3 Điều 5 Dự thảo quy định các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp đổi mới sáng tạo được “Được giảm tiền thuê nhà trong trường hợp tổ chức có chức năng quản lý, kinh doanh nhà địa phương được giảm tiền thuê đất theo quy định, quyết định của cơ quan, người có thẩm quyền để thực hiện các biện pháp điều hành kinh tế xã hội theo quy định tại khoản 2 Điều 157 Luật Đất đai 2024”. Quy định này đang chưa rõ về trình tự, thủ tục các doanh nghiệp được giảm tiền thuê nhà trong trường hợp này. Đề nghị quy định cụ thể về trình tự, thủ tục này để đảm bảo thuận lợi khi thực hiện.

– Khoản 5 Điều 5 Dự thảo quy định Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định “trình tự, thủ tục cho thuê đối với từng loại tài sản theo quy định tại khoản 3 Điều 8 Nghị quyết 198/2025/QH15 và các khoản 1, 2, 3 và 4 Điều này”. 

Theo quy định tại khoản 3 Điều 5 Dự thảo chỉ có một phương thức thuê nhà được áp dụng là “phương thức niêm yết giá theo quy định tại Điều 14 Nghị định số 108/2024/NĐ-CP”. Điều 14 Nghị định 108/2024/NĐ-CP cũng quy định về trình tự thủ tục cho thuê nhà theo phương thức niêm yết giá. Như vậy, quy định Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định về trình tự thủ tục cho thuê sẽ có hai trình tự thủ tục cho thuê nhà một ở văn bản cấp nghị định và một ở văn bản ở địa phương. Điều này có thể gây lúng túng trong quá trình áp dụng.

Để đảm bảo sự rõ ràng, thống nhất, đề nghị sửa đổi điểm a khoản 3 Điều 5 như sau “Được cho thuê nhà theo phương thức niêm yết giá theo quy định tại khoản 1, 2 Điều 14 Nghị định số 108/2024/NĐ-CP” (vì từ khoản 3 đến khoản 8 Điều 14 Nghị định 108/2024/NĐ-CP là trình tự thủ tục cho thuê nhà theo phương thức niêm yết giá).

3. Về hỗ trợ nghiên cứu, phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số (Điều 8)

– Thời gian tính lãi

Khoản 1 Điều 8 Dự thảo quy định “lãi suất tính lãi đối với số thuế thu hồi tính trên phần quỹ sử dụng sai mục đích là mức tính tiền chậm nộp theo quy định của pháp luật về quản lý thuế và thời gian tính lãi là khoảng thời gian kể từ khi trích lập Quỹ đến khi thu hồi”. Dự thảo quy định thời gian tính lãi tính từ khi trích lập Quỹ là chưa hợp lý. Trong trường hợp, thời điểm lập Quỹ với thời điểm sử dụng tiền quỹ sai mục đích cách xa nhau thì doanh nghiệp sẽ phải đóng tiền lãi suất cho cả thời gian sử dụng quỹ đúng mục đích.

Để đảm bảo tính hợp lý và công bằng, đề nghị sửa đổi quy định theo hướng thời gian tính lãi là khoảng thời gian kể từ khi chi sai mục đích cho đến khi thu hồi.

– Các chi phí được trừ

Điểm a khoản 2 Điều 8 Dự thảo quy định về khoản chi phí đào tạo và đào tạo lại nhân lực của doanh nghiệp lớn cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia chuỗi “chi phí đào tạo và đào tạo lại nhân lực của doanh nghiêp được xác định theo quy định của Bộ luật Lao động và các văn bản hướng dẫn”. Tuy nhiên, Bộ luật Lao động quy định về chi phí đào tạo của doanh nghiệp cho người lao động của mình. Việc áp dụng chi phí đào tạo của Bộ luật Lao động cho trường hợp đào tạo của doanh nghiệp lớn cho doanh nghiệp nhỏ dường như chưa phù hợp. Đề nghị sửa đổi theo hướng chi phí này là chi phí thực tế và có tài liệu chứng minh.

4. Về hỗ trợ cung cấp miễn phí các nền tảng số, phần mềm kế toán dùng chung cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh (Điều 9)

Điều 9 Dự thảo quy định về việc Nhà nước cung cấp miễn phí cho doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh nền tảng số tích hợp các giải pháp chuyển đổi số bao gồm phần mềm kế toán có tính năng đảm bảo tích hợp được với phần mềm hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và dịch vụ chữ ký số mà doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh sử dụng theo quy định tại khoản 3 Điều 12 Nghị định 198/2025/QH15. Tuy nhiên, Dự thảo lại không quy định làm thế nào để doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có được phần mềm miễn phí này? Để đảm bảo thuận lợi trong quá trình thực hiện, đề nghị quy định rõ về vấn đề này.

