Dự luật khoáng sản nhiều khiếm khuyết

Dự luật khoáng sản nhiều khiếm khuyết

TT - Ngày 27-10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự luật khoáng sản. Theo nhiều đại biểu, đây là dự luật được cử tri quan tâm chỉ sau Luật đất đai nhưng dự thảo vẫn chưa giải quyết được tình trạng khai thác tràn lan, cấp phép tiêu cực...

Để thất thoát tài nguyên phải chịu tội

Theo đại biểu Nguyễn Đình Xuân (Tây Ninh), dự luật khoáng sản đang được cử tri kỳ vọng sẽ loại bỏ tình trạng khai thác tràn lan như hiện nay nhưng thực tế với dự thảo này, ông Xuân đánh giá sẽ không thể làm được điều đó. Theo ông Xuân, nếu muốn quản lý được khoáng sản, Nhà nước phải nắm được trữ lượng để quy hoạch rồi giao cơ quan chức năng cụ thể đứng ra bảo đảm quyền sở hữu.

Ông Xuân nói: “Chính quyền, lực lượng vũ trang rất mạnh, đánh giặc còn thắng, sao không đánh bại được sa tặc, than tặc, titan tặc... Vấn đề nằm ở chỗ không quy định được quyền sở hữu, trách nhiệm địa phương”.

Theo ông Xuân, để tránh tình trạng khai thác tràn lan, cần quy định rõ trách nhiệm: người quản lý để thất thoát tài nguyên thì phải chịu tội.

Đại biểu Nguyễn Danh (Gia Lai) cho rằng yếu tố khiến khoáng sản “chảy máu” vẫn hiện diện trong dự luật mới: chưa thấy có chế tài các cơ quan quản lý. Theo ông Danh, cần quy định rõ mức xử lý cán bộ, cơ quan nếu không quản lý được khoáng sản. Đặc biệt, ông Nguyễn Danh cho rằng tài nguyên VN đa dạng chủng loại nhưng hạn chế về tiềm năng. Than, dầu đã khai thác gần cạn, việc khai thác các khoáng sản trong thời gian tới cần tính đến việc chia sẻ hài hòa lợi ích giữa các thế hệ.

Ông Trần Đình Nhã, phó chủ nhiệm ủy ban Quốc phòng an ninh, đồng quan điểm nếu để dự luật này được thông qua sẽ không giải quyết được vấn đề bức xúc của đất nước hiện nay là tài nguyên bị khai thác tràn lan, lợi ích không công bằng, kéo theo bất lợi về an sinh xã hội. Theo ông, những vấn đề mấu chốt ban soạn thảo đưa vào trong luật để điều chỉnh thực tế thì hoặc không rõ, hoặc không đến nơi đến chốn.

Phải dành 30% nguồn thu cho địa phương

Đại biểu Lưu Thị Chi Lan (Vĩnh Phúc) khẳng định khoáng sản thuộc sở hữu toàn dân, nghĩa là ít nhất phải đảm bảo quyền lợi người dân vùng có khoáng sản, nhưng luật, văn bản dưới luật mới bảo đảm quyền lợi cho doanh nghiệp, Nhà nước mà chưa rõ cho dân. Cho rằng có tình trạng doanh nghiệp thu lợi nhuận cao nhưng người dân lại không được chia sẻ lợi ích, trong khi môi trường sống, hạ tầng xuống cấp dễ xảy ra xung đột xã hội.

Đại biểu Nguyễn Văn Tuyết (Yên Bái) cho rằng nếu luật không quy định rõ quyền lợi cho người dân địa phương thì việc lấy quyền về cho dân rất khó khả thi. “Nói là sẽ điều tiết cho địa phương có khoáng sản nhưng thực trạng những nơi khai thác khoáng sản, đời sống người dân rất khó khăn. Nên quy định rõ tỉ lệ phân chia trên doanh thu: địa phương 30%, Nhà nước 40%, còn lại của doanh nghiệp” - ông Tuyết nói.

Nhấn mạnh đến hai sự cố trong khai thác tài nguyên là vụ sập hầm ở Chile và vỡ hồ chứa bùn đỏ ở Hungary, đại biểu Đỗ Mạnh Hùng (Thái Nguyên) cho rằng dự luật còn thiếu sót khi không nêu trách nhiệm của doanh nghiệp khi có sự cố môi trường xảy ra. Ông Hùng khẳng định Thái Nguyên đã có những vụ sụt lún, vỡ hồ đập trong quá trình khai thác tài nguyên.

CẦM VĂN KÌNH - Thứ Năm, 28/10/2010,