Góp ý của ĐBQH Vũ Xuân Trường – Nam Định đối với dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992

Kính thưa Quốc hội,

Hiến pháp năm 1992 là bộ luật gốc, tạo cơ sở về chính trị, về pháp lý quan trọng cho việc thực hiện công cuộc xây dựng và đổi mới đất nước. Qua 20 năm thực hiện Hiến pháp năm 1992, đất nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, nay trước yêu cầu của công cuộc đổi mới và hội nhập quốc tế, trước việc thực hiện cương lĩnh chính trị, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã thông qua, nhằm xác định những mục tiêu, định hướng xây dựng và phát triển toàn diện đất nước trong giai đoạn mới. Vì vậy, yêu cầu sửa đổi Hiến pháp để bổ sung, sửa đổi Hiến pháp1992 là rất cần thiết. Qua nghiên cứu tờ trình và nội dung của dự thảo, tôi xin góp một số ý kiến cụ thể như sau:

Tại Khoản 3 Điều 33 quy định về nguyên tắc xử lý tội phạm có ghi: "không ai bị kết án 2 lần về một tội phạm". Theo tôi, nếu quy định như vậy của dự thảo nếu một hành vi phạm tội chỉ bị kết án một lần, tức là một tội phạm chỉ bị kết án một lần là không rõ nghĩa, dễ bị lạm dụng, sẽ cản trở đến việc xử lý tội phạm. Vì nếu một người có nhiều lần cùng phạm một tội thì mỗi lần phạm tội đều phải được xử lý bằng một bản án, thậm chí bản án sau phải nặng hơn bản án trước vì tái phạm. Nhưng nếu không quy định rõ thì cũng sẽ dẫn đến tình trạng một hành vi vi phạm pháp luật của một người có thể đã bị xử lý hành chính hoặc xử lý dân sự, nay do có đơn khiếu nại, tố cáo lại đưa ra xử lý bằng hình sự. Như vậy, tôi đề nghị sửa thành mỗi hành vi vi phạm pháp luật chỉ bị xử lý bằng một hình thức. Như vậy, nó có thể bao gồm cả dân sự, hành chính hoặc hình sự nhưng chỉ được xử lý bằng một hình thức.

Đối với Chương VIII quy định chế định về Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân. Tôi thấy trong dự thảo quy định về vai trò thực hiện quyền của Viện Kiểm sát nhân dân là không rõ, bởi vì tại Điều 2, quyền lực nhà nước là thống nhất có sự phân công, phối hợp kiểm soát giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lực lập pháp, hành pháp, tư pháp.

Tại các Điều 113, 114, 115, 116 dự thảo đã quy định những chức năng, nhiệm vụ thực hành quyền công tố, kiểm soát hoạt động của Viện kiểm sát. Theo đó Viện kiểm sát nhân dân sẽ thực hiện kiểm sát, điều tra, truy tố và thực hiện công tố trong quá trình xét xử và thi hành án. Trong đó Viện kiểm sát sẽ phê chuẩn hay không phê chuẩn các lệnh bắt giam, khám sét, truy tố bị cáo ra trước Tòa án nhân dân, thực hiện quyền công tố trong xét xử đảm bảo cho Tòa án ra bản án quyết định đúng người, đúng tội, đúng pháp luật không làm oan người vô tội và chống bỏ lọt tội phạm. Với những thực hiện các quyền năng nhiệm vụ luật định như trên đã liên quan tới tất cả những quyền cơ bản của công dân. Theo tôi đó là việc thực hiện quyền tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân. Vì vậy, tôi đề nghị trong Hiến pháp cần khẳng định Viện kiểm sát nhân dân là một trong những cơ quan thực hiện quyền tư pháp, đây cũng là ý kiến của nhiều đại biểu ở trong các tổ đã thảo luận.

Mặt khác về nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân ngoài kiểm sát việc hoạt động tư pháp hiện nay theo luật định, Viện kiểm sát nhân dân đang thực hiện các nhiệm vụ khác như chủ trì trong việc thực hiện Luật tương trợ tư pháp, chủ trì trong việc thực hiện nội dung thống kê tội phạm hiện nay và nhiều đại biểu Quốc hội ở các tổ cũng thấy rằng cần thiết phải bổ sung nhiệm vụ cho Viện kiểm sát nhân dân trong việc kiểm sát, xử lý vi phạm hành chính, kiểm sát văn bản.

Vì vậy, tôi đề nghị bổ sung Điều 114 là Viện kiểm sát nhân dân là một trong những cơ quan thực hiện quyền tư pháp với chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp và một số nhiệm vụ khác theo luật định.

Và ý thứ ba tôi đề nghị bổ sung sửa Khoản 1 Điều 114 dự thảo quy định Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao do Quốc hội bầu và tôi cũng đề nghị bổ sung là do Quốc hội bầu trong số các đại biểu Quốc hội. Tương tự như vậy thì Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao và Tổng Kiểm toán Nhà nước cũng nên đặt ra chế định, tức là các chức danh này phải là đại biểu Quốc hội để đảm bảo thống nhất, ổn định như các Hiến pháp và luật trước đây đã quy định.

Điều 115, tôi nhất trí phương án 2 với dự thảo là khi thực hành quyền công tố và hoạt động tư pháp, kiểm sát viên tuân theo pháp luật và sự lãnh đạo, chỉ đạo của viện kiểm sát nhân dân.

Quy định theo phương án trên nhằm đảm bảo nguyên tắc tập trung, thống nhất lãnh đạo trong ngành Kiểm sát và nguyên tắc đảm bảo tính độc lập chỉ tuân theo pháp luật trong hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân đã được khẳng định tại Khoản 2 Điều 114 là "Viện kiểm sát nhân dân do Viện trưởng lãnh đạo. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp dưới chịu sự lãnh đạo của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp trên vì viện kiểm sát nhân dân các cấp chịu sự lãnh đạo thống nhất của viện trưởng viện kiểm sát nhân dân cấp cao.

Trên đây là ý kiến phát biểu của tôi. Xin cám ơn Quốc hội