Tranh cãi về quan hệ công ty mẹ – con

Tranh cãi về quan hệ công ty mẹ - con
Vnexpress, Thứ sáu, 9/9/2005, 07:47 GMT+7

Trong buổi góp ý dự thảo Luật Doanh nghiệp thống nhất diễn ra tại TP HCM ngày 8/9, đa số đại biểu cho rằng không nên áp dụng nguyên tắc độc lập, bình đẳng trong quan hệ công ty mẹ - công ty con, vì đây là mối quan hệ phụ thuộc về tài chính.


Ông Phạm Minh Trí, Chủ tịch Hội Khoa học Kinh tế và Quản lý TP HCM cho biết, mối quan hệ giữa công ty mẹ - con được hình thành trên cơ sở tự nguyện cam kết giữa hai doanh nghiệp. Đó cũng là cơ sở pháp lý cao nhất mà luật pháp nước nào cũng công nhận và tôn trọng.

Trong khi đó, điều 142 quy định, tùy thuộc vào loại hình pháp lý của công ty con, công ty mẹ chỉ thực hiện quyền và nghĩa vụ với tư cách là thành viên, chủ sở hữu hoặc cổ đông trong việc liên kết với côn ty con. Tuy nhiên, ngoài việc liên kết theo hình thức này thì tất cả các hợp đồng, giao dịch và quan hệ khác giữa công ty mẹ và công ty con phải được thực hiện độc lập, bình đẳng theo cơ chế thị trường.

Theo ông Trí, quy định này mang tính chất áp đặt và không có cơ sở pháp lý, trái với bản chất quan hệ phụ thuộc về tài chính giữa công ty mẹ và công ty con. Mặt khác, tại điều 141 lại quy định, một công ty được coi là công ty con của công ty khác nếu công ty khác đó nắm đa số phần vốn góp. Có nghĩa, công ty mẹ là chủ sở hữu nắm giữ đa số phần vốn, có quyền trực tiếp, gián tiếp kiểm soát cán bộ quản lý kinh doanh, tài chính của công ty con.

"Như thế không thể nói quan hệ giữa công ty mẹ và công ty con là độc lập, bình đẳng. Đây là những mâu thuẫn cần giải quyết, nếu không khi đưa quy định này vào luật sẽ chồng chéo lên nhau. Luật doanh nghiệp cũng chỉ áp dụng đối với 4 loại hình doanh nghiệp là công ty TNHH, cổ phần, hợp doanh và doanh nghiệp tư nhân nên không cần phân biệt công ty mẹ hay con", ông Trí giải thích.

Nhiều ý kiến khác cũng cho rằng, Ban soạn thảo cần cân nhắc có nên đưa định chế này vào luật hay không. Tuy nhiên, ông Lê Anh Tuấn, Trưởng ban Ban quản lý các Khu chế xuất và Công nghiệp TP HCM cho rằng, dự thảo luật đưa ra quy định trên là phù hợp. Theo ông Tuấn, nếu không có sự độc lập giữa công ty mẹ và con thì các công ty mẹ dễ lợi dụng để trốn thuế. Khi sắp hết thời hạn ưu đãi thuế đối với doanh nghiệp mới, chủ doanh nghiệp sẽ thành lập các công ty con. Đồng thời, công ty mẹ sẽ can thiệp trực tiếp vào giao dịch để chuyển lợi nhuận hiện có về những công ty con mới được thành lập và tiếp tục hưởng ưu đãi về thuế.

"Đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, bên cạnh việc trốn tránh nghĩa vụ thuế tại VN thông qua các quan hệ kinh tế bất bình đẳng với công ty mẹ thì đây có thể là mối đe dọa lớn đến tình hình kinh tế khi họ có vay vốn tại VN", ông Tuấn nói.

Nguyễn Thùy