Một vài góp ý đối với Dự thảo Luật thuế tiêu thụ đặc biệt – Đỗ Bá Dương

Luật thuế tiêu thụ đặc biệt là một trong những sắc thuế quan trọng, góp phần điều tiết hữu hiệu các nguồn thu của xã hội, định hướng thói quen tiêu dùng của một bộ phần lớn nhân dân theo hướng có lợi cho quốc kế, dân sinh.

Trong bối cảnh hiện nay, hệ thống các quy định về thuế tiêu thụ đặc biệt hiện thời tỏ ra không còn phù hợp nữa. Bởi vậy, việc xây dựng Luật thuế tiêu thụ đặc biệt là một việc làm cần thiết và mang nhiều ý nghĩa quan trọng.

Với mong muốn góp phần hoàn thiện dự luật quan trọng này, chúng tôi xin được trình bày dưới đây một số ý kiến như sau:

1. Quy định về đối tượng không thuộc diện chịu thuế

Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với quan điểm được nêu trong Báo cáo tình hình thực hiện Luật thuế tiêu thụ đặc biệt của Chính phù về việc đánh đồng mặt hàng phụ vụ cho sản xuất, lắp ráp phương tiện vận tải (điều hòa) với các mặt hàng phục vụ mục đích tiêu dùng để đánh thuế tiêu thụ đặc biệt là không phù hợp.

Tuy nhiên, quy định về đối tượng chịu thuế (Điều 2. Dự thảo) đối với mặt hàng điều hòa nhiệt độ lại không kèm theo bất cứ quy định nào nhằm loại trừ mặt hàng điều hòa nhiệt độ không phục vụ mục đích tiêu dùng thông thường khỏi đối tượng chịu thuế.

Với nhận thức về việc phân loại rõ ràng các mặt hàng được sử dụng vào các mục đích khác nhau để đánh thuế tiêu thụ đặc biệt, theo chúng tôi, cần phải xem xét để bổ sung quy định nhằm loại trừ măt hàng điều hòa không phục vụ nhu cầu tiêu dùng thông thường ra khỏi danh mục các mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

2. Quy định về thuế suất đối với mặt hàng ô tô, xe máy

2.1. Cách phân loại mặt hàng ô tô không chỉ theo số chỗ ngồi như trước đây mà còn bao gồm cả các đặc điểm khác như dung tích xi – lanh, điều kiện sử dụng nhiên liệu là cách phân loại khoa học, hợp lý. Cách phân loại này sẽ giúp định hướng thói quen tiêu dùng của người dân đối với mặt hàng ô tô theo hướng tích cực hơn, mang nhiều ý nghĩa hơn. Ngoài ý nghĩa về việc điều tiết thu nhập, nó còn mang các ý nghĩa về ý thức tiết kiệm nhiên liệu và gìn giữ môi trường.

Tuy nhiên, nếu căn cứ vào số chỗ ngồi thì việc phân loại mặt hàng ô tô có những điểm cần phải xem xét lại.

Theo Dự thảo, nếu căn cứ vào tiêu chí về chô ngồi, mặt hàng ô tô được phân thành các nhóm bao gồm ô tô dưới 10 chỗ ngồi, ô tô từ 10 đến dưới 16 chỗ ngồi, ô tô từ 16 đến dưới 24 chỗ ngồi.

Theo cách phân loại này thì ở nhóm thứ nhất, ô tô dưới 10 chỗ ngồi cần phải được xem xét lại để có quy định thể hiện rõ hơn ý nghĩa của sắc thuế này. Trong phân khúc này (ô tô dưới 10 chỗ), sự chênh lệch rất nhỏ về số lượng chỗ ngồi sẽ thể hiện một sự phân biệt rất lớn về giá trị, về mục tiêu sử dụng các sản phẩm ô tô này. Một chiếc xe thể thao hai cửa với hai hai chỗ ngồi được đánh đồng với một chiếc xe đa dụng với 8 chỗ ngồi thì sự đánh đồng này, nếu có, sẽ thể hiện rất nhiều điều không hợp lý liên quan đến giá trị hàng hóa, mục đích sử dụng cũng như mục đích phân phối, điều tiết thu nhập trong xã hội của sắc thuế này.

Bởi vậy, đối với nhóm xe ô tô dưới 10 chỗ ngồi, nên có sự phân tách thành các nhóm nhỏ hơn nữa. Có thể bắt đầu tư xe hai chỗ ngồi, xe 5 chỗ ngồi và xe từ 6 đến dưới 10 chỗ ngồi. Sự phân loại như vậy sẽ thể hiện rõ hơn, gần hơn các đặc điểm về giá trị, tính năng sử dụng của các mặt hàng cũng như giúp cho sắc thuế này thể hiện tốt hơn vai trò điều tiết các nguồn thu trong xã hội.

2.2. Việc giao Chính phủ quy định mức thuế suất cụ thể đối với mặt hàng ô tô trong phạm vi tăng giảm không quá 20%, tùy thuộc vào tình hình thực tế trong từng thời kỳ, là một giải pháp hợp lý trong bối cảnh mặt hàng ô tô là một trong những mặt hàng khá nhạy cảm, quy định về thuế liên quan đến mặt hàng này không chỉ ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu dùng của nhân dân mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến việc quản lý nhà nước trong các lĩnh vức khác như môi trường, giao thông đô thị…

Tuy nhiên, cách quy định tại Dự thảo có thể gây ra những cách hiểu không thống nhất trong quá trình áp dụng Luật này. Luật quy định cho phép Chính phủ quyết định thuế suất với mặt hàng ô tô thay đổi trong giới hạn không quá 20% nhưng cần phải xác định rõ 20% của mức thuế suất nào, mức thuế suất được quy định tại dự luật này hay mức thuế suất tại thời điểm có quyết định điều chỉnh.

2.3. Đối với mặt hàng xe máy

2.3.1. Dự luật quy định đối tượng chịu thuế là xe máy có dung tích xi – lanh từ 175cc trở lên.
Tuy nhiên, để góp phần định hướng việc tiêu dùng trong xã hội, điều tiết tốt hơn các nguồn thu trong xã hội, mặt hàng xe máy có dung tích xi – lanh trên 175cc nên được xem xét để phân loại theo các nhóm nhỏ hơn nữa. Có thể phân loại từ 175cc đến dưới 500cc và trên 500cc.

2.3.2. Ngoài ra, đối với mặt hàng xe máy dưới 175cc, hiện nay, có rất nhiều loại xe mà việc tiêu hao nhiên liệu và theo đó là tác động đến môi trường do chúng gây ra cũng là một vấn đề cần phải lưu ý. Và nếu đặt yêu cầu về việc định hướng thói quen tiêu dùng, góp phần tiết giảm nhu cầu sử dụng nhiên liệu và bảo vệ môi trường, việc quy định áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các loại xe có tính năng sử dụng nhiên liệu rất cao cũng cần được xem xét.
Việc quy định áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các loại xe máy dưới 175cc sử dụng nhiều nhiên liệu cũng sẽ góp phần tạo sức ép, buộc các nhà sản xuất phải cải tiến việc sản xuất, áp dụng các công nghệ tiết kiệm nhiên liệu và thân thiện với môi trường trên các sản phẩm xe máy được sản xuất và bán tại thị trường Việt Nam./.