Trích ý kiến ĐBQH Nguyễn Văn Thuận – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật

Thưa Hội nghị.
Tôi xin phát biểu một ý xung quanh nội dung là có đưa thẻ công dân vào được không? Tôi ở trong nhóm trực tiếp giúp các đồng chí trong cơ quan hữu quan để tiếp thu dự án luật này. Báo cáo các đồng chí nếu nhìn kỹ dự án luật này, thì giữa sổ hộ khẩu và sổ tạm trú cho đến nay về cơ bản không khác nhau nhiều, chỉ khác nhau về nội hàm là một anh không có hộ khẩu thường trú, là công dân của một tỉnh A hay một thành phố A, còn một anh là tạm trú, vì sao anh phải là công dân? Vì còn căn cứ vào chương trình phát triển kinh tế xã hội v.v.... để làm căn cứ. Vấn đề ở chỗ là trình tự, thủ tục thì có thể cái nào nó chưa hay lắm thì dẹp bớt đi, nếu chúng ta xóa được về cơ bản những cái ăn theo thì hộ khẩu thường trú và hộ khẩu tạm trú là giống nhau, xin báo cáo các vị đại biểu như vậy. So với thẻ công dân thì chúng khác nhau, khác ở chỗ nào? Nó chỉ khác là với chúng ta thì sổ hộ khẩu và sổ đăng ký tạm trú làm bằng hình thức thủ công và thực hiện dùng một bộ máy quản lý khá cồng kềnh thì mới làm được. Còn thẻ công dân nó thực hiện bằng hệ thống điện tử và sử dụng máy móc là chính. Vì sao chúng ta không làm được thẻ công dân mặc dù tôi là một trong những người cũng có ý tưởng và cũng có kiến nghị, nhưng suy cho cùng thấy mình chưa làm được.
Lý do rất cơ bản, trước hết là về cơ sở hạ tầng dữ liệu điện tử của chúng ta chưa có và trong vòng 10 năm nữa chưa làm nổi, phải khẳng định như vậy.
Thứ hai, đời sống của đất nước chúng ta, điều kiện kinh tế, ý thức, trách nhiệm của mỗi công dân chưa cho phép chúng ta làm được. Sự khác biệt rất lớn của chúng ta là giữa nông thôn và thành thị, và trong cách quản lý của chúng ta chưa đáp ứng được.
Tôi xin nói ngay dịch vụ y tế của chúng ta là phân theo giường bệnh, tiền phân theo giường bệnh, mà giường bệnh là căn cứ vào số nhân khẩu của địa phương đó. Còn dịch vụ y tế của các nước phát triển mà người ta dùng thẻ công dân, đối với một cơ sở y tế khi tiếp nhận một bệnh nhân vào thì nhiệm vụ của tốp bác sỹ trực không quan tâm người đó sang hay hèn, có bảo hiểm hay không có bảo hiểm, việc đầu tiên là kiểm tra xem bệnh gì, bệnh đấy có thể chữa được không? Khi chữa khỏi, xin mời bác cứ ra bác đưa cho em số thẻ công dân đây bấm máy 2 phút hiện lên anh có thẻ bảo hiểm, anh có bảo hiểm y tế, bấm máy tiếp tục 2 phút nữa tự động cắt tiền từ thẻ của anh ra đưa vào. Nếu diện này thuộc diện bảo trợ xã hội thì lại bấm máy đưa lên Bộ xã hội và Bộ xã hội tự động đưa tiền vào. Chúng ta đã làm được việc đó chưa? Đối với giáo dục, cơ sở giáo dục của họ cơ bản đáp ứng được nhu cầu của nhân dân. Có thẻ công dân họ quản lý trong khu vực này, vào năm học là có mấy ngàn cháu phải vào học. Hôm đấy mà không thấy 1 cháu đến 6 tuổi vào học phổ thông lập tức cảnh sát đến gia đình ngay, vì sao không cho đi học? Đến học không phải trả tiền. Còn của chúng ta là phải trả tiền, rồi lại phải đóng học phí. Ngay như vay vốn ngân hàng xóa đói giảm nghèo, chúng ta bị sức ép ở cái đó là phải có hộ khẩu, phải cư trú ở đó thì tôi với biết anh ở đâu, không có hộ khẩu làm sao tôi biết anh để cho anh vay được, mà ngân hàng đó phục vụ khu vực đó, còn của người ta thì người ta có thẻ tín dụng và người ta có thẻ công dân, người làm thế này, nếu đến mà thất nghiệp thì dứt khoát không cho vay, không có quy định nào cho anh vay, tôi đã hỏi kỹ, có thời gian tôi với anh Lý học ở Anh, tôi đã hỏi.
Còn công dân có thể có thẻ tín dụng, nhưng nếu là nhà kinh doanh thì nó căn cứ vào doanh thu của anh, căn cứ vào số thuế của anh mà người ta cho anh vay, chứ không phải thích vay bao nhiêu là vay. Tôi thấy những dịch vụ như thế chúng ta đã làm được đâu, mà bây giờ cứ đòi là có thẻ công dân, những cái đó chúng tôi thấy không tưởng, mà trong điều kiện không tưởng mà cứ nói cho hay thì ai cũng có thể nói hay được mà làm thì không làm được. Cho nên trong Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luât trình trước Quốc hội phải nói là có một nội dung là trong điều kiện chưa thể có một phương thức, chưa có điều kiện tổ chức được cách thức quản lý tốt hơn thì vẫn phải giữ cái này, còn đường nhiên sau 10 năm, 15 năm nữa nếu chúng ta làm tốt, chúng ta tiến tới làm được thẻ công dân.
Còn lâu nay đại biểu bức xúc chính vì chuyện anh em quá trình làm có cái này, cái khác, cái này trong tư tưởng là phải chấn chỉnh, cũng như trong gia đình con cái hư thì mình phải chấn chỉnh, nhưng cũng phải xem xem là vì sao. Cho nên tôi thấy với nền như thế, cộng với rà soát lại những ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội, nhất là về trình tự thủ tục trong luật này, làm thể nào hạn chế tối đa sự hành dân, hạn chế tối đa những thủ tục không cần thiết, như thế dự án luật này có thể trình thông qua được.