5. Về hỗ trợ miễn phí dịch vụ đào tạo về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (Điều 10)

Điều 10 Dự thảo quy định hỗ trợ dịch vụ đào tạo về quản trị doanh nghiệp, kế toán, thuế, nhân sự cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Nguyên tắc, quy trình hỗ trợ thực hiện theo quy định tại Nghị định 80/2021/NĐ-CP.

Tuy nhiên, các quy định về hỗ trợ của Nghị định 80/2021/NĐ-CP là quy trình hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, không phải hỗ trợ cho hộ gia đình và cá nhân kinh doanh. Do đó, nếu không quy định bổ sung về việc hỗ trợ cho đối tượng là hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thì khi triển khai thực hiện sẽ gặp khó vì có thể các đối tượng áp dụng sẽ hiểu khác nhau hoặc lúng túng không biết áp dụng như thế nào.

Để đảm bảo thuận lợi trong quá trình triển khai, đề nghị hoặc sửa đổi quy định tại Điều 32 Nghị định 80/2021/NĐ-CP về việc bổ sung đối tượng được hỗ trợ là hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh hoặc quy định về việc hỗ trợ cho đối tượng là cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh tại Nghị định này, còn  hỗ trợ cho doanh nghiệp nhỏ và vừa dẫn chiếu theo quy định tại Nghị định 80/2021/NĐ-CP.

6. Về trách nhiệm của các tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức hội, hiệp hội doanh nghiệp (Điều 13)

Điều 13 Dự thảo quy định trách nhiệm của các tổ chức hội, hiệp hội doanh nghiệp là:

– Phối hợp với bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh theo quy định tại Nghị định này

– Huy động các nguồn lực để thực hiện hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh theo quy định tại Nghị định này

Hội, hiệp hội doanh nghiệp là tổ chức rất gần với doanh nghiệp, và là cầu nối giữa doanh nghiệp với cơ quan nhà nước. Việc tạo cơ chế để hội, hiệp hội doanh nghiệp tham gia vào hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ góp phần đưa các chính sách về phát triển kinh tế tư nhân được hiệu quả hơn. Mặt khác, việc tao cơ chế để các tổ chức này tham gia vào hoạt động hỗ trợ là phù hợp với chủ trương xã hội hóa các hoạt động mà khối tư nhân có thể làm và giảm tải các hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước.

Quy định trên mới chỉ đề cập đến việc hội, hiệp hội doanh nghiệp “phối hợp” với cơ quan nhà nước “theo quy định tại Nghị định này”, trong khi Nghị định lại không quy định một cách rõ ràng về cơ chế phối hợp giữa cơ quan quản lý nhà nước với hội, hiệp hội doanh nghiệp trong hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Điều này có thể khiến cho quy định này khó triển khai.

Trên thực tế, thời gian qua hội, hiệp hội doanh nghiệp đã thực hiện rất nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh và đem lại những hiệu quả đáng kể. Nhưng các tổ chức này cũng gặp nhiều khó khăn khi thiếu nguồn lực để thực hiện. Nếu Dự thảo chỉ xác định vai trò của hội, hiệp hội ở vị trí “phối hợp” thì rất khó để hội, hiệp hội được hỗ trợ nguồn lực từ ngân sách nhà nước để thực hiện các hoạt động. 

Để sự tham gia của hội, hiệp hội doanh nghiệp vào hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh có hiệu quả, đề nghị quy định theo hướng hội, hiệp hội doanh nghiệp là chủ thể thực hiện hoạt động hỗ trợ và được cấp ngân sách nhà nước cho hoạt động này.

7. Về trách nhiệm của doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh (Điều 14)

Khoản 1 Điều 14 Dự thảo quy định, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có trách nhiệm “cung cấp thông tin, tài liệu về doanh nghiệp kịp thời, đầy đủ, chính xác theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức hỗ trợ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về thông tin, tài liệu đã cung cấp”. Quy định này chưa rõ về loại thông tin, tài liệu doanh nghiệp phải cung cấp (thông tin, tài liệu về doanh nghiệp là phạm vi khá rộng) và trường hợp phải cung cấp (“theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức hỗ trợ” là quy định chưa rõ). Đề nghị hoặc bỏ quy định này hoặc quy định rõ ràng hơn về các loại thông tin của doanh nghiệp và trường hợp phải cung cấp.

Trên đây là một số ý kiến ban đầu của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đối với góp ý Dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Rất mong quý Cơ quan cân nhắc để chỉnh sửa, hoàn thiện.

Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý Cơ quan.