Góp ý của Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Sáng – Tiền Giang

Kính thưa Chủ tọa kỳ họp,

Kính thưa Quốc hội,

Về dự thảo Luật tố cáo tôi thống nhất với phạm vi điều chỉnh đã được nêu trong dự thảo luật. Tôi xin tham gia đóng góp một số ý kiến cụ thể vào nội dung của luật như sau:

Thứ nhất, về chủ thể có quyền tố cáo, theo tôi nên quy định chủ thể tố cáo là công dân như quy định trong Luật khiếu nại, tố cáo hiện hành, bởi tố cáo là hành vi làm phát sinh những hậu quả pháp lý và trách nhiệm gắn với cá nhân. Người tố cáo phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi tố cáo của mình, trường hợp tố cáo sai sự thật thì phải có biện pháp xử lý hành chính hoặc hình sự, vì vậy không nên mở rộng chủ thể tố cáo là tổ chức vì sẽ rất khó quy trách nhiệm cho từng cá nhân khi tố cáo sai.

Thứ hai, về tố cáo không rõ họ tên, địa chỉ của người tố cáo. Theo quy định hiện hành những tố cáo không ghi rõ họ tên, địa chỉ người tố cáo được coi là đơn thư tố cáo nặc danh và sẽ không được xem xét giải quyết. Thực tế cũng cho thấy những quy định này đã phát huy tác dụng tích cực, đồng thời đề cao trách nhiệm của người tố cáo đối với xã hội và đối với Nhà nước. Hạn chế tình trạng lợi dụng tố cáo để tố cáo sai sự thật, không mang tính xây dựng gây mất đoàn kết nội bộ. Vừa qua tình trạng tố cáo không ghi rõ họ tên, địa chỉ người tố cáo thường xảy ra nhiều ở những thời điểm chuẩn bị đại hội, bầu cử, bổ nhiệm, bố trí cán bộ. Điều đó đã gây nên sự phức tạp và khó khăn cho các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm trong việc xem xét giải quyết tố cáo.

Mặt khác có những trường hợp thời gian qua người tố cáo không dám ghi rõ họ tên, địa chỉ của mình vì sợ sẽ bị trù dập, trả thù do pháp luật chưa có quy định cụ thể cơ chế bảo vệ người tố cáo. Trong dự thảo luật lần này cũng dành hẳn một chương quy định bảo vệ người tố cáo, nhằm tạo điều kiện cho người tố cáo thực hiện đầy đủ quyền và trách nhiệm của mình. Vì vậy tôi thống nhất với Điều 23 của dự thảo luật quy định người tố cáo phải nêu rõ họ tên, địa chỉ của mình, trình bày trung thực nội dung tố cáo, cung cấp các thông tin, tài liệu liên quan đến nội dung tố cáo mà mình có được.

Ý kiến thứ ba, về bảo vệ người tố cáo, đây là một điểm mới mà Luật khiếu nại, tố cáo hiện hành chưa đề cập cụ thể, theo tôi bảo vệ người tố cáo là một nội dung hết sức quan trọng, nhằm giúp người tố cáo tin tưởng vào sự đúng đắn, công minh của pháp luật, giúp họ quan tâm và mạnh dạn phản ánh những việc làm sai trái của cán bộ, công chức trong thực hiện nhiệm vụ, công vụ, góp phần hạn chế đơn thư tố cáo nặc danh. Tuy nhiên, những quy định về bảo vệ người tố cáo được nêu trong dự thảo luật còn rất chung chung, mang tính nguyên tắc và thiếu cơ chế áp dụng trong thực tiễn.

Vì vậy, tôi đề nghiên cứu để có những quy định chặt chẽ và chi tiết hơn, đặc biệt là cần xác định rõ cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm chính trong việc bảo vệ trình tự thủ tục, thời hạn bảo vệ người tố cáo. Về thứ tự ưu tiên, tôi đề nghị cần ưu tiên bảo vệ tính mạng, tài sản của người tố cáo, cần thiết có thể bảo vệ cả người thân của họ, đồng thời cũng cần quy định việc bảo vệ quyền lợi về chính trị, kinh tế, việc làm, uy tín của người tố cáo. Bên cạnh việc quy định cơ chế bảo vệ người tố cáo, tôi đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu để bổ sung về cơ chế, biện pháp bảo vệ cả những người bị tố cáo, đảm bảo khôi phục danh dự, quyền và lợi ích của họ trong trường hợp bị tố cáo sai.

