Góp ý của đại biểu Quốc hội Huỳnh Nghĩa – TP Đà Nẵng

Kính thưa Chủ tọa kỳ họp,

Kính thưa Quốc hội,

Tôi rất ủng hộ việc sửa đổi, bổ sung Luật giáo dục lần này, nhưng qua nghiên cứu dự thảo thấy rằng mục tiêu sửa đổi luật chưa rõ ràng, nội dung sửa đổi chưa đúng và trúng những vấn đề lớn, bức xúc nhất của nền giáo dục hiện nay. Dường như cơ quan soạn thảo chỉ sửa đổi, bổ sung những vấn đề mang tính chất cục bộ, không vì đại cuộc và chưa thực sự cấp thiết. Những vấn đề mà cử tri mong đợi như việc biên soạn sách giáo khoa, chương trình đào tạo, chương trình giảng dạy, thi cử, phân ban, nhà giáo, học phí v.v... thì chưa được quan tâm đúng mức. Vì vậy tôi đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu sửa đổi một cách toàn diện nhằm đổi mới nền giáo dục nước nhà, tạo ra khung pháp lý bền vững về giáo dục, vừa đảm bảo yếu tố hiện đại, hội nhập, vừa đảm bảo giữ gìn, phát huy được bản sắc riêng của giáo dục, văn hóa Việt Nam. Như vậy thì Luật giáo dục mới có sức sống bền lâu, đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn cuộc sống trong bối cảnh nước ta hội nhập và phát triển, trên tinh thần đó tôi tham gia những vấn đề sau:

Một, về chương trình giáo dục phổ thông và sách giáo khoa tại Khoản 3, Điều 29. Tôi đồng ý với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng xác định đây là vấn đề bức xúc trong xã hội, được dư luận đặc biệt quan tâm, là điểm nóng trong các kỳ tiếp xúc cử tri. Nhưng dự thảo luật chưa có quy định cụ thể, chặt chẽ đối với chương trình giáo dục và tiêu chuẩn sách giáo khoa, quy trình biên soạn, thẩm định và phê duyệt chương trình giáo dục, sách giáo khoa. Quy định như dự thảo luật là bước tiến so với trước đây, nhưng chưa đạt, còn đơn giản chưa thể hiện tầm quan trọng của vấn đề này. Vì vậy tôi đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu quy định ngay trong luật quy chuẩn về chương trình giáo dục, sách giáo khoa và các cấp học bảo đảm chất lượng, giảm bớt quá tải về nội dung chương trình sách giáo khoa, tránh những sai sót đáng tiếc, đồng thời đảm bảo sách giáo khoa có thể dùng được qua nhiều năm.

Chương trình giáo dục phải bảo đảm tính thống nhất trong cả nước, chấn hưng giáo dục nên bắt đầu từ chương trình đào tạo. Luật cần quy định giao Bộ trưởng Bộ giáo và dục và đào tạo chịu trách nhiệm về việc xây dựng chương trình sách giáo khoa, quy chế tổ chức hoạt động của bộ phận xây dựng chương trình sách giáo khoa, Hội đồng thẩm định quốc gia và chế tài xử lý trách nhiệm một cách rõ ràng, cụ thể.

