Góp ý của ông Vũ Văn Ninh – Bộ trưởng Bộ Tài chính

Kính thưa đồng chí Phó chủ tịch Quốc hội ,

Kính thưa các đồng chí, tôi chỉ xin báo cáo thêm một chút để các đồng chí quyết định thôi. Việc này đúng là rất phức tạp và chúng tôi khi trình Chính phủ cũng đã nêu ý là phức tạp ở trong Chính phủ, chính vì thế Chính phủ cũng đồng ý với cơ quan soạn thảo là đưa ra nhiều phương án để lấy ý kiến, chúng tôi xin báo cáo là các ý kiến của Ủy ban tài chính, ngân sách chúng tôi cũng không phản đối một ý kiến nào cả. Chúng tôi thảo luận thì cũng thấy hợp lý ngay kể cả khi thảo luận ở Quốc hội tư tưởng và quan điểm chính ra cũng phù hợp với nhau nhưng cách thức đặt vấn đề thì khác nhau thành ra có chỗ cũng chưa rõ và từ đấy chúng ta đặt ra cách thức như thế nào? Tư tưởng của chúng tôi cũng có ý là cũng muốn đại bộ phận người dân có một nhà là không thu, tư tưởng thiết kế, cách thức đặt vấn đề còn phương pháp và mức cụ thể có thể chúng ta bàn thêm. Xuất phát từ ý đó chúng tôi chỉ xin có mấy ý rất ngắn như sau:

 Trước tiên là nhà và đất là hai nội dung chúng ta thiết kế trong luật là thu theo mức khác nhau. Ví dụ như đất thì có hai loại thuế, một thuế đánh vào đất, một thuế đánh vào nhà nhưng đúng là nhà thì nó gắn với đất nhưng chúng tôi tách bạch hai cái này ra, quan điểm của chúng tôi như vậy. Chính vì thế cho nên nhìn vào nhà hiện nay thì người ta nhìn chính là giá trị đất, ví dụ nhìn vào nhà chỗ nọ chỗ kia giá trị nó rất to, mấy chục tỷ chính là giá đất, giá đất ấy chúng ta phải định theo giá thị trường để thu thuế đấy thì nó điều tiết về đất chứ không điều tiết về nhà. Chúng tôi quan niệm nhà trên đất đấy, ví dụ kể cả trong một khu phố hoặc trong một quận mà nói rộng ra trong một thành phố nếu cùng thời điểm ấy anh xây nhà bất cứ chỗ nào thì giá cũng như nhau thôi, quan điểm của tôi là thế, từ quan điểm thế đã chứ nếu nhìn vào nhà cụ thể thì rõ ràng nhà mặt phố khác với nhà sau trong ngõ, nhưng khi giá trị xây dựng thì như nhau thôi. Tại thời điểm ấy nếu anh xây ở mặt đường cũng giống như anh xây ở trong ngõ đâu, không phải đánh vào nhà mà nhà hoàn thiện cho nên nó cũng không có thiết bị gì gọi là nội thất lớn ở trong này mà chỉ là cái nhà căn bản thôi, cái gốc, cái giá trị của nhà căn bản thôi. Xin thưa với các đồng chí quan niệm là như thế, cho nên đất cũng như anh Thuận nói là đánh trên diện tích tất cả đất đấy đã còn nhà là đánh riêng cho nên không trừ đất để xây nhà, cả diện tích khuôn viên ấy gọi là đất ở, cũng thuyết minh thôi vì đúng là chỗ này nó khó quá. Cho nên nhiều người chúng tôi thấy là cũng khó hiểu, chúng tôi báo cáo cũng không rõ. Từ chỗ đấy chúng tôi mới thấy nếu theo phương án 1, ví dụ thu thuế nhà, cách thức của anh Hiển đưa ra đúng là rất thuận lợi trong quá trình thu, mà chúng tôi cũng muốn thuận lợi. Nhưng chỉ ngại một điều như anh Vượng nói thì những người trung bình trở xuống, nghèo thì không dám nói, nhưng nhà có khi vài chục triệu, thậm chí 100 triệu, đúng là 10 cái nhà không bằng một cái. Thế thì anh hai nhà lại bị đánh thuế. Ví dụ anh có hai nhà 200 triệu, chính vì mình nói nhà không thôi, không nói đất thì nhà đấy rẻ lắm, nhà xây ở nông thôn thì rất rẻ, có khi 100 - 200 triệu là xây được một cái nhà rồi, không tính đất. Nếu anh có nhà như thế, anh có hai cái, ba cái cộng lại là 300 triệu thì anh lại bị thuế hai cái, trong khi đó anh kia có khi có nhà 2 tỷ không phải đánh thuế. Đấy là một điều tôi lo ngại nhất, ý như thế để các đồng chí cân nhắc.

