Website xây dựng pháp luật của VCCI
Về phạm vi điều chỉnh của Bộ luật Dân sự
1. Về phạm vi điều chỉnh của Bộ luật dân sự
:
Phạm vi điều chỉnh của Bộ luật dân sự rộng hay hẹp tùy theo nhận thức của nhà làm luật khi định hướng xây dựng , theo chúng tôi sự nhận thức đó được xuất phát điểm từ bản thân phạm vi điều chỉnh của Bộ Luật dân sự hiện hành và những quan điểm định hướng của Chính phủ cũng như UBTVQH trong kỳ sửa đổi Bộ luật dân sự lần này.Nhưng theo quan điểm của chúng tôi nên xác định Bộ Luật dân sự theo hướng phải là một đạo luật chung, là nền tảng cơ bản và giá đỡ cho tất cả các lĩnh vực phi hình sự nhằm điều chỉnh tất cả các hành vi của các chủ thể trong tổng thể các quan hệ xã hội. Do vậy thuật ngữ Quan hệ Dân sự sẽ rất rộng là mối quan hệ không chỉ dừng lại trong lĩnh vực dân sự mà còn mỡ rộng sang các lĩnh vực khác như : Hôn nhân và gia đình ,sản xuất kinh doanh , thương mại , lao động . . . . . và quan hệ dân sự là các mối quan hệ giữa những chủ thể về địa vị pháp lý ; về các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật.
Quan điểm này cũng đã được Quốc Hội khẳng định khi thông qua Bộ Luật tố tụng dân sự đã gộp chung các thủ tục tố tụng của các quan hệ dân sự, hôn nhân và gia đình ; thương mại , lao động vào một và quan điểm này cũng phù hợp với quan điểm xây dựng pháp luật của một số quốc gia theo hệ thống thông luật mà trong đó Dân sự được lựa chọn làm nền tảng và áp dụng theo nguyên tắc luật chuyên ngành điều chỉnh trước , nếu quan hệ cần điều chỉnh mà lĩnh vực đó không quy định thì dẫn chiếu áp dụng Bộ Luật dân sự.
Thực tế trong quá trình giải quyết tranh chấp kinh tế quốc tế, các Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt nam khi lựa chọn luật áp dụng thì những nội dung nào Luật Thương mại Việt nam không quy định điều chỉnh thì dẫn chiếu về áp dụng Bộ Luật dân sự Việt nam và phổ biến nhất là vấn đề ủy quyền của pháp nhân khi ký kết hợp đồng thương mại và tư cách của người đại diện của pháp nhân.
Do phạm vi điều chỉnh rất rộng nên đòi hỏi nhà làm luật phải hết sức cân nhắc đưa nội dung nào vào Bộ luật và liều lượng bao nhiêu là đủ theo chúng tôi cần phải đưa tất cả những nội dung cần điều chỉnh vào một cách chung nhất, tổng thể nhất còn nội dung chi tiết để luật chuyên ngành điều chỉnh.Nhưng chung ở đây không có nghĩa là quá chung lại phải cần có văn bản pháp quy hướng dẩn điều chỉnh mới áp dụng được mà cần quy định hết sức rỏ ràng để khi Luật được ban hành là có thể áp dụng ngay. Do vậy
[u]a) Về Quyền sử dụng đất:
Về quyền sử dụng đất Bộ luật dân sự hiện hành quy định gồm 06 chương với 55 điều ( 690 đến 744 ) còn dự thảo Bộ luật dân sự sửa đổi bổ sung quy định gồm 08 chương với 51 điều ( 677 đến 727 ) có hai chương mới quy định về Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất và hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất
[u]Ý kiến Bình luận :
Về cơ cấu của chương : số chương tăng, số điều giảm hợp lý theo một quy chuẩn nền tảng của những vấn đề chung liên quan đến quyền sử dụng đất
Về chủ thể trong quan hệ quyền sử dụng đất : sửa đổi chính trong các điều luật lần này chủ yếu là xác lập lại các chủ thể được điều chỉnh liên quan đến quyền sử dụng đất trong đó đưa chủ thể mới là pháp nhân vào quy định và khẳng định cả ba chủ thể là cá nhân, hộ gia đình và pháp nhân là 03 chủ thể được quy định trong quan hệ quyền sử dụng đất.
