Bản tổng hợp ý kiến góp ý của VCCI

Kính gửi: NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

Phúc đáp Công văn số 8434/NHNN-TTGSNH của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về việc đề nghị góp ý Dự thảo Thông tư hướng dẫn thu hồi Giấy phép và thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng, Chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện (sau đây gọi là Dự thảo), Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, trên cơ sở các ý kiến của chuyên gia, các doanh nghiệp hỏi góp ý, có một số ý kiến sau:

1.     Về tên gọi của Dự thảo Thông tư

Dự thảo Thông tư có tên gọi là: “Thông tư Hướng dẫn về trình tự, thủ tục thu hồi Giấy phép và thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng, Chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện”. Cụm từ “văn phòng đại diện” còn được nhắc lại tại Điều 1 về “Phạm vi điều chỉnh” và chỉ được chỉ rõ là “Văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài, tổ chức nước ngoài khác có hoạt động ngân hàng” tại khoản 3, Điều 2 về “Đối tượng áp dụng”. Việc sử dụng từ ngữ như trên là không rõ ràng, dễ gây ra sự nhầm lẫn là: Thu hồi Giấy phép và thanh lý tài sản của “văn phòng đại diện” của ngân hàng trong nước, thậm chí là tất cả các loại “văn phòng đại diện”, nhất là “Chi nhánh” thì lại gắn với “ngân hàng nước ngoài”.

Vì vậy đề nghị Dự thảo Thông tư quy định rõ ràng tên cụm từ “văn phòng đại diện của ngân hàng nước ngoài” hoặc có thể viết tắt cho ngắn gọn là “… của tổ chức tín dụng, chi nhánh và văn phòng đại diện của ngân hàng nước ngoài”.  

2.     Về bố cục các Chương của Dự thảo Thông tư

Dự thảo Thông tư gồm 4 Chương, trong đó phần nội dung chủ yếu được nêu tại Chương II hiện nay với tên gọi “Những quy định cụ thể”, trong đó gồm 2 mục “Mục I: Thu hồi giấy phép đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện” và “Mục II: Thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài dưới sự giám sát của Ngân hàng Nhà nước”.

Việc đặt ra một chương với tên gọi “Những quy định cụ thể” như trên là không hợp lý, vì không thể hiện được mục đích, nội dung và sự phân biệt cần thiết giữa phần này so với các chương còn lại, không những thế còn làm cho bố cục văn bản phức tạp thêm. Vì vậy đề nghị bỏ tên chương này, đồng thời chuyển 2 mục hiện nay trong chương này thành 2 chương.

3.     Về các hành vi bị cấm trong quá trình thu hồi Giấy phép (Điều 7 Dự thảo Thông tư)

Đề nghị bổ sung thêm các hành vi bị cấm trong quá trình thu hồi Giấy phép của Văn phòng đại diện.

4.     Về quy trình thu hồi Giấy phép đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh NHNN (Điều 8 Dự thảo Thông tư)

-           Đề nghị Dự thảo Thông tư bổ sung trường hợp Chi nhánh Ngân hàng Nước ngoài đề nghị thu hồi giấy phép vào điểm 1.1 khoản 1;

-           Đề nghị quy định theo hướng, khi tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài đã có đề nghị thu hồi Giấy phép, thì cần chấp nhận, chứ không nên quy định thủ tục chặt chẽ và yêu cầu Ngân hàng Nhà nước chi nhánh cũng như Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh phải cho ý kiến về nhiều vấn đề như khi cho phép thành lập. Để rồi cuối cùng, nếu các cơ quan này không có ý kiến trong thời hạn 15 ngày làm việc, thì cũng “coi như đồng ý với việc thu hồi Giấy phép”. Như vậy thì việc cho ý kiến nói chung, ý kiến rất cụ thể, chuyên sâu nói riêng là không thật sự cần thiết;