Còn phương án 2, từ thiết kế như thế cho nên chúng tôi xin báo cáo như sau: Nó cũng không phải phức tạp quá đến mức như mọi người hình dung là đi đánh giá trị từng căn nhà một, chúng tôi lấy giá chuẩn là giá xây dựng theo cấp, theo cấp có nghĩa tất cả các nhà như nhau, cùng một cấp là giá như nhau để quy về cho đơn giản. Tại sao lại tính 50%? Là vì nhà xây xong rồi 1 năm thì gọi nó là mới hay cũ, rất khó, cho nên cũng không phải trừ khấu hao nữa cho nó đơn giản đi và cứ như thế lấy 50% của giá nhà mới xây để tính cho nó. Bởi vì đại bộ phận xây xong ở 1 tháng có khi tôi gọi là nhà cũ, không phải là nhà mới, nó khó ở chỗ này. Cho nên quy về cho nó đơn giản lại. So với giá trị thực chất nhà mới xây là 1 tỷ, chỉ là nhà xây, không tính đất.

Nếu ví dụ chúng ta thấy mức này vẫn còn thấp, 500 triệu vẫn còn thấp, có thể nâng lên 1 tỷ, nó thành 2 tỷ, 3 tỷ cũng được, để trừ bớt những anh tức là cơ bản một nhà là không đánh thuế. Ý của tôi là báo cáo thật với Thường vụ như thế.

Còn giá trượt thì như thế nào? chúng tôi cũng báo cáo, chúng tôi sẽ ghi nhận ý kiến của các đồng chí, ví dụ trong một định kỳ thì sẽ phải tính toán lại, tại vì trong này có quy định để đơn giản hóa thì qui nó về là giá 5 năm mới thay đổi một lần kể cả đất và nhà, hiện nay đất cũng đang thu như thế cũng 5 năm 1 lần, đấy là tôi xin báo cáo thêm là tại sao vậy và giá trị nhà ấy nói là 1 tỷ nhưng thực chất nó là 2 tỷ, mà 2 tỷ ấy là 2 tỷ chỉ giá xây dựng, mà đơn giá xây dựng bây giờ các anh công bố thí dụ như vài triệu một mét vuông đấy thì ý thế chứ không phải là cái nhà anh tính cả đất, báo cáo các đồng chí như vậy.

Còn ý thứ ba, cũng báo cáo với các đồng chí tôi có một suy nghĩ Bộ xây dựng đưa ra một phương án mà hôm trước anh Nam lên đây có phát biểu, trong báo cáo ra Quốc hội cũng đưa ra nhưng cũng không ai thảo luận, tức là cũng có thể trừ theo diện tích tuyệt đối nhà ở trong thiết kế đã đưa ra tất cả nhà cấp 4 là không thu để làm gì? để đại bộ phận nông dân mà nhà rộng một chút nhưng ở địa phương nhà cấp 4 thì coi như thôi không thu thì loại trừ đối tượng này ra.

Còn đối tượng thứ hai, nhà cấp 2 trở lên thì lấy một diện tích nào đó và trừ ra không thu, còn diện tích nào từ đâu trở lên, ví dụ 300m2 thì trở xuống là không thu và 300m2 trở lên tính thu theo số tuyệt đối thì nó cũng có, hoặc 300m2 trở lên lại qui về giá trị để thu, phương án này ngày hôm trước cũng đưa ra bàn nhưng cũng thấy còn rất phức tạp.

Còn một ý nữa, tôi nói là nhà chung cư thì phân bổ hệ số tầng chính là phân bổ giá đất, chứ không phải phân bổ nhà, vì nhà chung cư thì các tầng tính như nhau. Cho nên gốc của vấn đề chúng tôi vẫn muốn báo cáo lại với Thường vụ là tách nhà và đất ra, nhà ấy là không phải thu trên giá trị nhà đã hoàn chỉnh toàn bộ mà trong đó có cả nội thất không tính cái đấy, mà tính theo m2 của nhà xây dựng thôi, ví dụ tôi ở thành phố như thế này mà xây độ 2 tỷ mà 2 tỷ chỉ có tiền xây dựng không thì cũng không phải là nhỏ. Nếu mà cần thì chúng ta nâng lên 1 tỷ thì nó thành 4 tỷ, 4 tỷ thì có thể xây được biệt thự, mà cái biệt thự nó đắt ở đất chứ không phải nhà. Ý tôi báo cáo các đồng chí ngắn gọn như vậy còn ý khác thì có thể chúng ta bàn với nhau được nhưng cái này là cái khó nhất.