Trích ý kiến của ĐBQH Hà Mạnh Trí – Tỉnh Thái Bình

Tôi xin phát biểu ý kiến xung quanh vấn đề điều tra của cơ quan thuế.
Như Tờ trình của Chính phủ cũng như Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và ngân sách thì nói trên thế giới người ta giao cho cơ quan thuế này có quyền điều tra. Nhiều nước trên thế giới giao cho cơ quan thuế có quyền điều tra, ví dụ ở Nga, Mỹ, Anh, Úc nước nào cũng giao cho cơ quan điều tra thuế có quyền điều tra. Nhưng các đồng chí thấy báo cáo chưa đầy đủ, đó là những cơ quan này người ta điều tra theo Tố tụng hình sự chứ không phải điều tra về hành chính. Trong quá trình làm luật tố tụng hình sự, thưa các đồng chí cũng đã bàn đến một vấn đề là cơ quan thuế này có được tiến hành một số vấn đề điều tra hình sự hay không, lúc bấy giờ thấy chưa đủ điều kiện cho nên trong Bộ luật Tố tụng hình sự chúng ta hiện nay chỉ giao cho một số cơ quan được tiến hành điều tra hình sự. Ví dụ như biên phòng, hai là kiểm lâm, ba là hải quan, bốn là cảnh sát hình sự biển. Ngay các cơ quan này người ta cũng chia ra làm 2 loại việc rất cụ thể.
- Việc thứ nhất, những việc công khai rõ ràng, việc quả tang, các cơ quan này lập hồ sơ hình sự, chuyển cho Viện Kiểm sát để truy tội.
- Còn những loại việc phức tạp, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng thì các cơ quan này chỉ làm một số việc điều tra ban đầu và chuyển cho cơ quan điều tra để cơ quan điều tra tiến hành điều tra. Như vậy trong pháp luật của chúng ta đúng như anh Thiết có nói rằng hành chính chúng ta có giao cho một số cơ quan điều tra sơ bộ, nhưng vấn đề không phải ở chỗ điều tra mà vấn đề là các biện pháp đó như thế nào thì các pháp luật đó không hề cho các cơ quan này được khám các nơi cất giữ, khám người v.v... tuyệt đối không có.

Vì vậy để giải quyết vấn đề này như thế nào, tôi có hai ý kiến giải quyết:
Thứ nhất, nếu chúng ta chỉ gọi đây là điều tra hành chính như là cạnh tranh, như là phá giá, những biện pháp liên quan đến quyền công dân, như khám nhà, khám các nơi cất giữ, thậm chí như anh Đĩnh nói là khám người nữa, rồi đây lại thêm các biện pháp khác do pháp luật quy định nữa -  nó quá rộng.
Đã liên quan đến quyền công dân, khám nhà, khám các nơi ở.v.v..đây phải đưa ra là ý kiến toàn dân, Bộ luật tụng hình sự cũng phải lấy ý kiến toàn dân, cơ quan nào được khám, cơ quan nào phải có kiểm sát, theo một quy trình rất chặt chẽ. Do đó, cho nên tôi đề nghị nếu chúng ta gọi đây chỉ là điều tra hành chính, tôi nói lại không phải là câu nệ chữ "điều tra" đâu, nếu chúng ta vẫn cứ gọi điều tra thuế về hành chính, thì những biện pháp quan hệ tương tự như hình sự, ví dụ khám nhà, khám các nơi cất giấu đồ đạc, khám các phương tiện theo tôi không đưa vào. Nếu chúng ta muốn đưa vào để các cơ quan thuế có quyền này, phải theo một trình tự của Luật tố tụng hình sự, có nghĩa là phải sửa Luật Tố tụng hình sự, phải đưa vào thêm một cơ quan nữa là có quyền điều tra thuế, là có điều tra hình sự, cũng chia làm hai loại, loại thứ nhất là đơn giản, rõ ràng như thế nào và loại phức tạp thế nào. Chứ không thể ghi một câu chung là điều tra hành chính thì làm những việc này. Còn điều tra mà gọi là có dấu hiệu hình sự thì chuyển sang điều tra hình sự. Bởi vì, việc mà các đồng chí nói trong này đó là hình sự mất rồi, việc khám nhà là hình sự, khám nơi ở cũng hình sự. Tôi cũng đồng ý với rất nhiều đồng chí nói thậm chí còn cao hơn cả hình sự nữa.
Ví dụ như đặt các phương tiện, thưa các đồng chí đặt phương tiện ở gia đình người ta thì ngay anh hình sự không thể làm. Vì thế tôi chỉ có ý kiến chỗ mà Ủy ban kinh tế ngân sách cũng đồng ý cái thứ hai ghi vào đây, nhưng các đồng chí có ghi câu là phải phân biệt rõ hành chính, hình sự theo tôi câu mà Ủy ban kinh tế ngân sách như thế cũng rất là khó, mà không biết thế nào là phân biệt được.

Vì thế tôi đề nghị có hai cách giải quyết. Thứ nhất, nếu mà ta ghi ở đây để mà chưa kịp sửa Bộ Luật hình sự thì những cái gì có liên quan đến quyền công dân mà theo như hình sự không nên đưa vào đây như khám nhà, khám phương tiện, đặt máy chẳng hạn. Còn nếu chúng ta mà đưa vào thì thưa các đồng chí chúng ta phải sửa Bộ Luật hình sự.