Gom lại một mối đăng ký giao dịch bảo đảm?

Đất đăng ký theo đất, xe đăng ký theo xe rất bất tiện. Mua trả chậm có bảo lưu quyền sở hữu, thuê tài chính, chuyển giao quyền đòi nợ... sẽ phải đăng ký giao dịch bảo đảm.
Ngày 22-2, tổ biên tập dự án Luật Đăng ký giao dịch bảo đảm đã họp cho ý kiến về một số nội dung chủ yếu của dự án còn nhiều ý kiến khác nhau.

Xóa bỏ đăng ký theo hợp đồng
Hiện nay, đăng ký giao dịch bảo đảm là việc đăng ký các giao dịch, hợp đồng. Nhưng xét về bản chất, đăng ký nhằm phát sinh hiệu lực đối kháng với người thứ ba (phát sinh quyền đối kháng) nên phải hiểu đối tượng đăng ký là quyền phát sinh từ hợp đồng, giao dịch. Do đó dự án sẽ theo hướng đăng ký quyền đối với tài sản chứ không phải đăng ký các hợp đồng, giao dịch nữa. Ngoài ra, bà Nguyễn Thúy Hiền, Cục trưởng Cục Đăng ký giao dịch bảo đảm (Bộ Tư pháp), cho biết dự án sẽ mở rộng đối tượng đăng ký. Các loại hợp đồng như mua trả chậm có bảo lưu quyền sở hữu, thuê tài sản thời hạn từ một năm trở lên, thuê tài chính, chuyển giao quyền đòi nợ... sẽ phải đăng ký giao dịch bảo đảm.

Phân tán nên kém hiệu quả
Hệ thống cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm hiện nay được tổ chức phân tán: bất động sản riêng, động sản riêng. Hệ thống cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất còn cồng kềnh, khó xây dựng cơ sở dữ liệu thống nhất về các giao dịch bảo đảm. Dự án đề xuất phương án thứ nhất là vẫn giữ nhiều đầu mối như hiện hành. Hai là xây dựng mô hình tập trung đầu mối lại làm một. Đại diện Ngân hàng nhà nước Việt Nam cho rằng nên đăng ký tập trung tại một chỗ, các cơ quan đăng ký tự chuyển hồ sơ liên thông với nhau.

Rắc rối thứ tự ưu tiên thanh toán nợ
Một trong những vấn đề tranh luận nhiều nhất chính là xác định thời điểm việc đăng ký giao dịch bảo đảm có hiệu lực. Nếu người vay không trả nổi nợ, những người cho vay sẽ được thanh toán theo thứ tự ưu tiên đăng ký. Hiện nay, việc đăng ký giao dịch bảo đảm có hiệu lực từ khi cơ quan đăng ký nhận được hồ sơ đăng ký hợp lệ. Dự án đưa ra phương án xác định thời điểm có hiệu lực của đăng ký là thời điểm thông tin có thể công khai cho mọi người. Tuy nhiên, nếu cán bộ đăng ký do tiêu cực hay vì lý do nào đó lại giải quyết trước cho người đăng ký sau và ngược lại thì thứ tự ưu tiên thanh toán sẽ không được bảo vệ.