Hai, về thành lập, cho phép thành lập nhà trường Điều 50. Thời gian qua thực hiện Điều 50 của Luật giáo dục đã phát sinh nhiều bất cập, nhiều trường đại học đã ra đời không có chất lượng, ai cũng biết, vì quy định thành lập trường còn quá chung chung đã xảy ra tình trạng lập danh sách, hồ sơ khống, mạo danh tên tuổi các giáo sư, tiến sĩ làm giảng viên để đủ số lượng. Chưa hội đủ những điều kiện cơ sở vật chất tối thiểu về cơ sở giáo dục, không có hệ thống chương trình, giáo trình phục vụ đào tạo theo quy định, chất lượng đào tạo không bảo đảm. Thực tế này không chỉ phản ảnh trên báo chí, tranh luận xã hội phê phán gay gắt mà chính cơ quan quản lý Nhà nước cũng đã tự nhìn nhận ra vấn đề này hơn ai hết, Bộ giáo dục và đào tạo chắc chắn cũng đã thấy được vấn đề, cần khắc phục tình trạng trên. Tôi đề nghị Ban soạn thảo xem xét thiết kế lại điều luật này cho chuẩn mực, vừa rõ ràng chặt chẽ, cụ thể và khả thi nhất là điều kiện thành lập nhà trường và điều kiện cho phép hoạt động của giáo dục, qua đó tạo thuận lợi trong việc thẩm định và giám sát tổ chức thực hiện. Đồng thời cũng nên quy định rõ ràng trong luật người có thẩm quyền cho phép hoạt động giáo dục đối với nhà trưởng ở các cấp học, trình độ đào tạo bất kỳ cơ sở giáo dục nào vi phạm đều phải bị xử lý, đình chỉ hoạt động hoặc giải thể, bảo đảm kỷ luật, kỷ cương, nâng cao chất lượng giáo dục đạt về thẩm quyền quyết định thành lập và cho phép thành lập trường đại học Khoản 1, Điều 51. Dự thảo luật sửa đổi theo hướng chuyển giao thẩm quyền cho phép thành lập trường đại học từ Thủ tướng cho Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo, chỉ trong trường hợp đặc biệt thì Thủ tướng mới quyết định chủ trương thành lập trường. Qua thảo luận các vị đại biểu có nhiều ý kiến khác nhau nhưng cá nhân tôi đồng tình với Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng, không nên giao hết quyền quyết định đối với trường đại học cho Bộ trưởng Bộ giáo dục và đào tạo. Bởi vì việc thành lập trường đại học có liên quan đến quy hoạch , kế hoạch và chương trình phát triển giáo dục đào tạo quốc gia, do đó thẩm quyền này nhất định phải do Thủ tướng Chính phủ thực hiện. Đại học là đầu tầu đào tạo trí thức cho xã hội cần phải được trân trọng và đề cao.

Thứ ba, về nhà giáo, Điều 70 nền giáo dục ảnh hưởng trực tiếp đến tương lai của đất nước, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, trong nhiều vấn đề hiện nay của giáo dục có một vấn đề chưa được quan tâm đúng mức, chưa thể hiện trong nội dung sửa đổi lần này, đó là nhà giáo. Hình ảnh về nhà giáo hiện nay bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi những tiêu cực ở một bộ phận nhà giáo, vị trí xã hội của nhà giáo chưa được đề cao xứng đáng, truyền thống "tôn sư đẹp đẽ" bị xói mòn nghiêm trọng. Vì vậy theo tôi đầu tư cho giáo dục cần phải thích đáng, tận tâm và đào tạo, bồi dưỡng và có chế độ chính sách ưu đãi đối với nhà giáo. Bên cạnh chính sách học bổng hiện nay đối với sinh viên các trưởng đại học sư phạm, cần phải đảm bảo sinh viên sư phạm không phải đóng góp bất cứ khoản nào trong việc dạy và học tại trường. Qua đó đóng góp vào thu hút các học sinh ưu tú thi vào trường sư phạm, chất lượng đạo đức và học vấn đầu vào của ngành sư phạm có tính chất quyết định chất lượng nhà giáo sau này. Đồng thời chất lượng nhà giáo sẽ ảnh hưởng mạnh đến chất lượng giáo dục. Đề nghị có chính sách mở cho các nhà giáo sau khi ra trường. Trước tiên cần quy định chế độ lương cao hơn hiện nay và có tính chất thu hút. Quy định ngay trong Luật nguyên tắc cán bộ quản lý giáo dục và giáo viên, giảng viên được hưởng phụ cấp đặc thù nghề nghiệp theo quy định của pháp luật, không nên ngại vênh với các ngành khác, người nào có tư tưởng so bì hãy phấn đấu để vào ngành sư phạm. Đối với sinh viên giỏi ra trường cần có chính sách ưu tiên như được chọn địa điểm giảng dạy, được bố trí nhà ở, được miễn giảm một số nghĩa vụ v v...Như vậy bên cạnh một số vấn đề liên quan quan trọng khác của giáo dục, các chế độ chính sách trên phải dần dần thu hút, đào tạo lực lượng nhà giáo tốt, một nền giáo dục tốt thì vị trí nhà giáo phải được xã hội đề cao và tôn vinh. Xin cảm ơn Quốc hội.