VCCI_Góp ý Dự thảo Nghị định về thành lập và quản lý Quỹ phòng, chống thiên tai

Kính gửi: Tổng cục Phòng, chống thiên tai,

                            Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn

Trả lời Công văn số 8019/BNN-PCTT ngày 18/11/2020 của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn về việc góp ý Dự thảo Nghị định về thành lập và quản lý Quỹ phòng, chống thiên tai (sau đây gọi tắt là Dự thảo), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), trên cơ sở ý kiến của doanh nghiệp, hiệp hội, có một số ý kiến ban đầu như sau:

1. Công khai Quỹ Trung ương

Điều 10.1 quy định về công khai nguồn thu, chi Quỹ trung ương với các nội dung phải công khai bao gồm (1) Thông tin cơ bản về Quỹ; (2) Mục tiêu tổng quát, mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể của kế hoạch hoạt động hàng năm; (3) Báo cáo quyết toán thu, chi và nội dung chi; (4) Báo cáo và tóm tắt Báo cáo tài chính hàng năm đã được kiểm toán; (5) Báo cáo đánh giá về kết quả thực hiện kế hoạch hoạt động hàng năm; (6) Báo cáo về thực trạng quản trị, cơ cấu tổ chức của Quỹ.

Tuy nhiên, tại Điều 9 của Dự thảo quy định thêm một số tài liệu về chế độ tài chính của Quỹ trung ương, gồm kế hoạch hoạt động, kế hoạch thu, kế hoạch chi tài chính, báo cáo quyết toán đều đã được lập. Thiết nghĩ, đây đều là các tài liệu cần thiết để người dân và doanh nghiệp giám sát xem tiền của mình đã được thu chi, sử dụng như thế nào. Các tài liệu này cũng đã được chuẩn bị và không có yếu tố bí mật nhà nước. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định vào Điều 10.1 về việc công khai các tài liệu trên.

Điều 9.2.c của Dự thảo cũng đã quy định việc Quỹ trung ương phải được kiểm toán độc lập báo cáo tài chính. Điều 10.1 mới chỉ yêu cầu công khai báo cáo tài chính đã được kiểm toán. Đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung thêm việc công khai cả báo cáo kiểm toán để xem mức độ chấp nhận của kiểm toán (chấp nhận toàn phần hay có sai sót trọng yếu).

Thêm vào đó, Điều 10.1 quy định về việc công khai định kỳ nhưng chưa quy định về thời điểm công khai. Đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung.

2. Quản lý thu nộp Quỹ

Điều 16.2 của Dự thảo quy định “Thủ trưởng cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thu của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, cán bộ, nhân viên trong lực lượng vũ trang thuộc phạm vi quản lý và chuyển vào tài khoản của Quỹ cấp tỉnh hoặc vào tài khoản của quỹ ở cấp huyện do Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh ủy quyền”.

Rất nhiều doanh nghiệp phản ánh sự khó khăn, vướng mắc khi thực hiện quy định này. Các doanh nghiệp đã phải nộp phần nghĩa vụ của doanh nghiệp theo Điều 13.1 của Nghị định, nhưng vẫn phải thu nộp thêm của người lao động. Điều 102 của Bộ luật Lao động chỉ cho phép doanh nghiệp khấu trừ tiền lương của người lao động để bồi thường thiệt hại vật chất, mà không được phép khấu trừ vì bất kỳ lý do nào khác. Nếu doanh nghiệp khấu trừ lương của người lao động thì sẽ là vi phạm Bộ luật Lao động và làm nảy sinh tranh chấp với người lao động. Tại nhiều nơi, người lao động đã có khiếu nại về vấn đề này, gây căng thẳng trong quan hệ lao động, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Nhưng nếu không khấu trừ tại nguồn thì doanh nghiệp lại phải bỏ tiền túi ra để nộp thay người lao động. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo sửa đổi quy định theo hướng doanh nghiệp chỉ nộp phần nghĩa vụ của mình, còn phần đóng góp của người lao động thì do người lao động tự đóng.

3. Công khai thu chi Quỹ địa phương

Điều 21 của Dự thảo quy định về việc công khai thu chi quỹ của địa phương. Theo đó, các địa phương phải công khai báo cáo quyết toán thu chi, nội dung chi theo địa bàn cấp huyện trên website của UBND cấp tỉnh. VCCI tiến hành tìm kiếm thông tin về báo cáo sử dụng Quỹ tại website của các địa phương. Kết quả cho thấy, chỉ có một địa phương (Bình Dương) có báo cáo chi tiết đến từng dự án/hoạt động sử dụng quỹ để doanh nghiệp và người dân có thông tin để giám sát trên thực tế. Có hai địa phương (Quảng Ninh và Thành phố Hồ Chí Minh) có báo cáo về số tiền chi cho các quận, huyện, đơn vị trong tỉnh, nhưng không chi tiết từng hoạt động. Tất cả các địa phương khác không có thông tin báo cáo về việc sử dụng quỹ. Như vậy, tình hình thực hiện quy định về công khai thu chi Quỹ là rất bất cập. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo sửa đổi, bổ sung một số quy định như sau:

– Thứ nhất, phải công khai chi tiết từng dự án/hoạt động sử dụng quỹ, chứ không chỉ công khai số tiền chi cho địa bàn cấp huyện như dự thảo. Việc công khai số tiền chi cho từng huyện sẽ là “đánh đố” người dân và doanh nghiệp khi muốn giám sát số tiền đóng góp của mình được sử dụng như thế nào.

– Thứ hai, đề nghị bổ sung thời điểm các Quỹ địa phương phải hoàn thành việc báo cáo, đăng tải thông tin trên website (ví dụ, trước 30/4 hàng năm phải công bố thông tin của năm trước đó).

– Thứ ba, đề nghị bổ sung quy định về việc Quỹ trung ương định kỳ hàng năm giám sát việc công khai thông tin của các Quỹ địa phương, báo cáo nội dung này trên website của Quỹ trung ương, đi kèm với đường dẫn (link) đến các website của địa phương đăng tải thông tin, trước ngày 30/5 hàng năm.

– Thứ tư, trong mẫu giấy thông báo Quỹ địa phương gửi cho các doanh nghiệp đề nghị nộp tiền hàng năm cần có đường dẫn (link) đến địa chỉ đăng tải thông tin. Nếu không có đường dẫn này hoặc đường dẫn không hoạt động vào thời điểm doanh nghiệp kiểm tra thì doanh nghiệp có quyền từ chối nộp tiền.

Trên đây là một số ý kiến ban đầu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đối với Dự thảo Nghị định về thành lập và quản lý Quỹ phòng, chống thiên tai. Rất mong quý Cơ quan soạn thảo cân nhắc để chỉnh sửa, hoàn thiện.

Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý Cơ quan.