Góp ý của Đại biểu Quốc hội Nguyễn Đình Xuân – Tây Ninh

Kính thưa Quốc hội,

Tôi xin đóng góp điều đầu tiên là về phạm vi điều chỉnh và tên luật. Trong quá trình xây dựng dự thảo luật này cũng như trong phiên họp trước chúng ta đã đặt vấn đề là chúng ta mở rộng phạm vi điều chỉnh ra là ngoài việc sử dụng năng lượng cả trong lĩnh vực sản xuất năng lượng và cung ứng truyền tải năng lượng cũng cần phải làm rõ. Chúng ta mong muốn tiết kiệm năng lượng nói chung gồm cả trong sản xuất, tiêu dùng và truyền tải. Khâu sản xuất, tiêu dùng hiện nay chúng ta khá lãng phí năng lượng. Tuy nhiên Ban soạn thảo thống nhất vẫn giữ lại trong sử dụng nhưng một mặt chỉ nói vấn đề sử dụng năng lượng, Nghị định kèm theo, đặc biệt trong Nghị định về xử phạt hành chính có cả xử phạt hành chính trong lĩnh vực sản xuất và cung ứng năng lượng. Tóm lại, nếu có thể ta đưa cả điều này vào trong luật, chỉ cần một vài điều khái quát, sau đó Nghị định đi thêm cũng được, thay vì ta bỏ hẳn lĩnh vực này và báo cáo với Quốc hội việc sản xuất năng lượng hiện nay lãng phí nhiều. Lúc nãy có đại biểu nói về vấn đề than, chúng ta biết than sẽ cạn kiệt trong vòng vài năm tới, có thể tính bằng năm, 3 đến 4 năm sẽ cạn kiệt than, không đủ để cung ứng cho nhu cầu trong nước, đặc biệt là những nhà máy nhiệt điện chạy than nhưng chúng ta lại xuất khẩu than, nước láng giềng của ta không hề thiếu than, chúng ta bán bao nhiêu họ cũng mua vì họ để dành khi nào ta hết than họ lại bán lại với giá rất cao. Vậy bài toán này ai cũng biết mà tại sao chúng ta không để dành? Tôi đề nghị chúng ta suy nghĩ nghiêm túc vấn đề này, cần thiết Quốc hội nên có chính kiến cấm xuất khẩu than hoặc đánh mức thuế thật cao, 100% chẳng hạn để không có xuất khẩu than, để con cháu hay chính chúng ta sử dụng trong vài năm tới. Việc thất thoát than ở mỏ than trong vòng mấy ngày Tết hàng trăm ngàn tấn than, tôi cho việc này không thể chấp nhận được. Đó chính là sự lãng phí ghê gớm, cần phải bị trừng trị.

Về tên luật, tên luật này rất lạ trong số luật khác, chúng ta có Luật an toàn bức xạ chứ không phải Luật sử dụng bức xạ một cách an toàn, chúng ta có Luật giao thông đường bộ chứ không có Luật giao thông đường bộ an toàn. Chỗ này nếu giả sử muốn nói vấn đề tiết kiệm năng lượng phải là Luật tiết kiệm năng lượng, còn chữ "hiệu quả" đương nhiên, nếu tiết kiệm mà không có hiệu quả thì đó là hà tiện hoặc là cái gì khác chứ không phải là tiết kiệm, chẳng hạn cúp cầu dao là cúp hết cả một tỉnh thì cái đó không phải là tiết kiệm mà cái đó là một biện pháp khác. Còn trong thuật ngữ chúng ta dùng tiết kiệm đã hàm ý là hiệu quả rồi nên ít nhất là bỏ chữ "hiệu quả" và đổi chữ "tiết kiệm" lên trên "năng lượng" thì nó có vẻ hợp lý hơn và về văn phong thì nó đúng hơn. Và ở đây có vấn đề phạt, thưởng phải công minh, chúng ta có một nghị định về xử lý, nhưng những điều về thưởng thì chúng ta không có, không cần phải nghị định, nhưng trong luật ghi cũng không rõ lắm. Ví dụ, mức năng lượng tiêu thụ bình quân cho một đơn vị sản phẩm chẳng hạn thì nhà máy nào mà sử dụng trên mức đó thì bị phạt, dưới mức đó phải thưởng. Vì thật ra thưởng và hỗ trợ là rất quan trọng, vì muốn có được thiết bị và công nghệ tiết kiệm năng lượng thì phải đầu tư. Nếu chúng ta không có hỗ trợ thỏa đáng thì đầu tư này sẽ khó thu hồi được lợi nhuận. Đây chúng tôi nói rằng tiết kiệm xong bù lại vốn đầu tư thì đôi khi không đạt được và chúng ta cần phải có những thiết bị thông minh.

