VCCI_Góp ý dự thảo Nghị định về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác và quy định về quảng cáo qua gửi tin nhắn, thư điện tử và gọi điện

Kính gửi: Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam

– Bộ Thông tin và Truyền thông

Trả lời Công văn số 278/VNCERT-NCPT ngày 06/08/2019 của Bộ Thông tin và Truyền thông về việc đề nghị góp ý đối với dự thảo Nghị định về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác và quy định về quảng cáo qua gửi tin nhắn, thư điện tử và gọi điện (sau đây gọi tắt là Dự thảo), trên cơ sở tham khảo ý kiến chuyên gia và doanh nghiệp, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) có một số ý kiến ban đầu như sau:

1. Cơ chế phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác, thư điện tử rác

Dự thảo đưa ra cơ chế để người dùng có thể phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác qua các nhà mạng hoặc đầu số 456 của Bộ Thông tin và Truyền thông. Cơ chế này đã được triển khai trong hơn 3 năm, từ năm 2016. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo có báo cáo và đánh giá về tình hình thực hiện.

Cơ chế phản ánh này tương đối phù hợp để chống tin nhắn rác vì người dùng có thể chuyển tiếp tin nhắn đến cho nhà mạng hoặc cho đầu số 456. Tuy nhiên, đối với cuộc gọi rác thì người dùng sẽ phải thao tác nhiều hơn, gồm cả việc nhớ cú pháp và nhập lại số điện thoại đã gọi đến. Điều này sẽ làm giảm đáng kể số lượng người dùng phản ánh trên thực tế.

Hiện nay, tỷ lệ người dùng sử dụng điện thoại thông minh ở Việt Nam là rất cao. Các nhà mạng hiện cũng đã cung cấp các ứng dụng (app) để hỗ trợ khách hàng sử dụng dịch vụ. Các ứng dụng này có thể trở thành kênh hiệu quả hơn để phản ánh cuộc gọi rác, tin nhắn rác. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung quy định theo hướng yêu cầu các nhà mạng phải cung cấp chức năng phản ánh tin nhắn rác, cuộc gọi rác trên các ứng dụng của mình.

2. Thủ tục đăng ký mã số quản lý nhắn tin, gọi điện, gửi thư điện tử quảng cáo

Dự thảo đưa ra quy định mới về việc nhà cung cấp dịch vụ quảng cáo qua tin nhắn, cuộc gọi và thư điện tử phải đăng ký với Bộ Thông tin và Truyền thông và được Bộ cấp giấy chứng nhận cung cấp dịch vụ cùng với mã số quản lý thì mới được kinh doanh. Quy định này vừa không bảo đảm phù hợp với Luật Đầu tư, không hợp lý và cũng không thực sự khả thi, cụ thể như sau:

• Việc bổ sung thêm thủ tục xin phép thì mới được cung cấp dịch vụ quảng cáo qua tin nhắn, thư điện tử, gọi điện tương tự như một dạng giấy phép, điều kiện đầu tư kinh doanh được xác định tại Luật Đầu tư 2014 và Điều 9 của Nghị định 118/2015/NĐ-CP. Tuy nhiên, hoạt động quảng cáo qua tin nhắn, cuộc gọi và thư điện tử không nằm trong phụ lục 4 của Luật Đầu tư về danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện.
• Dự thảo quy định giấy phép này chỉ áp dụng cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ quảng cáo mà không áp dụng cho các doanh nghiệp có hàng hoá, dịch vụ được quảng cáo. Như vậy, để tránh phải xin giấy phép này, các doanh nghiệp chỉ cần tự thiết lập hệ thống gửi tin nhắn, thuê mướn nhân sự gọi điện là vẫn có thể thực hiện được hoạt động quảng cáo rác bình thường. Các đơn vị cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp có thể dễ dàng chuyển hình thức kinh doanh thành đơn vị tư vấn thì cơ quan nhà nước cũng không có cơ sở để xử lý.
• Nếu hoạt động gửi tin nhắn, gọi điện của một doanh nghiệp mà có sự đồng ý của khách hàng và phù hợp với quy định của Nghị định này thì việc yêu cầu doanh nghiệp đó phải xin phép sẽ không còn ý nghĩa. Ngược lại, đối với các doanh nghiệp đã sử dụng tin nhắn, cuộc gọi rác thì chắc chắn sẽ không xin phép và cơ quan nhà nước vẫn phải kiểm tra, giám sát thì mới phát hiện được.

Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định về việc đăng ký cung cấp dịch vụ quảng cáo bằng tin nhắn, cuộc gọi, thư điện tử.

3. Danh sách số điện thoại không chấp nhận mọi tin nhắn quảng cáo, cuộc gọi quảng cáo

Dự thảo đưa ra một biện pháp quản lý mới là “danh sách số điện thoại không chấp nhận mọi tin nhắn quảng cáo, cuộc gọi quảng cáo”. Theo đó, người dùng sẽ đăng ký (với nhà mạng hoặc với BTTTT) để được đưa vào danh sách này. Tuy nhiên, không rõ cơ chế cụ thể sẽ được thực hiện thế nào bởi nó có thể sẽ trùng lặp với quy định về chống tin nhắn, cuộc gọi rác.

Quy định về danh sách số điện thoại không chấp nhận mọi tin nhắn quảng cáo, cuộc gọi quảng cáo đã được thực hiện và phát huy tác dụng tại một số quốc gia khác. Các quốc gia này đều vẫn cho phép các cuộc gọi, tin nhắn quảng cáo khi chưa có sự đồng ý của người nhận (cold call). Khi đó, các doanh nghiệp muốn quảng cáo phải trả phí để được tiếp cận danh sách này, để tránh không gọi điện, nhắn tin vào những số trong danh sách này.

Tuy nhiên, pháp luật Việt Nam không cho phép các cuộc gọi, tin nhắn quảng cáo khi chưa có sự đồng ý trước của người nhận. Điều 3.6 và 3.8 của dự thảo đã định nghĩa tin nhắn rác, cuộc gọi rác là những tin nhắn, cuộc gọi mà không được sự đồng ý trước của người nhận. Như vậy, nếu một người quảng cáo gọi điện, gửi tin nhắn đến một số điện thoại nằm ngoài danh sách những số điện thoại đã đăng ký nhận quảng cáo thì hành vi đó đã được coi là vi phạm pháp luật, bất kể số điện thoại đó có nằm trong danh sách số điện thoại không chấp nhận mọi tin nhắn quảng cáo, cuộc gọi quảng cáo hay không. Vô hình chung, vấn đề vẫn nằm ở khâu kiểm tra, giám sát để ngăn chặn các cuộc gọi, tin nhắn rác. Còn việc đăng ký trước danh sách số điện thoại không chấp nhận mọi tin nhắn, cuộc gọi quảng cáo sẽ không phát huy được tác dụng, bởi sẽ không thể phân biệt được đâu là cuộc gọi, tin nhắn quảng cáo, đâu là cuộc gọi, tin nhắn liên lạc bình thường.

Do đó, đề nghị cơ quan soạn cân nhắc lại về việc đưa ra quy định về danh sách số điện thoại không chấp nhận mọi tin nhắn quảng cáo, cuộc gọi quảng cáo

Trên đây là một số ý kiến ban đầu của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam về dự thảo Nghị định về chống tin nhắn rác, thư điện tử rác, cuộc gọi rác và quy định về quảng cáo qua gửi tin nhắn, thư điện tử và gọi điện. Rất mong cơ quan soạn thảo cân nhắc để chỉnh sửa, hoàn thiện Dự thảo này.

Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của Quý Cơ quan./.