Góp ý Dự thảo Luật Quy hoạch

Kính gửi: Ủy ban Kinh tế và Tài chính

Trả lời Công văn số 1158/UBKTTC15 của Ủy ban Kinh tế và Tài chính về việc đề nghị góp ý Dự thảo Luật Quy hoạch (sau đây gọi tắt là Dự thảo), Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) có một số ý kiến góp ý như sau:

1. Tổ chức tư vấn lập quy hoạch (Điều 19)

Khoản 1 Điều 19 Dự thảo quy định việc lựa chọn tổ chức tư vấn để lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu.

Tổ chức tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh phải có tư cách pháp nhân và phải đáp ứng điều kiện về năng lực chuyên môn phù hợp với công việc đảm nhận (khoản 4). Chính phủ quy định người có thẩm quyền quyết định lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch quy định tại khoản 1 và điều kiện về năng lực chuyên môn của tổ chức tư vấn lập quy hoạch.

Quy định trên có thể đưa đến cách hiểu “tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh” là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Điều này là chưa hợp lý, bởi vì việc lựa chọn tổ chức tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thực hiện theo quy định của pháp luật đấu thầu. Các yêu cầu về năng lực chuyên môn của đơn vị tư vấn lập quy hoạch sẽ được xác định trong mỗi gói thầu, người có thẩm quyền sẽ dựa vào hồ sơ dự thầu của các tổ chức tư vấn để lựa chọn tổ chức có năng lực phù hợp. Với tính chất này thì tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh không nên xác định như một ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Mặt khác, trong Danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện tại Luật Đầu tư cũng không có ngành, nghề “tư vấn lập quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh”. 

Từ phân tích trên đề nghị bỏ khoản 4 và bỏ cụm từ “và điều kiện về năng lực chuyên môn của tổ chức tư vấn lập quy hoạch” tại khoản 5.

2. Đánh giá sự phù hợp của chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư của dự án với quy hoạch (Điều 47)

– Đối với dự án đầu tư xây dựng mới công trình

Theo quy định tại điểm h khoản 1 Điều 47 Dự thảo dự án đầu tư xây dựng mới công trình thay thế công trình hiện có và giữ nguyên tính chất, chức năng, nhiệm vụ, quy mô thì không yêu cầu đánh giá sự phù hợp với quy hoạch. Quy định này sẽ tạo thuận lợi về mặt thủ tục cho nhà đầu tư khi thực hiện dự án đầu tư. Tuy nhiên, sẽ có trường hợp, khi gần hết thời hạn dự án, chủ đầu tư xây dựng mới hoàn toàn công trình hiện có và giữ nguyên tính chất, chức năng, nhiệm vụ, quy mô và tiến hành xin gia hạn dự án đầu tư. Đối với trường hợp này, có đánh giá sự phù hợp với quy hoạch đối với dự án đầu tư này hay không?

Theo quy định của pháp luật đất đai, pháp luật về đầu tư, có những dự án đầu tư được giao đất có thời hạn. Hết thời hạn dự án đầu tư, thời hạn giao đất, dự án sẽ được xem xét gia hạn dự án, thời hạn sử dụng đất và tiêu chí để xem xét cho gia hạn là “phù hợp với quy hoạch”. 

Đề nghị xem xét quy định trên trong tổng thể các quy định có liên quan để đảm bảo tính thống nhất và minh bạch, thuận lợi khi thực hiện.

– Trường hợp nội dung các quy hoạch liên quan đến dự án mâu thuẫn với nhau

Điểm c khoản 3 Điều 47 Dự thảo quy định “Trường hợp nội dung có liên quan đến dự án có sự khác nhau giữa các quy hoạch ngành, giữa các quy hoạch chi tiết ngành hoặc giữa quy hoạch ngành và quy hoạch chi tiết ngành thì việc xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch thực hiện theo quy định tại khoản 5 và 6 Điều 48 Luật này”. Quy định này đang có sự nhầm lẫn trong trích dẫn điều khoản, phải là khoản 5 và khoản 6 Điều 50.

Mặt khác, quy định trên đang chưa rõ ở điểm, trong trường hợp có sự khác nhau giữa các quy hoạch trên, thì dự án đầu tư sẽ giải quyết như thế nào? Không được xem xét để chấp thuận chủ trương đầu tư hay là phải chờ xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch xong và dự án đầu tư phải điều chỉnh theo quy hoạch sau khi đã điều chỉnh? 