Tôi có một ví dụ là ngay trong Hội trường này chúng ta cũng đang lãng phí năng lượng, nhiệt độ phòng chúng ta là 22 độ, nhiệt độ tối ưu là 25 độ và 26 độ. Như vậy chúng ta đã lãng phí 4 độ C bằng công trình làm lạnh này mà lỗi đó là do hệ thống chúng ta không có rơle tự động, có thể là điều khiển của chúng ta không được tốt, chỉ cần tăng cường một thiết bị là chúng ta tiết kiệm được khá nhiều và như vậy đáng lẽ cũng phải có trong điều chúng ta sẽ xử phạt, chúng ta có thể cho vay ưu đãi cho những doanh nghiệp đầu tư thêm, cải tiến thêm thiết bị hoặc như Trung Quốc thì họ không cho vay, nhưng họ cam kết sẽ thưởng. Nếu như chúng ta đầu tư được và giảm được mức đó thì họ sẽ thưởng bao nhiêu tiền đó và một số nhà đầu tư sẽ sẵn sàng xông vào để làm và làm đạt được tiêu chuẩn đó, họ được thưởng thì điều này cần phải có một ngân quỹ quốc gia và thường thì chúng ta có một nguồn là phạt những anh sử dụng lãng phí năng lượng để bù vào, lấy kinh phí đó bù lại để thưởng cho những anh dùng tốt thì chúng ta cũng cân đối được một phần và cũng xem vì tên của chúng ta nó không hợp lý. Cho nên ở đây chúng ta có những điều ghi không rõ lắm, chúng ta thưởng là thưởng cho hành vi tiết kiệm năng lượng và phạt hành vi lãng phí năng lượng, nhưng ta xử phạt hành chính trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả, như vậy nghe không hay lắm, phải nói ngược lại. Tôi đề nghị xem lại phần này.

Như giáo sư Dũng có nói về biogas, ở quy mô lớn chúng ta làm biogas lại càng hiệu quả, với điều kiện chúng ta có công nghệ phù hợp hỗ trợ cho họ, vì biogas không phải chỉ đốt lò bình thường mà Biogas có thể nén thành khí để dùng trong sinh hoạt bình thường hoặc chuyển sang phát điện ở quy mô nhỏ để phục vụ cho chính cơ sở đó.

Vừa rồi ở Tây Ninh có một số nhà máy sản xuất củ mì họ dùng nước thải để lên men Biogas và phát điện luôn, họ nhận được tài trợ rất lớn vì sử dụng Biogas đồng nghĩa với giảm phát thải. Theo công ước Kyoto và sắp tới đây ở Copenhaghen thì giảm phát thải được thưởng bằng tiền, ngược lại tăng phát thải thì phải phạt bằng tiền. Đây là vấn đề quốc tế, tôi đề nghị Ban soạn thảo xem xét lại vấn đề này, tức là làm sao lồng ghép được chương trình giảm phát thải vào đây. Một đơn vị làm giảm được khí thải, dùng được Biogas thì được hưởng lợi 2 lần: một là giảm năng lượng; hai là giảm phát thải.

Vấn đề sử dụng năng lượng mặt trời và phong điện, hiện nay 2 loại này còn đắt, chủ yếu do chúng ta không được hỗ trợ và chưa tính đủ chi phí họ tiết kiệm được, như tôi vừa nói về vấn đề năng lượng và phát thải, nếu tính đủ 2 điều này chúng ta sẽ có điều kiện phát triển hơn năng lượng mặt trời và năng lượng gió. Riêng về năng lượng mặt trời, đơn giản nhất là máy nước nóng, đặc biệt khu vực miền Nam đề nghị chúng ta có hỗ trợ. Như thời gian vừa rồi chúng ta hỗ trợ 1 triệu đồng cho một máy nước nóng, tôi cho như thế là thỏa đáng và có thể làm hơn như vậy nữa, tiến tới có thể bắt buộc những khu chung cư mới xây dựng phải có hệ thống sử dụng nước nóng bằng năng lượng mặt trời. Xin hết.