Góp ý Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 203/2014/TT-BTC hướng dẫn xử lý hàng hoá tồn đọng thuộc địa bàn hoạt động hải quan

Kính gửi: Bộ Tài chính

Trả lời Công văn số 12730/BTC-CQLCS ngày 18/08/2025 của Bộ Tài chính về việc đề nghị góp ý Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 203/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn xử lý hàng hóa tồn đọng thuộc địa bàn hoạt động hải quan (sau đây gọi tắt là Dự thảo), Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) có một số ý kiến góp ý ban đầu như sau:

1. Về thông báo tình hình hàng hóa tồn đọng cho cơ quan Hải quan (khoản 4 Điều 1 Dự thảo sửa đổi khoản 2, bổ sung khoản 3 Điều 6 Thông tư 203/2014/TT-BTC)

Dự thảo bổ sung khoản 3 Điều 6 “Trường hợp người vận chuyển, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics đã thực hiện quyền lưu giữ, định đoạt đối với hàng hóa tồn đọng, sau đó từ bỏ quyền lưu giữ, định đoạt và chuyển giao cho cơ quan hải quan xử lý theo quy định tại Thông tư này mà hàng hóa thuộc diện buộc phải tiêu hủy thì chi phí tiêu hủy do người vận chuyển, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics chi trả”. Việc yêu cầu người vận chuyển, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ logistics phải chịu chi phí tiêu hủy trong trường hợp này cần được cân nhắc, xem xét lại ở các điểm sau:

– Theo quy định tại Điều 239 Luật Thương mại thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics có quyền cầm giữ một lượng hàng hóa nhất định và các chứng từ liên quan đến số lượng hàng hóa đó để đòi tiền nợ đã đến hạn của khách hàng nhưng phải thông báo ngay đến khách hàng. Thương nhân logistics có quyền định đoạt hàng hóa hoặc chứng từ đó khi khoản nợ đến hạn của khách hàng và trước khi định đoạt hàng hóa, thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics phải thông báo ngay cho khách hàng biế về việc định đoạt hàng hóa đó. Mọi chi phí cầm giữ, định đoạt hàng hóa do khách hàng chịu. Như vậy, theo quy định này thì việc thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics cầm giữ và định đoạt hàng hóa có tính chất như là việc xử lý tài sản đảm bảo cho việc trả nợ đến hạn của khách hàng. Chủ hàng vẫn là chủ sở hữu của số hàng hóa/chứng từ trong thời gian thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics cầm giữ tài sản. Chủ hàng vẫn có quyền biết thông tin về số hàng hóa/chứng từ bị cầm giữ này và chịu các chi phí liên quan đến việc cầm giữ, định đoạt đoạt tài sản. Việc thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics từ bỏ quyền cầm giữ và định đoạt tài sản thì trách nhiệm đối với số hàng này vẫn phải thuôc về chủ hàng. Yêu cầu thương nhân kinh doanh dịch vụ logistic phải chịu chi phí tiêu hủy số hàng là chưa phù hợp.

– Theo quy định tại Nghị định 77/2025/NĐ-CP, “tài sản là hàng hóa tồn đọng được lưu giữ tại khu vực cảng, kho, bãi thuộc địa bàn hoạt động hải quan theo quy định của pháp luật hải quan” được xem là tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân (khoản 5 Điều 3). Chi cục Hải quan khu vực là đơn vị chủ trì quản lý tài sản (khoản 6 Điều 5). Đơn vị chủ trì quản lý tài sản có trách nhiệm “thanh toán các chi phí có liên quan đến quản lý, xử lý tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân, bao gồm cả phần giá trị tài sản thuộc về tổ chức, cá nhân (nếu có) theo quy định của pháp luật” (khoản 5 Điều 6). Như vậy, các chi phí liên quan đến quản lý, xử lý tài sản là hàng hóa tồn đọng được lưu giữ tại địa bàn hoạt động hải quan sẽ do cơ quan quản lý tài sản chi trả. Việc yêu cầu thương nhân kinh doanh dịch vụ logistic, đơn vị vận chuyển chi trả trong trường hợp xử lý hàng hóa này là chưa phù hợp với quy định tại Nghị định 77/2025/NĐ-CP.

Từ các phân tích trên, đề nghị bỏ bổ sung khoản 3 Điều 6.

2. Kiểm kê, phân loại, định giá hàng tồn đọng (khoản 13 Điều 1 Dự thảo sửa đổi khoản 2 Điều 12)

Dự thảo bổ sung quy định, chi phí kiểm kê, phân loại định giá hàng tồn đọng theo hướng “chi phí kiểm kê, phân loại, giám định, thẩm định giá do doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng chịu trách nhiệm chi trả”.

Việc kiểm kê, phân loại, định giá hàng tồn kho là cơ sở để Nhà nước xác lập quyền sở hữu của Nhà nước đối với hàng hóa tồn đọng. Xuất phát từ tính chất này, yêu cầu doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng phải chịu trách nhiệm chi trả dường như chưa thật sự hợp lý. Mặt khác, Nghị định 77/2025/NĐ-CP cũng không quy định doanh nghiệp kinh doanh kho, bãi, cảng phải chịu trách nhiệm chi trả cho hoạt động giám định, thẩm định, định giá hàng tồn kho. Đề nghị cân nhắc bỏ quy định trên.

Trên đây là một số ý kiến ban đầu của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đối với Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 203/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài chính hướng dẫn xử lý hàng hóa tồn đọng thuộc địa bàn hoạt động hải quan. Rất mong quý Cơ quan cân nhắc để chỉnh sửa, hoàn thiện.

Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của Quý Cơ quan.