VCCI góp ý Dự thảo Thông tư quy định về bán khoản phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính

Kính gửi: Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

Trả lời Công văn số 2110/TTGSNH5 của Cơ quan Thanh tra, giám sát ngân hàng về việc đề nghị góp ý Dự thảo Thông tư quy định về bán khoản phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính (sau đây gọi tắt là Dự thảo), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, trên cơ sở ý kiến của doanh nghiệp, hiệp hội, có một số ý kiến như sau:

1. Bán khoản phải thu từ cho thuê tài chính hợp vốn (Điều 9)

Đoạn 2 khoản 1 Điều 9 Dự thảo quy định “Đối với bán khoản phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính hợp vốn có thành viên đầu mối thanh toán, thành viên đầu mối thanh toán tiếp tục thu hồi tiền thuê từ bên thuê, sử dụng số tiền thu hồi được để trả cho bên mua”.

Quy định này là chưa phù hợp với bản chất của hoạt động bán khoản phải thu ở điểm:

Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 Dự thảo thì “bán khoản phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính là thỏa thuận bằng văn bản về việc bên bán khoản phải thu chuyển giao quyền đòi nợ đối với khoản phải thu cho bên mua khoản phải thu và nhận tiền thanh toán từ bên mua khoản phải thu”, có nghĩa trong giao dịch bán khoản phải thu, bên mua khoản phải thu có quyền đòi nợ bên thuê tài chính của bên mua và bên bán (bên cho thuê tài chính) sẽ không được quyền đòi nợ bên thuê tài chính.

Trong khi đó, quy định tại khoản 1 Điều 9 Dự thảo lại đưa đến cách hiểu, kể cả khi đã bán khoản phải thu rồi, bên bán vẫn thực hiện quyền đòi nợ (thu hồi tiền thuê) đối với bên thuê tài chính. Điều này dường như là chưa phù hợp với khoản 2 Điều 3 Dự thảo; hơn nữa nếu quyền thu tiền thuê vẫn thuộc về bên bán thì đối tượng của giao dịch mua bán khoản phải thu sẽ không còn (bởi đối tượng chính của giao dịch phải là quyền thu tiền thuê), đồng thời việc “đầu mối thanh toán sử dụng số tiền thu hồi được để trả cho bên mua” cũng không có căn cứ (bởi theo bản chất giao dịch thì bên bán khoản phải thu không chuyển khoản tiền nào cho bên mua mà chỉ chuyển “quyền đòi nợ”).

Từ những phân tích trên, đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc, xem xét bỏ quy định tại đoạn 2 khoản 1 Điều 9 Dự thảo. Hoạt động bán khoản phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính hợp vốn có thành viên đầu mối thanh toán sẽ được thực hiện tương tự như việc bán khoản phải thu từ cho thuê tài chính hợp vốn khác (bên mua có quyền thu tiền thuê từ bên thuê tài chính tương ứng với phần khoản phải thu được bán).

2. Một số góp ý khác

• Giá bán khoản phải thu (Điều 6): đề nghị sửa đổi khoản 3 Điều 6 Dự thảo theo hướng, Hội đồng bán khoản phải thu quyết định giá bán khoản phải thu đối với bán khoản phải thu theo phương thức thỏa thuận, giá khởi điểm đối với bán khoản phải thu theo phương thức đấu giá tài sản, tức bỏ cụm từ “Bên bán được thuê tổ chức có chức năng thẩm định giá thực hiện định giá…”, bởi trên thực tế đây là vấn đề “tư”, thuộc toàn quyền quyết định của Bên bán khoản phải thu, trong quá trình quyết định, họ có thể tham khảo ý kiến của bất kỳ ai (tổ chức có chức năng thẩm định giá, chuyên gia tư vấn, tổ chức khác…) chứ không phải chỉ có thể tham khảo ý kiến (thuê) tổ chức có chức năng thẩm định giá..
• Nguyên tắc bán khoản phải thu: Điểm a khoản 5 Điều 7 Dự thảo quy định, bên mua là ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải “được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chấp thuận hoạt động mua bán khoản phải thu tại Giấy phép thành lập và hoạt động của Ngân hàng thương mại, Giấy phép thành lập của chi nhánh ngân hàng thương mại”. Đề nghị Ban soạn thảo bổ sung quy định về trình tự, thủ tục để Ngân hàng Nhà nước chấp thuận hoạt động mua bán khoản phải thu của các ngân hàng thương mại hoặc dẫn chiếu tới văn bản có quy định về thủ tục này;
• Đề nghị bổ sung quy định tại khoản 1 Điều 11 Dự thảo thành “hợp đồng bán khoản phải thu được ký bởi người đại diện theo pháp luật hoặc người đại diện theo ủy quyền của bên bán, bên mua khoản phải thu trong trường hợp các bên giao dịch là tổ chức”, tức bổ sung cụm từ “trong trường hợp các bên giao dịch là tổ chức” vì bên mua khoản phải thu cũng có thể là cá nhân và quy định này không phù hợp với trường hợp là cá nhân;
• Đề nghị bỏ quy định tại Điều 12 về xử lý tranh chấp vì quy định là thừa, đã được quy định tại pháp luật về tố tụng dân sự.

Trên đây là một số ý kiến ban đầu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đối với Dự thảo Thông tư quy định về bán khoản phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính. Rất mong cơ quan soạn thảo cân nhắc để chỉnh sửa, hoàn thiện Dự thảo này.

Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý Cơ quan.