Nếu như điểm b khoản 3 Điều 47 quy định khá rõ về phương thức xử lý khi dự án đầu tư phù hợp với quy hoạch cao hơn nhưng không phù hợp với quy hoạch thấp hơn thì dự án vẫn được phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư và đồng thời phải điều chỉnh quy hoạch thấp hơn. Quy định tại điểm c khoản 3 Điều 47 lại chưa rõ về phương thức xử lý. 

Đề nghị quy định rõ hơn về việc trong trường hợp này, quyết định chủ trương đầu tư của dự án đầu tư sẽ xử lý như thế nào?

– Điều chỉnh quy hoạch thực hiện đồng thời với lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư

Khoản 4 Điều 47 Dự thảo quy định “Trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư của dự án, trường hợp xuất hiện các yếu tố cần phải điều chỉnh quy hoạch có liên quan để phù hợp với điều kiện thực tiễn thì việc lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư của dự án được phép thực hiện đồng thời với việc điều chỉnh quy hoạch có liên quan.”. Quy định này được hiểu là quy hoạch sẽ được điều chỉnh theo dự án đầu tư nếu đề xuất dự án đầu tư không phù hợp với quy hoạch. Tuy nhiên, không rõ trường hợp nào sẽ áp dụng quy định này? 

Bởi vì, khoản 1 Điều 47 Dự thảo quy định về nguyên tắc quy hoạch được sử dụng làm căn cứ đánh giá sự phù hợp của chủ trương đầu tư của dự án, theo đó các dự án đầu tư phải phù hợp với quy hoạch. Trong trường hợp, giữa các quy hoạch liên quan đến dự án có mâu thuẫn, thì sẽ xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch, trong đó nếu dự án đầu tư phù hợp với quy hoạch cao hơn nhưng không phù hợp với quy hoạch thấp hơn thì điều chỉnh quy hoạch thấp hơn. Còn chiều ngược lại nếu phù hợp với quy hoạch thấp hơn nhưng không phù hợp với quy hoạch cao hơn thì phải thực hiện theo quy hoạch cao hơn. Có nghĩa, không phải trường hợp nào, dự án đầu tư không phù hợp với quy hoạch thì quy hoạch cũng phải điều chỉnh theo dự án đầu tư.

Để đảm bảo tính thống nhất và rõ ràng về định hướng cho Nghị định hướng dẫn, đề nghị quy định rõ hơn trường hợp nào sẽ áp dụng quy định tại khoản 4 Điều 47.

3. Điều chỉnh quy hoạch theo trình tự, thủ tục rút gọn (Điều 55)

Điểm e khoản 1 Điều 55 Dự thảo quy định một trong nhưng căn cứ để thực hiện điều chỉnh quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh theo trình tự thủ tục rút gọn là “cần điều chỉnh quy hoạch để kịp thời bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân”. Quy định này chưa thực sự rõ ràng để xác định chính xác trường hợp được điều chỉnh quy hoạch theo trình tự thủ tục rút gọn.

Những trường hợp quy định tại điểm d (Việc thực hiện dự án quan trọng quốc gia, dự án đầu tư công khẩn cấp theo quy định của pháp luật về đầu tư công, nhiệm vụ cấp bách theo quy định của Chính phủ làm thay đổi một hoặc một số nội dung quy hoạch); điểm đ (Thuộc trường hợp khẩn cấp theo quy định của pháp luật về tình trạng khẩn cấp; khi có yêu cầu đột xuất, cấp bách vì lý do quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, cháy, nổ) cũng có thể xem là để bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. 

Quy định tại điểm e khoản 1 Điều 55 có thể được hiểu nhằm tạo sự linh hoạt trong quá trình thực hiện, tuy nhiên phạm vi diễn giải quy định này rất rộng và chưa rõ ràng có thể khiến cho việc điều chỉnh quy hoạch nào cũng có thể được thực hiện theo trình tự thủ tục rút gọn. Như vậy, ý nghĩa của việc phân chia các trường hợp điều chỉnh quy hoạch theo quy trình thông thường và rút gọn không còn nhiều ý nghĩa. Đề nghị cân nhắc quy định trường hợp trên theo hướng cụ thể hơn, định lượng hơn.

Trên đây là một số ý kiến của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đối với Dự thảo Luật Quy hoạch. Rất mong quý Cơ quan cân nhắc để chỉnh sửa, hoàn thiện.

Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý Cơ quan.