VCCI_Góp ý Dự thảo Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử (lần 2)

Kính gửi: Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia

Ngày 06/02/2020, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhận được Công văn số 27/NEAC-TĐPC của Trung tâm Chứng thực điện tử quốc gia mời tham dự cuộc họp trao đổi về các nội dung Dự thảo Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử (sau đây gọi tắt là Dự thảo) vào buổi chiều cùng ngày. Do thời gian cuộc họp gấp, VCCI không bố trí được cán bộ tham dự cuộc họp, vì vậy có một số ý kiến đối với Dự thảo như sau:

Ngày 09/01/2020, VCCI đã có Công văn số 0041/PTM-PC góp ý đối với Dự thảo. So với Dự thảo phiên bản tháng 12/2019, thì Dự thảo phiên bản tháng 02/2020 đã có một số thay đổi, trong đó Ban soạn thảo đã tiếp thu và chưa tiếp thu một số ý kiến của VCCI. Trên cơ sở giải trình của Ban soạn thảo trong các tài liệu được gửi kèm theo Công văn số 27/NEAC-TĐPC, VCCI trao đổi lại một số ý kiến góp ý như sau:

1. Về tính chất pháp lý của việc xác định “cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử” là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện

Theo quy định tại Dự thảo và giải trình tại Tờ trình thì “cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử” được xem là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện, doanh nghiệp cung cấp dịch vụ này phải đáp ứng điều kiện kinh doanh và phải được cấp phép mới được phép hoạt động.

Hoạt động cung cấp dịch vụ này không có trong Danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện quy định tại Luật Đầu tư năm 2014 (sửa đổi Danh mục năm 2016). Như đã có ý kiến góp ý trong Công văn 0041/PTM-PC, về mặt nguyên tắc, những ngành nghề không thuộc Danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện sẽ được tự do kinh doanh và không bị ràng buộc bởi bất kì điều kiện kinh doanh nào. Việc Dự thảo quy định điều kiện kinh doanh cho ngành nghề này là không phù hợp với quy định tại Luật Đầu tư.

Trong Báo cáo giải trình ý kiến thẩm định của Bộ Tư pháp, Ban soạn thảo đã đề cập đến vấn đề này “để bảo đảm quy định về các điều kiện cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử tại Dự thảo Nghị định phù hợp với quy định của Luật Đầu tư, điểm d khoản 1 Điều 30 dự thảo Nghị định đã quy định trách nhiệm tổ chức thực hiện của Bộ Thông tin và Truyền thông như sau: “Cấp, thay đổi, cấp lại, tạm đình chỉ, thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử phù hợp với quy định của Luật Đầu tư”. Giải trình này cần được xem xét lại ở các điểm sau:

• Luật Đầu tư không quy định “cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử” là ngành nghề kinh doanh có điều kiện, vì vậy không có cơ sở pháp lý nào để chứng minh tính phù hợp của hoạt động “cấp, thay đổi, cấp lại, tạm đình chỉ, thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện cung cấp dịch vụ định danh”;
• Hiện tại Dự thảo Luật Đầu tư đang được sửa đổi, bổ sung trong đó có Danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Việc “cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử” có được bổ sung vào Danh mục và được Quốc hội thông qua hay không, tại thời điểm hiện tại là chưa thể khẳng định chắc chắn được. Vì vậy, quy định về một quy định không đảm bảo chắc chắn sẽ có ở tương lai cần được xem xét lại.

Tóm lại, Dự thảo Nghị định hiện tại phải căn cứ vào Luật Đầu tư năm 2014 (sửa đổi năm 2016) và phải phù hợp với Luật này. Để đảm bảo thống nhất với Luật Đầu tư 2014, đề nghị Ban soạn thảo chưa quy định về điều kiện cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử; trình tự thủ tục cấp phép, các vấn đề quản lý liên quan đến giấy phép của hoạt động này.