Về các quyền trong quan hệ quyền sử dụng đất : ngoài việc khẳng định lại các quyền phát sinh từ quyền sử dụng đất là : chuyển đổi , chuyển nhượng, cho thuê và thế chấp sửa đổi cũng khẳng định các quyền phái sinh mới từ quyền sử dụng đất được nhà nước thừa nhận bao gồm : cho thuê lại ,tặng cho ; bảo lãnh và góp vốn bằng quyền sử dụng đất
Những nội dung bỏ không quy định lại trong dự thảo BLDS sửa đổi bổ sung : bao gồm toàn bộ những quy định về các điều kiện và hình thức chuyển đổi,chuyển nhượng,thế chấp ,thừa kế quyền sử dụng đất và chuyển giao phần này cho các quy phạm chuyên ngành đất đai điều chỉnh là hết sức hợp lý.
Song song đó trong dự thảo sửa đồi bổ sung lần này cũng bỏ luôn phần buộc người chuyển đồi quyền sử dụng đất phải nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất với phần chênh lệch cao và chuyển giao phần nộp thuế thu nhập này cho các quy phạm chuyên ngành đất đai và thuế điều chỉnh là hết sức hợp lý.
Ý kiến đề nghị :
Giữ nguyên toàn bộ các điều khoản trong dự thảo, không thêm bớt và sửa đổi vì cơ cấu và nội dung sửa đổi quy định về quyền sử dụng đất trong BLDS sửa đổi bổ sung đã hợp lý .
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ
Giữ các quy định chung của Bộ luật dân sự hiện hành về quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ, còn các vấn đề cụ thể khác về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ sẽ được nghiên cứu quy định trong dự án Luật sở hữu trí tuệ và dự án Luật chuyển giao công nghệ.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ Bộ luật dân sự hiện hành quy định gồm 03 chương với 81 điều ( 745 đến 825 ) còn dự thảo Bộ luật dân sự sửa đổi bổ sung quy định gồm 03 chương với 42 điều ( 728 đến 769 ).
[u]Ý kiến Bình luận :
Về cơ cấu của chương : số chương không tăng, tên chương giống nhau , số điều giảm gần ½ hợp lý theo một quy chuẩn nền tảng của những vấn đề chung liên quan đến sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ.
Phần quyền tác giả : bỏ hai nội dung quy định về các lọai hình tác phẩm được bảo hộ và các đối tượng được bảo hộ và 03 quyền tác giả khác ( sáng tạo theo nhiệm vụ được giao ; dịch, phóng , biên soạn , cải biên, chuyển thể ; tác phẩm điện ảnh , video , phát thanh ,truyền hình ,sân khấu. . . ) để chuyển giao cho luật chuyên ngành điều chỉnh.
Phần hợp đồng sử dụng tác phẩm : chỉ giữ duy nhất một điều khoản quy định về Hợp đồng sử dụng tác phẩm ( sửa đổi , bổ sung ) bỏ đi hết 5 điều quy định về nội dung của hợp đồng sử dụng tác phẩm ; quyền - nghĩa vụ của tác giả,chủ sở hữu tác phẩm ; quyền - nghĩa vụ của bên sử dụng tác phẩm
Phần quyền,nghĩa vụ của người biểu diễn,của tổ chức sản xuất băng âm thanh; đĩa âm thanh ,băng hình,đĩa hình, tổ chức phát thanh, truyền hình : về cơ bản số điều luật được giữ nguyên như Bộ luật Dân sự hiện hành , chỉ sửa đồi duy nhất về khái niệm người biểu diễn và quyền của người biểu diễn.
Phần quyền sở hữu công nghiệp : Bỏ hẳn các điều luật định nghĩa về Sáng chế - Giải pháp hữu ích - kiểu dáng công nghiệp - Nhãn hiệu hàng hóa - tên gọi xuất xứ hàng hóa ; quyền nộp đơn yêu cầu cấp văn bàng bảo hộ ; quyền ưu tiên - hũy bỏ văn bằng bảo hộ - đình chỉ hiệu lực văn bằng bảo hộ . . . . . để pháp luật chuyên ngành điều chỉnh .
