Góp ý của ĐBQH Nguyễn Anh Sơn – Nam Định đối với dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992

Kính thưa Quốc hội,

Tôi xin phát biểu về các nội dung liên quan đến nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và quốc phòng, an ninh thể hiện trong dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, các quy định liên quan đến nội dung bảo vệ Tổ quốc, quốc phòng, an ninh được thể hiện tập trung ở Điều 48, 49 Chương II các điều từ 71, 74 Chương IV; Điều 94, 95 Chương VI và một số điểm khác trong dự thảo. Tôi nhận thấy rằng sửa đổi, bổ sung của các điều nêu trên đã quán triệt sâu sắc đầy đủ tinh thần Nghị quyết Trung ương 5, các ý kiến kết luận của Bộ Chính trị, của Ban chấp hành Trung ương Đảng Khóa XI về tổng kết thực hiện Hiến pháp năm 1992 và định hướng sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992 đối với những vấn đề liên quan đến bảo vệ Tổ quốc và quốc phòng, an ninh. Nhưng sửa đổi, bổ sung lần này đã đảm bảo kế thừa những nội dung quan trọng của Hiến pháp năm 1992 đồng thời đã đưa vào nhiều nội dung mới có ý nghĩa quan trọng như nội dung quy định nhiệm vụ của lực lượng vũ trang có thể thực hiện nhiệm vụ quốc tế, hoặc cụ thể hóa những vấn đề trước kia chưa rõ ràng để đáp ứng được những đòi hỏi của tình hình thực tiễn ví dụ cụ thể hóa quyền của Chủ tịch nước với tư cách là người thống lĩnh lực lượng vũ trang, bổ nhiệm sỹ quan cấp tướng, đô đốc, chuẩn đô đốc và phó đô đốc hải quân, bổ nhiệm chức danh Tổng tham mưu trưởng và Chủ nhiệm Tổng cục chính trị. Sau đây tôi xin góp một số ý kiến cụ thể ở các điều.

Một, tôi rất tán thành với việc sửa đổi, bổ sung Điều 77 Hiến pháp năm 1992 thành Điều 49 Hiến pháp dự thảo. Theo đó chúng ta quy định công dân phải làm nghĩa vụ quân sự hoặc nghĩa vụ thay thế khác theo luật định. Điều đó có nghĩa là trong trường hợp không trực tiếp phục vụ trong quân đội, trong lực lượng vũ trang thì công dân vẫn có thể thực hiện nghĩa vụ quân sự của mình bằng việc thực hiện các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật. Đây là điều chúng ta thấy đã được thực hiện từ nhiều năm gần đây khi nhiều công dân chúng ta đã được gọi vào phục vụ có thời hạn trong lực lượng công an nhân dân và được coi như thực hiện nghĩa vụ quân sự.

Việc bổ sung thêm quy định này vào Hiến pháp sẽ đáp ứng được đòi hỏi của thực tế là mở ra cơ hội và điều kiện để mọi công dân đều có thể thực hiện nghĩa vụ quân sự của mình mà không cứ phải vào quân đội đảm bảo được sự bình đẳng của công dân trước nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc.

Về nội dung này, tôi cũng tán thành phân tích của đại biểu Lê Việt Trường của An Giang. Chúng ta phải hiểu việc thực hiện nghĩa vụ theo quy định của pháp luật, không có nghĩa là công dân sẽ được chọn trong điều kiện không được gọi vào quân đội thì mới được thực hiện nghĩa vụ quân sự của mình thông qua thực hiện các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Tôi đề nghị Ban soạn thảo đưa khái niệm nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc vào Điều 49 và sửa điều này là: công dân phải thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc và tham gia xây dựng quốc phòng toàn dân. Nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc ở đây sẽ được hiểu theo nghĩa rộng bao gồm việc thực hiện theo nghĩa vụ quân sự trực tiếp phục vụ trong quân đội hoặc có thể thực hiện các nghĩa vụ khác để đóng góp vào sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.

