Góp ý của Đại biểu Quốc hội Dương Thị Thu Hà – Lào Cai

Kính thưa Quốc hội,

Sau khi nghiên cứu dự thảo Luật thuế bảo vệ môi trường, để tiếp tục góp phần hoàn thiện dự án, tôi xin có một số ý kiến như sau:

Về sự cần thiết ban hành luật, tôi đồng ý với Tờ trình của Chính phủ cũng như một số đại biểu đã phát biểu trước tôi, bởi hiện nay mức thu phí bảo vệ môi trường không đủ sức răn đe, phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi gây ô nhiễm môi trường, dẫn đến hậu quả môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng nhưng không được xử lý nghiêm minh. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đặt ra yêu cầu phát triển kinh tế phải gắn liền với bảo vệ môi trường, vì vậy việc ban hành Luật thuế bảo vệ môi trường là cần thiết nhằm tạo khuôn khổ pháp lý ổn định, điều chỉnh toàn bộ các hành vi tác động tiêu cực đến môi trường, tạo nguồn lực tài chính bù đắp chi phí bảo vệ môi trường, đảm bảo hài hòa phát triển kinh tế với phát triển bền vững. Đồng thời đáp ứng được việc cam kết quốc tế phù hợp với xu thế phát triển của thế giới. Sử dụng tốt có hiệu quả nguồn tài chính thu được từ môi trường trong việc khắc phục hậu quả môi trường.

Mặt khác phải đảm bảo sức cạnh tranh của hàng hóa sản xuất trong nước, không làm tăng quá gánh nặng tài chính đối với người tiêu dùng và phải đảm bảo hài hòa lợi ích giữa nhà nước với nhân dân. Tôi xin tham gia một số điều khoản cụ thể của dự thảo luật như sau:

Thứ nhất, về đối tượng chịu thuế quy định tại Điều 3. Điều này tôi đồng ý với một số ý kiến đại biểu đã phát biểu trước tôi. Như vậy Luật thuế bảo vệ môi trường quy định đối tượng chịu thuế phải bao quát được mọi sản phẩm hàng hóa gây tác động tiêu cực đến môi trường. Bởi vì không chỉ có 5 nhóm hàng hóa như trong dự thảo luật mà còn nhiều các loại sản phẩm, mặt hàng gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng như một số đại biểu đã nhắc đến, đặc biệt là nước thải từ các nhà máy sản xuất, chế biến.

Về thu thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng, đây là mặt hàng rất nhạy cảm, ảnh hưởng đến tất cả các mặt hàng thiết yếu của con người và phục vụ sản xuất kinh doanh. Trong thời kỳ lạm phát như hiện nay cần phải tuyên truyền, phổ biến cho nhân dân hiểu.

Về thu thuế bảo vệ môi trường đối với túi nhựa xốp, theo tôi nếu chỉ đưa vào diện chịu thuế bảo vệ môi trường nhằm hạn chế sử dụng, thì vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra đó là để bảo vệ môi trường. Về vấn đề này tôi đề nghị nước ta nên tham khảo, học tập kinh nghiệm của Trung Quốc đã làm trong thời gian qua.

Đề nghị Ban soạn thảo rà soát lại các danh mục hàng hóa, sản phẩm gây ô nhiễm môi trường trong các văn bản liên quan, các công ước quốc tế về bảo vệ môi trường, khảo sát thực tiễn để bổ sung đối tượng chịu thuế với mục tiêu là tất cả các sản phẩm gây ô nhiễm môi trường đều thuộc đối tượng chịu thuế.

Về đối tượng không chịu thuế, điều này tôi thống nhất với ý kiến của đại biểu Bình - đoàn Tuyên Quang, đó là tại Điểm b, Khoản 1, Điều 4 quy định "hàng hóa được vận chuyển từ nước xuất khẩu đến nước nhập khẩu qua cửa khẩu Việt Nam, đưa vào kho ngoại quan nhưng không làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam và không làm thủ tục xuất khẩu ra khỏi Việt Nam". Theo tôi như vậy là chưa hợp lý bởi vì khi hàng hóa được lưu lại trong kho ngoại quan trong thời gian dài thì có thể gây ô nhiễm môi trường. Bởi vậy cũng đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ thời gian hàng hóa lưu lại trong kho, kể cả hàng hóa vận chuyển qua cửa khẩu Việt Nam gây ô nhiễm môi trường cũng cần phải đưa vào đối tượng chịu thuế. Tại Khoản 2, Điều 4 cũng cần phải rõ khái niệm hàng tạm nhập khẩu, tái nhập khẩu theo thời gian quy định của pháp luật. Như vậy thì Dự thảo Luật thuế bảo vệ môi trường không chỉ xác định trách nhiệm bảo vệ môi trường ở Việt Nam mà còn bảo vệ môi trường chung cho các nước trong khu vực.

Về biểu khung thuế quy định tại Điều 8, tôi đồng ý giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định mức thuế suất, mức thuế đối với đơn vị hàng hóa, không nên quy định cụ thể như trong dự thảo luật. Điều này tôi đồng ý với đại biểu Danh Út, đó là quy định theo tỷ lệ %, như vậy khi giá cả thị trường có biến động thì không cần thiết phải điều chỉnh, mặt khác cũng phù hợp với các sắc thuế khác. Tôi đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu mức thuế cho phù hợp và lý giải rõ căn cứ tính thuế và chứng minh mức độ gây ô nhiễm môi trường làm sao để sắc thuế không ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, nhất là người dân nghèo vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số và đặc biệt những nơi chưa có điện thì dầu hỏa là mặt hàng thiết yếu của họ và thuốc bảo vệ thực vật là mặt hàng chủ yếu trong sản xuất nông nghiệp của nông dân. Trong dự thảo về biểu khung thuế thì mức thuế đối với các loại mặt hàng này là cao. Như vậy có thể nảy sinh tiêu cực trong việc áp dụng luật.

Tôi có cảm nhận rằng dự thảo Luật thuế bảo vệ môi trường mới chỉ chủ yếu đánh vào nông dân và người nghèo. Chính vì vậy tôi đề nghị Ban soạn thảo cần cân nhắc xem xét kỹ để chúng ta có một đạo luật phù hợp với nhân dân. Xin cảm ơn Quốc hội.