Phần chuyển giao công nghệ : Bỏ hẳn các điều luật quy định về hình thức , thời hạn, thời điểm có hiệu lực của hợp đồng chuyên giao công nghệ - giá của công nghệ ; chất lượng công nghệ được chuyển giao ; bảo hành và thời hạn bảo hành ………; chuyển giao lại công nghệ , nghĩa vụ giữ bí mật . . . . . để pháp luật chuyên ngành điều chỉnh
Ý kiến đề nghị :
Giữ nguyên toàn bộ các điều khoản trong dự thảo, không thêm bớt và sửa đổi vì cơ cấu và nội dung sửa đổi giảm bớt các quy định về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ trong BLDS sửa đổi bổ sung so với Bộ luật dân sự hiện hành đã hợp lý
Phạm vi điều chỉnh của Bộ luật dân sự rộng hay hẹp tùy theo nhận thức của nhà làm luật khi định hướng xây dựng , theo chúng tôi sự nhận thức đó được xuất phát điểm từ bản thân phạm vi điều chỉnh của Bộ Luật dân sự hiện hành và những quan điểm định hướng của Chính phủ cũng như UBTVQH trong kỳ sửa đổi Bộ luật dân sự lần này.Nhưng theo quan điểm của chúng tôi nên xác định Bộ Luật dân sự theo hướng phải là một đạo luật chung, là nền tảng cơ bản và giá đỡ cho tất cả các lĩnh vực phi hình sự nhằm điều chỉnh tất cả các hành vi của các chủ thể trong tổng thể các quan hệ xã hội. Do vậy thuật ngữ Quan hệ Dân sự sẽ rất rộng là mối quan hệ không chỉ dừng lại trong lĩnh vực dân sự mà còn mỡ rộng sang các lĩnh vực khác như : Hôn nhân và gia đình ,sản xuất kinh doanh , thương mại , lao động . . . . . và quan hệ dân sự là các mối quan hệ giữa những chủ thể về địa vị pháp lý ; về các quyền và nghĩa vụ theo quy định của pháp luật.
Quan điểm này cũng đã được Quốc Hội khẳng định khi thông qua Bộ Luật tố tụng dân sự đã gộp chung các thủ tục tố tụng của các quan hệ dân sự, hôn nhân và gia đình ; thương mại , lao động vào một và quan điểm này cũng phù hợp với quan điểm xây dựng pháp luật của một số quốc gia theo hệ thống thông luật mà trong đó Dân sự được lựa chọn làm nền tảng và áp dụng theo nguyên tắc luật chuyên ngành điều chỉnh trước , nếu quan hệ cần điều chỉnh mà lĩnh vực đó không quy định thì dẫn chiếu áp dụng Bộ Luật dân sự.
Thực tế trong quá trình giải quyết tranh chấp kinh tế quốc tế, các Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt nam khi lựa chọn luật áp dụng thì những nội dung nào Luật Thương mại Việt nam không quy định điều chỉnh thì dẫn chiếu về áp dụng Bộ Luật dân sự Việt nam và phổ biến nhất là vấn đề ủy quyền của pháp nhân khi ký kết hợp đồng thương mại và tư cách của người đại diện của pháp nhân.
Do phạm vi điều chỉnh rất rộng nên đòi hỏi nhà làm luật phải hết sức cân nhắc đưa nội dung nào vào Bộ luật và liều lượng bao nhiêu là đủ theo chúng tôi cần phải đưa tất cả những nội dung cần điều chỉnh vào một cách chung nhất, tổng thể nhất còn nội dung chi tiết để luật chuyên ngành điều chỉnh.Nhưng chung ở đây không có nghĩa là quá chung lại phải cần có văn bản pháp quy hướng dẩn điều chỉnh mới áp dụng được mà cần quy định hết sức rỏ ràng để khi Luật được ban hành là có thể áp dụng ngay. Do vậy
[u]a) Về Quyền sử dụng đất:
Về quyền sử dụng đất Bộ luật dân sự hiện hành quy định gồm 06 chương với 55 điều ( 690 đến 744 ) còn dự thảo Bộ luật dân sự sửa đổi bổ sung quy định gồm 08 chương với 51 điều ( 677 đến 727 ) có hai chương mới quy định về Hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất và hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất
[u]Ý kiến Bình luận :
Về cơ cấu của chương : số chương tăng, số điều giảm hợp lý theo một quy chuẩn nền tảng của những vấn đề chung liên quan đến quyền sử dụng đất
Về chủ thể trong quan hệ quyền sử dụng đất : sửa đổi chính trong các điều luật lần này chủ yếu là xác lập lại các chủ thể được điều chỉnh liên quan đến quyền sử dụng đất trong đó đưa chủ thể mới là pháp nhân vào quy định và khẳng định cả ba chủ thể là cá nhân, hộ gia đình và pháp nhân là 03 chủ thể được quy định trong quan hệ quyền sử dụng đất.