Với việc đưa khái niệm này vào Hiến pháp, trong tương lai chúng ta có thể xây dựng một đạo luật chung về nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc, trong đó nghĩa vụ quân sự là một phần quan trọng của nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc. Mọi công dân Việt Nam hoàn toàn có thể thực hiện nghĩa vụ đóng góp sức lực, trí lực, thậm chí tài chính để tham gia vào việc bảo vệ Tổ quốc mà không cứ phải phục vụ trong quân đội.

Trong trường hợp không thực hiện được theo đề nghị này của tôi thì tôi đề nghị Điều 49 trong dự thảo sửa từ "làm" nghĩa vụ quân sự thành "thực hiện" vì từ thực hiện nghĩa vụ quân sự thể hiện bao quát hơn.

Nếu ta nói làm nghĩa vụ quân sự thì hình như chỉ điều chỉnh đối với những công dân trực tiếp gia nhập lực lượng vũ trang, trong khi đó chúng ta nói thực hiện nghĩa vụ quân sự, thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự là nhiệm vụ của toàn dân. Cho nên chúng ta dùng từ thực hiện Luật Nghĩa vụ quân sự.

Thứ hai, tôi bày tỏ sự tán thành cao với việc bổ sung vào Điều 70 Chương IV một quan điểm quan trọng của Đảng về xây dựng nền quốc phòng nhân dân theo đó nền quốc phòng của chúng ta được xây dựng không chỉ dừng ở nhiệm vụ, mục tiêu bảo vệ độc lập, chủ quyền, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa mà chúng ta còn hướng tới thực hiện nghĩa vụ, trách nhiệm của chúng ta đối với việc bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới. Điều này hoàn toàn phù hợp với những đòi hỏi của tình hình hội nhập toàn diện hiện nay.

Thứ ba, tại Điều 71 của dự thảo luật chúng ta đã bổ sung thêm những nhiệm vụ cụ thể của lực lượng vụ trang là bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước và thực hiện nghĩa vụ quốc tế, tôi cho rằng việc bổ sung những nhiệm vụ này chính là sự luật hóa quan điểm nhất quán của Đảng trong việc xây dựng lực lượng vũ trang. Thể hiện rõ hơn bản chất của lực lượng vũ trang nhân dân, sự lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối của Đảng đối với lực lượng vũ trang, bổ sung những nội dung này là sự thể hiện rõ nét hơn tính Đảng của lực lượng vũ trang nhân dân.

Thực ra, các nhiệm vụ mới được đưa vào Hiến pháp lần này từ trước đến nay vẫn là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu mà lực lượng vũ trang của chúng ta vẫn thực hiện, thực hiện rất tốt, thực hiện rất xuất sắc. Với việc quy định một cách rõ ràng cụ thể trong Hiến pháp sửa đổi lần này chúng ta tiếp tục khẳng định hàng đầu của lực lượng vũ trang là bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ nhân dân cũng là bảo vệ Đảng, bảo vệ nhà nước.Chúng ta tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho lực lượng vũ trang khi thực hiện các nghĩa vụ quốc tế góp phần bảo vệ hòa bình thế giới và khu vực.

Thứ tư, đối với Điều 74 tôi đề nghị Ban soạn thảo xem xét lại sự không thống nhất giữa Bản dự thảo Hiến pháp 1992 sửa đổi và Bản tham chiếu so sánh và giải trình các nội dung sửa đổi, bổ sung đã gửi tới cho các đại biểu Quốc hội nghiên cứu. Theo đó Điều 74 được giữ nguyên từ Điều 48 của Hiến pháp năm 1992, tuy nhiên trong phần giải trình của Ban soạn thảo lại đưa thêm một số khái niệm mới và có 2 sự sửa đổi rất quan trọng, trong đó thay đổi nội dung "thực hiện nghĩa vụ quân sự" bằng "thực hiện nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc" và viết rút gọn phần cuối của điều này. Khi đọc chúng tôi cũng rất băn khoăn, giải trình thì nói là giữ nguyên nhưng khi giải trình thì lại nói là bổ sung sửa đổi. Quan điểm của cá nhân tôi là hướng nên sửa đổi điều này theo như phần giải trình. Trên đây là những ý kiến của tôi đối với Dự án Hiến pháp sửa đổi. Xin cảm ơn Quốc hội.