-           Điểm 2.2, khoản 2 Điều 8 Dự thảo Thông tư quy định: “Trong thời hạn tối đa 60 ngày kể từ ngày Thống đốc Ngân hàng Nhà nước có văn bản yêu cầu chấm dứt hoạt động, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải xây dựng xong phương án thanh lý tài sản kèm hồ sơ thu hồi Giấy phép quy định tại Điều 9 Thông tư này trình Ngân hàng Nhà nước xem xét, quyết định.” Đề nghị Dự thảo Thông tư quy định rõ, nếu như quá thời hạn 60 ngày mà tổ chức tín dụng vẫn không xây dựng phương án thanh lý thì sẽ giải quyết như thế nào? Nếu chỉ áp dụng chế tài xử phạt vi phạm hành chính thì vẫn không có gì bảo đảm rằng việc trên sẽ được thực hiện. Vì vậy, cần có phương án giải quyết dứt điểm, chẳng hạn khi đó Ngân hàng Nhà nước có thể đứng ra lập phương án thanh lý. Việc này nhằm tình trạng rất có thể xảy ra là tổ chức tín dụng đã ngừng hoạt động nhiều năm mà vẫn không thu hồi được Giấy phép và tiến hành xong việc thanh lý. Việc này sẽ gây ảnh hưởng rất xấu đến môi trường kinh doanh. Tương tự là đối với một số thời hạn khác mà tổ chức tín dụng phải hoàn thành nghĩa vụ;

-           Về quy trình thủ tục thu hồi Giấy phép, đề nghị Dự thảo Thông tư bổ sung thêm số lượng bộ hồ sơ thu hồi Giấy phép trong trường hợp tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân hàng nước ngoài bị yêu cầu thu hồi Giấy phép quy định tại khoản 2 Điều 8 Dự thảo Thông tư này, bởi vì điểm 2.3 Điều 8 đã loại trừ quy định tại Điểm 1.1 (nộp 4 bộ hồ sơ quy định tại Điều 9 Dự thảo Thông tư);

-           Về hồ sơ thu hồi Giấy phép đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài bị yêu cầu thu hồi (khoản 2 Điều 8 Dự thảo Thông tư), đề nghị tách riêng với quy định về hồ sơ với trường hợp tổ chức tín dụng đề nghị thu hồi Giấy phép (Điều 9 Dự thảo Thông tư), cụ thể thành phần hồ sơ sẽ không bao gồm Văn bản đề nghị thu hồi Giấy phép và Nghị quyết của cơ quan có thẩm quyền quyết định thông qua việc thu hồi Giấy phép. Lý do tổ chức tín dụng, Chi nhánh ngân hàng nước ngoài có nghĩa vụ thực hiện theo yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước mà không phải tự nguyện đề nghị thu hồi Giấy phép vì vậy quy định thành phần hồ sơ nêu trên là không cần thiết.

5.     Về hồ sơ thu hồi Giấy phép đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân hàng nước ngoài (Điều 9 Dự thảo Thông tư)

Đề nghị sửa “nước nguyên xứ” tại khoản 4 Điều 9 thành “nước nơi ngân hàng nước ngoài đặt trụ sở chính” cho thống nhất với quy định tại Điều 123 của Luật các tổ chức tín dụng năm 2010.

6.     Về quy trình thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân hàng nước ngoài (Điều 12 Dự thảo Thông tư)

Khoản 3 Điều 12 Dự thảo Thông tư về quy trình thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài quy định, “Trong thời hạn tối đa mười (10) ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản của Ngân hàng Nhà nước chi nhánh (đối với tổ chức tín dụng cổ phần) hoặc tổ chức tín dụng khác, hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài ….”. Đề nghị Dự thảo Thông tư quy định rõ văn bản của Ngân hàng Nhà nước, chi nhánh, tổ chức tín dụng khác hoặc chi nhánh Ngân hàng nước ngoài là văn bản gì?

Quy trình, thủ tục thanh lý tài sản còn chưa rõ, mới chỉ nêu được thời hạn giải quyết từ các cơ quan có thẩm quyền và đơn vị tham gia ý kiến. Về nguyên tắc, việc thanh lý tài sản đối với tổ chức tín dụng, Chi nhánh Ngân hàng nước ngoài trong trường hợp quy định tại Dự thảo Thông tư này cũng phải tuân theo các quy định của pháp luật phá sản đối với các tổ chức tín dụng, cụ thể là các quy định chi tiết về biện pháp xử lý tài sản khi tiến hành thanh lý, hoàn trả lại tài sản và bảo toàn tài sản thanh lý. Vì vậy, cần thiết phải bổ sung những hướng dẫn chi tiết đối với việc thanh lý tài sản hoặc dẫn chiếu những quy định về xử lý các khoản nợ chưa đến hạn, các khoản nợ được bảo đảm bằng tài sản thế chấp hoặc cầm cố, việc hoàn trả lại tài sản thuê mượn khi thanh lý TCTD và các vấn đề liên quan đến bảo toàn tài sản được quy định tại Chương III, IV Nghị định 05/2010/NĐ-CP ngày 18/01/2010 quy định áp dụng luật phá sản đối với các tổ chức tín dụng. 

