Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh phát biểu

Kính thưa Đoàn Chủ tọa.

Kính thưa các vị đại biểu Quốc hội.

Qua ý kiến thảo luận tại Hội trường, tôi xin phép thay mặt cho Ban Soạn thảo phát biểu thêm mấy ý ngắn gọn. Trước hết, những ý kiến của đại biểu Quốc hội chúng tôi thấy rất nhiều ý kiến có căn cứ và cũng rất xác đáng, chúng tôi sẽ xin cùng với các đồng chí ở bên Ủy ban Tài chính, ngân sách nghiên cứu chỉnh lý làm sao cho nó thể hiện rõ nội dung và tính khả thi của luật. Cho nên cho phép tôi không có nói hết chi tiết từng việc, tôi xin báo cáo mấy việc lớn.

Thứ nhất, về đối tượng chịu thuế, qua ý kiến của đại biểu Quốc hội kỳ họp trước và kỳ họp này chúng tôi thấy những đề xuất bổ sung vào đối tượng chịu thuế của một số hàng hóa và sản phẩm mà có gây ô nhiễm môi trường khi sản xuất và sử dụng, chủ yếu khi sử dụng thì đánh thuế môi trường vào việc sử dụng hàng hóa gây ra ô nhiễm trong Báo cáo giải trình thì Ủy ban Thường vụ cũng đã khá đầy đủ, rõ ràng, tôi xin nêu một ý.

Qua nghiên cứu báo cáo các đồng chí, rất nhiều những sản phẩm ấy đúng, chúng tôi cũng thấy rất đúng là đối tượng phải đưa vào diện chịu thuế. Tuy nhiên nghiên cứu ở các nước, chúng tôi chưa thể nghiên cứu hết tất cả nhưng hầu hết các nước cũng đánh có mức độ những sản phẩm, diện sản phẩm mà người ta cứ mở dần, chứ không phải là các nước người ta đã đánh hết tất cả các loại sản phẩm mà có gây ra ô nhiễm. Đây là một điều cũng đáng suy nghĩ và chúng tôi cũng có hỏi người ta nói qui định của người ta đánh về thuế môi trường nó rất nhiều các giải pháp khác, cho nên người ta chỉ đánh trực tiếp vào những sản phẩm mà nó gây ô nhiễm lớn thôi. Tôi nói ví dụ cũng có nước người ta chỉ đánh một mặt hàng là xăng dầu, nhưng riêng thuốc lá không thấy có nước nào đánh cả, nhưng mà người ta điều tiết thông qua thuế tiêu thụ đặc biệt, tùy Quốc hội quyết định. Chúng tôi thấy tính chất đúng là nó gây ô nhiễm và thông tin như vậy.

Thứ hai, có ý kiến nói rằng giữa thuế và phí đối với xăng dầu thì tại sao đánh thuế, rồi lại bỏ phí. Đúng là quá trình phát triển thì trước đây khi chúng ta thiết kế phí, xa xưa tôi nhớ gọi là phí giao thông, sau này thấy thu phí ấy gọi là phí giao thông không hợp lý, cho nên bỏ khái niệm thu phí qua giá xăng dầu gọi là phí xăng dầu, lúc đó cũng đã nghiên cứu đến việc sẽ tiến tới đánh thuế bảo vệ môi trường, hiện nay chúng ta xây dựng thuế bảo vệ môi trường sẽ bỏ phí xăng dầu. Đó là ý thứ nhất.

Ý thứ hai, tôi đề nghị các cơ quan thông tấn báo chí không đưa tin vì liên quan đến quyền lợi quốc gia, hiện nay chúng ta đang đàm phán với các nước về mức thuế cắt giảm thuế xăng dầu, hiện nay ta chưa cam kết mức thuế cắt giảm cụ thể và lộ trình, chỉ cam kết nguyên tắc đến năm 2018 - 2020 thuế xăng dầu bằng 0. Hiện nay đang rất nhiều tranh cãi về lộ trình này, từng năm đưa ra còn đang thảo luận. Nếu như thuế suất xăng dầu và lộ trình xuống bằng 0, chúng ta thiết kế thuế bảo vệ môi trường tương ứng để khi ta cắt giảm thuế theo cam kết, phí này đưa tương ứng lên. Chính vì thế chúng tôi nói giá xăng dầu không bị ảnh hưởng, tức là ta bỏ thuế nhập khẩu ta thiết kế thuế bảo vệ môi trường, đây là quyền lợi của chúng ta, chúng ta thực hiện việc đó và không vi phạm cam kết, nếu nói mức cụ thể sẽ bị ảnh hưởng đến việc đàm phán.

Về thuế suất, thuế tuyệt đối và thuế tương đối đều có mặt ưu điểm và nhược điểm. Riêng đối với thuế môi trường thì cũng như nhiều đại biểu có nói rất muốn làm sao đó để tác động vào giá ở mức độ nhất định. Ví dụ xăng dầu nếu chúng ta đánh thuế tương đối tức là giá tăng thì thuế cũng tăng và nó lại tác động quay vào giá, chính vì vậy cho nên đợt vừa qua khi điều hành thuế nhập khẩu chúng tôi cũng đã phải báo cáo với Chính phủ là cố gắng hạn chế tác động của thuế vào giá xăng dầu, cho nên đưa ra khung là thực chất mức thuế ấy điều chỉnh trong một khung dài để không bị tác động vào giá lâu quá. Chúng tôi đã nghiên cứu từ các nước là thuế nhập khẩu xăng cũng có nhiều nước đánh thuế tuyệt đối, rất đơn giản và rất dễ quản lý, tác động đến giá ở mức độ. Vừa rồi chúng ta xử lý tình huống theo hướng như vậy nên thuế bảo vệ môi trường này cũng nghiên cứu đi theo hướng đó.

Về xử lý vi phạm và chế tài xử lý vi phạm, hiện nay chúng ta đã có Luật quản lý thuế xử lý tất cả những quy trình về quản lý thuế từ khâu kê khai, nộp thuế, truy thu thuế, cưỡng chế thuế đã được quy định. Hiện nay chúng tôi đang cho tổng kết, xem xét luật này thực hiện đã tốt chưa, nếu cần thiết sẽ trình với Quốc hội đưa vào chương trình để sửa đổi bổ sung Luật quản lý thuế.

Những vấn đề khác chúng tôi xin ghi nhận để nghiên cứu, chỉnh lý khi trình với Quốc hội.