VCCI đề xuất ý kiến sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản (sau đây gọi tắt là Dự thảo) cần đáp ứng các nguyên tắc sau:

-         Đảm bảo tính thống nhất của các văn bản pháp luật điều chỉnh các vấn đề liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản;

-         Đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo môi trường pháp lý thông thoáng cho các đối tượng trực tiếp chịu sự điều chỉnh

Rà soát các văn bản pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ quan, nhận thấy có nhiều quy định chưa đáp ứng được yêu cầu trên.

II.               GÓP Ý CỤ THỂ

1.      Sự không tương thích giữa các văn bản pháp luật điều chỉnh các vấn đề liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản

Hiện nay có rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến đầu tư xây dựng cơ bản  nhất là thủ tục đầu tư xây dựng công trình như: Luật Xây dựng, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Đất đai, Luật Doanh nghiệp, Luật Bảo vệ môi trường, … Tuy nhiên, còn có nhiều điểm không thống nhất giữa các văn bản pháp luật trên, đề nghị Dự thảo xem xét, nghiên cứu.

a)     Thời điểm bắt đầu thực hiện thủ tục

Quy định về thời điểm bắt đầu thực hiện thủ tục đầu tư giữa các văn bản pháp luật có liên quan không rõ ràng và có nhiều điểm mâu thuẫn.

Về các điểm không rõ ràng, ví dụ:

-         Luật Bảo vệ môi trường quy định: Các dự án phải lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường chỉ được phê duyệt, cấp phép đầu tư, xây dựng sau khi Báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt (khoản 4 Điều 22). Vậy thời điểm lập và phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường phải thực hiện trước khi đăng ký hoặc thẩm tra dự án đầu tư, trước khi lập, phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình;

-         Luật Đầu tư quy định: dự án đầu tư phải đăng ký hoặc thẩm tra trước khi thực hiện. Đối với dự án đầu tư xây dựng công trình thì việc lập và phê duyệt sẽ được tiến hành trước khi xin phép xây dựng và sau khi Thủ tướng cho phép đầu tư hoặc có thỏa thuận bổ sung về quy hoạch (đối với một số dự án);

Liệu có thể hiểu Báo cáo đánh giá tác động môi trường có phải là một công đoạn của quá trình thực hiện đầu tư?

Về các điểm không rõ về phạm vi áp dụng, ví dụ:

-         Luật Đất đai quy định: sau khi đạt được thỏa thuận về địa điểm nhà đầu tư sẽ lập hồ sơ thuê đất hoặc giao đất. Nhà đầu tư chỉ có thể hoàn chỉnh bộ hồ sơ thuê đất hoặc giao đất sau khi được sở tài nguyên và môi trường thẩm tra về nhu cầu sử dụng đất (đối với dự án đầu tư không phải ngân sách nhà nước, dự án có vốn đầu tư nước ngoài); có quyết định đầu tư (dự án đầu tư ngân sách nhà nước), giấy phép đầu tư (đối với dự án đầu tư nước ngoài). Tuy nhiên, giấy phép đầu tư cấp cho dự án có vốn đầu tư nước ngoài đã được thay bằng giấy chứng nhận đầu tư cấp theo Luật Đầu tư. Giấy chứng nhận đầu tư này được cấp không chỉ cho dự án có vốn đầu tư nước ngoài mà cả dự án đầu tư trong nước. Vì vậy, liệu dự án đầu tư trong nước có phải thẩm tra nhu cầu sử dụng đất nữa không và việc thẩm tra đó có thay thế cho các giấy phép đầu tư hay giấy chứng nhận đầu tư không?

Những quy định trên dẫn đến một thực tế là không thể thực hiện được thủ tục đầu tư, thủ tục đầu tư xây dựng công trình trước khi thực hiện thủ tục về đất đai vì để thực hiện 2 thủ tục này cần có thông tin về địa điểm đầu tư. Tuy nhiên, cũng không thể thực hiện được việc giao đất, cho thuê đất nếu chưa thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đầu tư hoặc phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình. Thủ tục xin phép xây dựng chỉ có thể thực hiện sau khi hoàn thành các thủ tục về đất đai bởi vì trong hồ sơ xin phép xây dựng phải có bản sao giấy tờ về quyền sử dụng đất. Còn giữa thủ tục cấp Giấy chứng nhận đầu tư và phê duyệt dự án đầu tư xây dựng công trình thì không rõ thực hiện thủ tục nào trước, thủ tục nào sau.

b)     Hồ sơ thực hiện thủ tục

Khi tiến hành thủ tục đầu tư xây dựng công trình, nhà đầu tư phải lập rất nhiều hồ sơ. Đối chiếu với quy định của các văn bản pháp luật liên quan có nhiều hồ sơ có nội dung giống nhau nhưng tên gọi khác nhau. Ví dụ: “văn bản đăng ký đầu tư”, “giải trình kinh tế kỹ thuật” theo Luật Đầu tư và “báo cáo kinh tế - kỹ thuật”, “thuyết minh cơ sở” theo Luật Xây dựng.