Ý kiến của Ông Nguyễn Anh Tuấn tại Hội thảo Hoàn thiện Báo cáo rà soát Luật Đấu thầu

          Hạn chế ở báo cáo là mức độ khái quát chưa cao và vấn đề đưa ra chưa cho thấy rõ những vấn đề bất cập nhất, nổi bật nhất.

     Trong báo cáo nêu 6 lý ro cần thiết phải hoàn thiện luật đấu thầu thì ở đây có 2 lý do quan trọng là quy định về đấu thầu thiếu thống nhất do được quy định ở nhiều luật khác nhau và phạm vi điều chỉnh chưa bao quát. Tuy nhiên nguyên nhân này xuất phát từ bản chất của luật đấu thầu hiện hành thì ở mức độ lơ lửng tức là chưa phải luật gốc vì nội dung chưa bao quát. Ở mức độ hướng dẫn chuyên ngành về đấu thầu thì cũng chưa đạt, còn thiếu nhiều nội dung. Mà chúng ta biết hoạt động đấu thầu diễn ra ở rất nhiều lĩnh vực.

     Thứ hai về luật điều chỉnh các dự án vốn nhà nước từ 30% vốn trở lên thì thực tế đặt ra vấn đề thế này. Trong xã hội có nhiều trường hợp là doanh nghiệp tư nhân muốn đầu thầu nhưng không muốn thực hiện theo luật đấu thầu vậy thì thực hiện theo luật nào? Chúng tôi khẳng định luôn là ngoài luật đấu thầu thì không còn luật nào cả. Các anh có thực hiện hay không là quyền của các anh. Tuy nhiên nếu trong quá trình thực hiện xảy ra trục trặc thì rủi ro cho các anh sẽ rất lớn vì không có luật nào điều tiết. Vậy vấn đề là ngoài chuyện nhà nước ra thì có điều tiết những thành phần khác không?

     Vấn đề đơn giản hóa thủ tục cần xem xét trên vì vấn đề này chưa chắc nằm trong luật mà nằm trong những văn bản dưới luật.

     Về vấn đề hội nhập thì theo chúng tôi nếu có điều kiện nên phân tích thêm. Hiện nay chúng tôi cảm giác khái niệm về đấu thầu quốc tế như trong luật hiện nay là chưa ổn. Về vấn đề hàng rào kỹ thuật trong khi các nhà đấu thấu Việt Nam đang ốm yếu thế này thì vấn đề này rất quan trọng. Cái chúng tôi băn khoăn hiện nay là không biết trình độ chúng ta có đủ sức để giữ hàng rào kỹ thuật hay không?

          Về các tiêu chí rà soát trong báo cáo các anh đề ra 4 tiêu chí. Tôi cho tính hợp lý và tính khả thi là trùng nhau. Có 2 tiêu chí quan trọng không thấy đề cập ở đây. Thứ nhất là tiêu chí về cạnh tranh – nói đến đấu thầu là phải nói đến cạnh tranh. Bệnh trong đấu thầu hiện nay là bệnh hình thức. Tính cạnh tranh cần được phân tích sâu. Ví dụ các nhà đấu thầu cùng một bản vẽ, cùng giá… thì khác nhau cái gì? Thứ hai là tính hiệu quả.

     Về 10 nội dung phân tích đánh giá thì có 1 số nội dung nên sắp xếp lại theo nhóm vấn đề. Nội dung liên quan đến quản lý hợp đồng cõ lẽ không nên đưa vào đấu thầu. Theo quy định của Luật đấu thầu thì đấu thầu kết thúc khi lựa chọn được nhà thầu và đàm phán ký được hợp đồng. Tức là trong giai đoạn đấu thầu thì hợp đồng có quan hệ nhất định nhưng quan hệ mang tính chất chuẩn bị hồ sơ, còn quản lý hợp đồng thế nào thì là 1 nội dung khác trong quản lý dự án.

     Chúng ta nên xoáy vào 3 vấn đề. Thứ nhất là đồng ý với vấn đề điều kiện tổ chức và tham dự cuộc thầu. Thứ hai là về chất lượng của hồ sơ mời thầu. Thứ ba là tiêu chuẩn và phương pháp đánh giá hồ sơ dự thầu. Đánh giá hồ sơ dự thầu phải chăng chỉ có một phương pháp duy nhất hay là có nhiều phương pháp.

     Về các khuyến nghị, chúng tôi nghĩ khuyến nghị thứ 4 và thức 5 không thực sự cần thiết lắm (đấu thầu qua mạng và biên soạn cuốn từ điển). Nên có khuyến nghị liên quan đến vấn đề vai trò của luật đấu thầu để tạo dựng môi trường đấu thầu lành mạnh. Luật nên có hướng dẫn quy định tọa môi trường đấu thầu thuận lợi.

     Trong khuyến nghị đầu tiên thì ngoài việc nên có bộ luật gốc về đấu thầu thì những vấn đề về chuyên môn kỹ thuật, đi sâu vào nghiệp vụ thì tùy theo mức độ nông sâu của từng chuyên ngành cụ thể mà có thể giao cho cơ quan quản lý nhà nước thuộc chuyên ngành hướng dẫn thêm.