7.     Về Thứ tự phân chia tài sản (Điều 15 Dự thảo Thông tư)

Khoản 1 Điều này quy định thứ tự phân chia giá trị tài sản của tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân hàng nước ngoài, trong đó “Các khoản nợ được bảo đảm bằng tài sản thế chấp hoặc cầm cố” được xếp thứ tự thứ 6, sau cả “Các khoản tiền của Nhà nước” và “Các khoản nợ thuế” là chưa hợp lý. Nghĩa vụ bảo đảm bằng tài sản thế chấp hoặc cầm cố phải được ưu tiên hơn một số nghĩa vụ không có bảo đảm khác, ít nhất là so nghĩa vụ thuế và các khoản tiền khác phải trả cho Nhà nước.

Đề nghị Dự thảo Thông tư bổ sung thủ tục thanh lý đối với các tài sản mà tổ chức tín dụng đi thuê, đi mượn của tổ chức/cá nhân khác, hoặc các tài sản mà tổ chức tín dụng có chung qưyền sở hữu với tổ chức/cá nhân khác.

Đề nghị Dự thảo Thông tư quy định về việc giải quyết các khoản nợ có bảo đảm không bằng tài sản như bảo lãnh, tín chấp hoặc các hình thức bảo đảm khác theo quy định của Bộ luật dân sự.

8.     Về Hội đồng thanh lý (Điều 16 Dự thảo Thông tư)

Dự thảo Thông tư quy định Hội đồng thanh lý, ngoài một số thành viên thuộc bộ máy quản trị, kiểm soát, điều hành các cổ đông lớn (đối với tổ chức tín dụng cổ phần) còn có “5 khách hàng có số dư tiền gửi lớn nhất tại tổ chức tín dụng”. Đề nghị xem lại thành phần này, vì họ có quyền chứ không có nghĩa vụ phải tham gia, và không có gì bảo đảm họ có thời gian và chuyên môn để giúp cho việc này.

Ngoài ra, trong giai đoạn tiến hành thủ tục thu hồi Giấy phép, không đặt ra vấn đề dừng chuyển nhượng cổ phần và dừng trả tiền cho khách hàng gửi tiền (trường hợp vẫn đủ khả năng thanh toán nợ). Như vậy, thì những cổ đông lớn và 5 khách hàng gửi tiền lớn nhất có thể thay đổi. Vậy, cần quy định rõ thời điểm dừng các hoạt động này (một trong những nội dung bắt buộc trong phương án thanh lý) hoặc quy định về việc thay đổi thành viên Hội đồng thanh lý trong các trường hợp này.

9.     Về các vấn đề khác:

-           Đề nghị sửa lại các cụm từ “trong thời hạn tối đa” thành “trong thời hạn”, vì “trong thời hạn” đã bao hàm nghĩa giới hạn thời gian “tối đa”.

-           Đề nghị sửa lại bố cục điều khoản theo hướng không sử dụng quá nhiều cấp độ đề mục trong một Điều luật như (i), (ii),… trong điểm a, b và 1.1, 1.2,… trong khoản 1, 2,… (như tại Điều 8 Dự thảo Thông tư).

-           Đề nghị sửa từ “qui định” thống nhất thành “quy định".

-           Một số điều khoản dẫn chiếu chưa chính xác như Điều 11, thay vì Điều 9 tại tiết a, điểm 1.1, khoản 1, Điều 8.

Trên đây là một số ý kiến của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam đối với Dự thảo Thông tư hướng dẫn thu hồi Giấy phép và thanh lý tài sản của tổ chức tín dụng, Chi nhánh ngân hàng nước ngoài, văn phòng đại diện. Rất mong cơ quan soạn thảo lưu ý xem xét, cân nhắc để hoàn thiện Dự thảo.

Trân trọng cảm ơn sự hợp tác của quý Cơ quan.