2. Về chủ thể cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử

Theo quy định tại Dự thảo sẽ có hai chủ thể cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử, đó là:

• Doanh nghiệp
• Cơ quan nhà nước

Như đã góp ý trong Công văn 0041/PTM-PC, “cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử” đang được xác định là một ngành nghề kinh doanh và vì vậy, việc cơ quan quản lý nhà nước tham gia cung cấp dịch vụ này dường như chưa thực sự phù hợp với tính chất của cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, ý kiến này vẫn chưa được tiếp thu, vì vậy VCCI đề nghị Ban soạn thảo giải trình rõ về các vấn đề sau:

• Việc cơ quan quản lý nhà nước tham gia vào hoạt động cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử có phù hợp với tính chất của cơ quan nhà nước không?
• Nếu cơ quan nhà nước tham gia cung cấp dịch vụ này thì chi phí cung cấp dịch vụ được tính như thế nào? Theo phí do Nhà nước quy định hay là theo thỏa thuận trên thị trường? Và căn cứ pháp lý cho vấn đề này?

3. Một số góp ý khác

VCCI phản ánh lại một số góp ý chưa được tiếp thu và chưa nhận được giải trình về lý do chưa được tiếp thu.

• Về quy trình định danh điện tử và xác thực điện tử trong dịch vụ hành chính công trực tuyến

Điều 10 Dự thảo quy định về quy trình định danh điện tử và xác thực điện tử trong dịch vụ hành chính công trực tuyến, tuy nhiên quy trình này cần được xem xét ở các điểm sau:

• Thủ tục định danh điện tử: theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 10 thì khi truy cập trang, cổng thông tin dịch vụ hành chính công trực tuyến, người sử dụng phải lựa chọn tổ chức cung cấp định danh điện tử trong danh sách do tổ chức cung cấp nên tảng trao đổi định danh và xác thực điện tử cung cấp, để đăng nhập hoặc đăng ký.

Dự thảo không quy định thủ tục đăng ký hoặc đăng nhập của người sử dụng với tổ chức cung cấp định danh điện tử. Đây là thủ tục quan trọng, cung cấp thông tin định danh cho các tổ chức cung cấp định danh điện tử và tổ chức cung cấp chứng thư xác thực và từ các thông tin này để thực hiện các bước tiếp theo. Để đảm bảo thuận lợi trong quá trình thực hiện, đề nghị Ban soạn thảo quy định rõ vấn đề này ngay tại Dự thảo.

• Mức độ bảo đảm của danh tính: Theo quy định tại Điều 8 Dự thảo có ba mức độ bảo đảm của danh tính điện tử. Trong quy trình định danh điện tử và xác thực điện tử trong dịch vụ hành chính công trực tuyến, quy định tại Dự thảo không rõ là “kết quả xác thực” của tổ chức chức cung cấp định danh điện tử là ở cấp độ mấy? Đề nghị Ban soạn thảo quy định rõ về vấn đề này.
• Về tạm dừng, thu hồi chứng thư xác thực:

Theo quy định tại điểm a khoản 3, điểm a khoản 4 Điều 13 Dự thảo thì chứng thư xác thực bị tạm dừng, thu hồi trong trường hợp “khi có yêu cầu của cơ quan công an hoặc Bộ Thông tin và Truyền thông”. Quy định này là chưa đủ rõ ràng về trường hợp bị thu hồi, tạm dừng và sẽ có nguy cơ bị lạm dụng gây ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của cá nhân, tổ chức;

• Về nghĩa vụ của tổ chức cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử

Điểm b khoản 1 Điều 26 Dự thảo quy định tổ chức cung cấp dịch vụ định danh và xác thực điện tử phải “báo cáo định kỳ và đột xuất theo quy định của Bộ Thông tin và Truyền thông và yêu cầu của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền”. Quy định này là chưa đủ rõ ràng về thời hạn báo cáo (định kỳ hàng năm, 06 tháng hay hàng quý?); trường hợp gửi báo cáo đột xuất; cơ quan nhà nước nào có quyền yêu cầu? Đề nghị Ban soạn thảo quy định rõ các vấn đề này theo hướng tinh giản thủ tục báo cáo.

Trên đây là một số ý kiến tổng hợp ban đầu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đối với Dự thảo Nghị định quy định về định danh và xác thực điện tử. Rất mong quý Cơ quan soạn thảo cân nhắc để chỉnh sửa, hoàn thiện.

Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý Cơ quan.