Về các quyền trong quan hệ quyền sử dụng đất : ngoài việc khẳng định lại các quyền phát sinh từ quyền sử dụng đất là : chuyển đổi , chuyển nhượng, cho thuê và thế chấp sửa đổi cũng khẳng định các quyền phái sinh mới từ quyền sử dụng đất được nhà nước thừa nhận bao gồm : cho thuê lại ,tặng cho ; bảo lãnh và góp vốn bằng quyền sử dụng đất
Những nội dung bỏ không quy định lại trong dự thảo BLDS sửa đổi bổ sung : bao gồm toàn bộ những quy định về các điều kiện và hình thức chuyển đổi,chuyển nhượng,thế chấp ,thừa kế quyền sử dụng đất và chuyển giao phần này cho các quy phạm chuyên ngành đất đai điều chỉnh là hết sức hợp lý.
Song song đó trong dự thảo sửa đồi bổ sung lần này cũng bỏ luôn phần buộc người chuyển đồi quyền sử dụng đất phải nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất với phần chênh lệch cao và chuyển giao phần nộp thuế thu nhập này cho các quy phạm chuyên ngành đất đai và thuế điều chỉnh là hết sức hợp lý.
Ý kiến đề nghị :
Giữ nguyên toàn bộ các điều khoản trong dự thảo, không thêm bớt và sửa đổi vì cơ cấu và nội dung sửa đổi quy định về quyền sử dụng đất trong BLDS sửa đổi bổ sung đã hợp lý .
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệGiữ các quy định chung của Bộ luật dân sự hiện hành về quyền sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ, còn các vấn đề cụ thể khác về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ sẽ được nghiên cứu quy định trong dự án Luật sở hữu trí tuệ và dự án Luật chuyển giao công nghệ.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ Bộ luật dân sự hiện hành quy định gồm 03 chương với 81 điều ( 745 đến 825 ) còn dự thảo Bộ luật dân sự sửa đổi bổ sung quy định gồm 03 chương với 42 điều ( 728 đến 769 ).
[u]Ý kiến Bình luận :
Về cơ cấu của chương : số chương không tăng, tên chương giống nhau , số điều giảm gần ½ hợp lý theo một quy chuẩn nền tảng của những vấn đề chung liên quan đến sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ.
Phần quyền tác giả : bỏ hai nội dung quy định về các lọai hình tác phẩm được bảo hộ và các đối tượng được bảo hộ và 03 quyền tác giả khác ( sáng tạo theo nhiệm vụ được giao ; dịch, phóng , biên soạn , cải biên, chuyển thể ; tác phẩm điện ảnh , video , phát thanh ,truyền hình ,sân khấu. . . ) để chuyển giao cho luật chuyên ngành điều chỉnh.
Phần hợp đồng sử dụng tác phẩm : chỉ giữ duy nhất một điều khoản quy định về Hợp đồng sử dụng tác phẩm ( sửa đổi , bổ sung ) bỏ đi hết 5 điều quy định về nội dung của hợp đồng sử dụng tác phẩm ; quyền - nghĩa vụ của tác giả,chủ sở hữu tác phẩm ; quyền - nghĩa vụ của bên sử dụng tác phẩm
Phần quyền,nghĩa vụ của người biểu diễn,của tổ chức sản xuất băng âm thanh; đĩa âm thanh ,băng hình,đĩa hình, tổ chức phát thanh, truyền hình : về cơ bản số điều luật được giữ nguyên như Bộ luật Dân sự hiện hành , chỉ sửa đồi duy nhất về khái niệm người biểu diễn và quyền của người biểu diễn.
Phần quyền sở hữu công nghiệp : Bỏ hẳn các điều luật định nghĩa về Sáng chế - Giải pháp hữu ích - kiểu dáng công nghiệp - Nhãn hiệu hàng hóa - tên gọi xuất xứ hàng hóa ; quyền nộp đơn yêu cầu cấp văn bàng bảo hộ ; quyền ưu tiên - hũy bỏ văn bằng bảo hộ - đình chỉ hiệu lực văn bằng bảo hộ . . . . . để pháp luật chuyên ngành điều chỉnh .
Phần chuyển giao công nghệ : Bỏ hẳn các điều luật quy định về hình thức , thời hạn, thời điểm có hiệu lực của hợp đồng chuyên giao công nghệ - giá của công nghệ ; chất lượng công nghệ được chuyển giao ; bảo hành và thời hạn bảo hành ………; chuyển giao lại công nghệ , nghĩa vụ giữ bí mật . . . . . để pháp luật chuyên ngành điều chỉnh
Ý kiến đề nghị :
Giữ nguyên toàn bộ các điều khoản trong dự thảo, không thêm bớt và sửa đổi vì cơ cấu và nội dung sửa đổi giảm bớt các quy định về sở hữu trí tuệ và chuyển giao công nghệ trong BLDS sửa đổi bổ sung so với Bộ luật dân sự hiện hành đã hợp lý