Ls. Trần Thanh Tùng: Cần có tiêu chí để phân loại hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh, hạn chế kinh doanh và kinh doanh có điều kiện
Thanh tra cần độc lập như kiểm toán?
Thanh tra
cần độc lập như kiểm toán?
Cơ quan
thanh tra độc lập đến mức nào vẫn là nội dung còn có nhiều ý kiến khác nhau
Sáng
26/7, tại buổi họp cuối cùng của phiên họp thứ 32, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã
cho ý kiến về những vấn đề lớn của dự án Luật Thanh tra (sửa đổi).
Đây là dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại kỳ họp thứ bảy vừa
qua, với nhiều ý kiến khác nhau, ngay từ những quy định về địa vị pháp lý và
nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan thanh tra. Và, cơ quan thanh tra phụ thuộc hay
không phụ thuộc vào cơ quan quản lý Nhà nước, độc lập đến mức nào vẫn là nội
dung gây nhiều tranh cãi.
Thẩm tra dự luật này, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội phân tích, Thanh tra Chính
phủ phải có địa vị pháp lý như các Bộ, cơ quan ngang Bộ khác, tức là có địa vị
pháp lý độc lập, chứ không thể chỉ là cơ quan tham mưu, giúp việc cho Chính phủ.
Hoạt động thanh tra cần phải được thực hiện độc lập và dựa trên cơ sở pháp luật
mọi sự “can thiệp” vào hoạt động thanh tra chỉ có thể được thực hiện nếu như
pháp luật có quy định.
Vì vậy, việc sửa đổi Luật Thanh tra lần này cần phải
theo hướng nâng cao địa vị pháp lý, vai trò, tính độc lập và tự chịu trách
nhiệm của Thanh tra Chính phủ nói riêng và của các cơ quan thanh tra nói chung,
cơ quan thẩm tra nhấn mạnh.
Tuy nhiên, do ý kiến còn khác nhau, Thường trực Ủy ban vẫn trình ra Ủy ban
Thường vụ Quốc hội hai phương án. Thứ nhất, tổ chức hoạt động thanh tra theo
hướng bảo đảm cho Thanh tra Chính phủ thực hiện quyền quản lý Nhà nước trong tổ
chức và hoạt động thanh tra tương tự như các Bộ, cơ quan ngang Bộ khác và theo
đúng quy định của Luật tổ chức Chính phủ.
Thứ hai, trong trường hợp chưa thể thực hiện được theo như phương án 1 thì cần
tổ chức hoạt động thanh tra theo hướng tuy vẫn gắn với hoạt động quản lý Nhà
nước, nhưng có tính độc lập tương đối.
Song, cho dù theo phương án nào thì theo Chủ nhiệm Nguyễn Văn Thuận, cũng cần
đảm bảo để thủ trưởng cơ quan thanh tra có quyền chủ động ra quyết định thanh
tra khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật và phải chịu trách nhiệm trước
pháp luật về tính chính xác, trung thực, khách quan của kết luận thanh tra,
quyết định xử lý về thanh tra và các kiến nghị ghi trong kết luận thanh tra.
Đồng thời xác định và phân định rõ thẩm quyền xử lý sai phạm của cơ quan thanh
tra, của thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước trong quá trình tiến hành thanh
tra cũng như sau khi có kết luận thanh tra.
Thường trực Ủy ban Pháp luật cũng đề nghị dự luật cần xác định rõ hơn nữa trách
nhiệm của cơ quan thanh tra và thủ trưởng cơ quan thanh tra trong trường hợp
phát hiện có hành vi vi phạm pháp luật nhưng không xác minh làm rõ, không kiến
nghị cơ quan, tổ chức có thẩm quyền xử lý hoặc xử lý không triệt để; trách
nhiệm của thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước trong việc không xử lý hoặc xử lý
không kịp thời những sai phạm phát hiện qua thanh tra.
Giải thích thêm về dự thảo luật tại phiên họp sáng nay, Phó tổng thanh tra Nhà
nước Trần Đức Lượng cho biết, địa vị pháp lý và quyền hạn của hệ thống cơ quan
thanh tra đúng là khúc mắc cơ bản cần tháo gỡ, nhất là khi tổ chức các đoàn
thanh tra liên ngành.
“Trong nhiều trường hợp, kết luận xử lý của đoàn thanh tra liên ngành là nhân
danh Chính phủ, bản thân chúng tôi có khi cũng lúng túng về thẩm quyền xử lý
sai phạm”, ông Lượng nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Lê Quang Bình nhận xét “hiện nay
thanh tra không thể độc lập được” nên hiệu quả hoạt động không cao.
“Sau này có sửa một số điều của Hiến pháp thì sửa theo hướng không gọi là Thanh
tra Chính phủ mà phải là Thanh tra Nhà nước, vị trí pháp lý phải như Kiểm toán
Nhà nước, do Quốc hội thành lập, vừa là cơ quan tai mắt tham mưu cả cho Quốc
hội và cả cho Chính phủ”, ông Bình đề nghị.
Chia sẻ quan điểm này, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh, nếu
không đặt cho thanh tra sự độc lập cao nhất trong bộ máy đảng lãnh đạo, Nhà
nước quản lý, nhân dân làm chủ thì khó hoạt động hiệu quả.
NL
Nguồn: Vneconomy – ngày 28/7/2010