Ý kiến thứ tư, tại Khoản 3, Điều 70 về xử lý hành vi vi phạm đối với các đối tượng khác, nội dung này chỉ quy định xử lý vi phạm đối với người tố cáo sai sự thật, như vậy người tố cáo có đúng, có sai thì xử lý như thế nào, dự án luật chưa đề cập đến. Theo Báo cáo của Chính phủ năm 2010 đã phân tích, trong 6.681 vụ việc tố cáo thì có 912 tố cáo đúng, bằng 13,3%, có 1.945 tố cáo có đúng, có sai bằng 28,6%, có 4.025 tố cáo sai, bằng 58,5%. Như vậy thực tế thời gian qua cho thấy có khá nhiều đơn tố cáo chưa chính xác, nếu cá nhân, tổ chức bị tố cáo sai ở mức độ nhẹ thì chưa có thiệt hại gì, nhưng nếu gây ra những hậu quả nghiêm trọng thì cần phải có hình thức xử lý đối với người tố cáo sai. Vì vậy, tôi đề nghị Luật tố cáo cần phải quy định cụ thể trách nhiệm pháp luật của người tố cáo sai sự thật ở mức độ nhẹ thì xử lý hành chính, nghiêm trọng hơn thì truy tố trước pháp luật về tội vu khống theo Điều 122 của Bộ luật hình sự. Theo tôi đây là một việc làm cần thiết để giữ gìn trật tự, kỷ cương của xã hội.

Ý kiến thứ năm, về việc tố cáo tiếp, giải quyết vụ việc tố cáo tiếp được quy định tại Điều 31 và Điều 47. Tôi tán thành với dự án luật quy định khi có căn cứ cho rằng quá thời hạn quy định mà tố cáo không được giải quyết hoặc người tố cáo có căn cứ cho rằng việc giải quyết tố cáo không đúng pháp luật, thì người tố cáo có quyền tố cáo tiếp với cơ quan cấp trên trực tiếp của người giải quyết. Nội dung quy định tại hai điều này được thể hiện ở 6 khoản, nhưng không quy định thời hạn giải quyết tiếp là bao nhiêu ngày để đảm bảo quyền của công dân. Tôi đề nghị bổ sung vào cuối Khoản 1, Điều 31 của nội dung quy định: thời hạn giải quyết tố cáo tiếp được thực hiện theo Điều 25 của luật này". Tại Khoản 3, Điều 31 quy định "trong trường hợp người tố cáo có căn cứ cho rằng việc tố cáo không đúng pháp luật thì thủ trưởng cơ quan cấp trên có trách nhiệm xem xét, giải quyết lại" nhưng trình tự thủ tục giải quyết lại như thế nào, có khác lần giải quyết trước không, tôi đề nghị dự án luật cần quy định cụ thể. Nhìn chung, nội dung quy định tại Điều 31 thể hiện việc không hạn chế quyền tố cáo của công dân về mặt thời gian, góp phần làm trong sạch bộ máy Nhà nước và kiên quyết xử lý những hành vi vi phạm pháp luật của bất cứ cá nhân, tổ chức nào. Tuy nhiên, quy định như dự án luật là chưa thể hiện điểm dừng trong việc giải quyết tố cáo. Vì vậy, tôi đề nghị bổ sung vào Điều 31 một khoản với nội dung quy định "những tố cáo đã được cấp có thẩm quyền giải quyết, nay tố cáo tiếp nhưng không có căn cứ cho rằng người giải quyết tố cáo không khách quan, cố tình bao che người bị tố cáo thì không xem xét giải quyết. Cơ quan tiếp nhận xử lý tố cáo tiếp có trách nhiệm thông báo cho người tố cáo và yêu cầu họ chấm dứt việc tố cáo tiếp".

Tôi xin hết ý kiến. Xin cám ơn Quốc hội.