Góp ý của ĐBQH Tôn Thị Ngọc Hạnh – Đắk Nông đối với dự thảo Luật đất đai sửa đổi

Kính thưa Quốc hội,

Tôi nhận thức quá trình sửa đổi, bổ sung luật pháp là làm cho pháp luật ngày càng phù hợp với thực tiễn. Do đó việc bổ sung, sửa đổi luật pháp phải nhằm mục tiêu sau khi hoàn thành quá trình sửa đổi, bổ sung luật pháp quay trở lại phục vụ cho đời sống, phục vụ xã hội, làm cơ sở để phát triển kinh tế xã hội. Nhìn chung dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) lần này được chuẩn bị công phu, đã có thêm một số điều, khoản mới, một số nội dung mới đáp ứng được phần lớn tinh thần và ý nghĩa trên. Qua nghiên cứu bước đầu dự thảo Luật đất đai (sửa đổi), tôi xin có một số ý kiến như sau:

Vấn đề thứ nhất, khi người sử dụng đất được nhà nước giao đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất đúng theo quy định tại Điều 5, người dân thực hiện sử dụng đất theo đúng nguyên tắc, đúng theo quy định tại Điều 8 và đã đầu tư vào đất đai theo sự khuyến khích của nhà nước theo quy định của Điều 9. Không vi phạm và có những hành vi pháp luật nghiêm cấm đúng theo quy định tại Điều 12. Người dân sử dụng đất đai, đầu tư vào đất đai để phát triển kinh tế ổn định cuộc sống đóng góp vào ngân sách nhà nước góp phần phát triển kinh tế xã hội theo đúng nội dung quy định của pháp luật đã dẫn ở trên cần phải được khuyến khích và tôn trọng.

Do đó, tại Điều 71 nguyên tắc bồi thường hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất, Khoản 2 có nêu người sử dụng đất khi nhà nước thu hồi đất được xem xét, hỗ trợ nhằm tổ chức lại sản xuất, bảo đảm đời sống. Theo tôi từ "xem xét" đặt trong trường hợp này là không đúng chỗ. Trước đây người dân được giao đất hoặc chuyển nhượng quyền sử dụng đất để phát triển kinh tế ổn định cuộc sống, nay vì quy hoạch sử dụng lại quỹ đất thì phải đặt trong tình thế phải được xem xét hỗ trợ khi bị thu hồi đất. Mặt khác, nội dung bảo đảm đời sống như quy định trong Khoản 2, Điều 71 nguyên tắc bồi thường hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất như trên là chưa rõ mà phải quy định là bảo đảm ổn định đời sống, cần thêm từ "ổn định" vào để việc đảm bảo ổn định đời sống cho nhân dân cần được xác định ngay từ nguyên tắc, là cơ sở nền tảng cho các điều luật khác như bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp ở Điều 73 và bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở Điều 74.

Với những nội dung đã phân tích trên, tôi đề nghị sửa đổi Khoản 2 Điều 71 như sau: Người sử dụng đất khi Nhà nước thu hồi đất thì được hỗ trợ nhằm tổ chức lại sản xuất, bảo đảm ổn định đời sống.

Vấn đề thứ hai, cũng là nội dung tôi muốn thảo luận về nguyên tắc bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất. Trong đó Khoản 3 Điều 71 có nội dung: Hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất ở mà phải di chuyển chỗ ở thì được bố trí tái định cư, ưu tiên bố trí tái định cư tại chỗ. Trường hợp bố trí vào khu tái định cư tập trung thì khu tái định cư phải bảo đảm có điều kiện hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Việc đánh giá điều kiện hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ đã gây khó khăn cho cả hai bên thực hiện vì không có tiêu chí cụ thể. Bên cạnh đó, việc di chuyển chỗ ở gây ra những xáo trộn đời sống của người dân, có những thiệt hại hữu hình có thể nhìn thấy như nhà ở, đất đai, đồng ruộng, v.v., nhưng cũng có những thiệt hại vô hình về tâm lý an cư cuộc sống, các mối quan hệ cuộc sống, các cơ hội làm ăn, phát triển mà người dân đã tạo lập, hoàn thiện dần và dày công vun đắp không phải có trong một sớm, một chiều mà người dân phải hoàn thiện dần, hình thành và gắn bó tại nơi ở cũ.

Do đó, tôi đề nghị trong vấn đề hỗ trợ tái định cư cần có các nội dung:

Một là giao việc xây dựng các tiêu chí đánh giá về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội ở nơi tái định cư cho một cơ quan chịu trách nhiệm cụ thể như các điều luật khác đã quy định;

Hai là cần xác định giá trị đền bù đầy đủ các thiệt hại của người dân thuộc diện tái định cư, trong đó phải tính cả những thiệt hại vô hình như đã nêu để giúp cho người dân ổn định, yên tâm sinh sống tại nơi ở mới. Xin cảm ơn Quốc hội.