Hành lang mới cho hoạt động ngân hàng

Ngân hàng không được cho vay đầu tư chứng khoán

Liên quan tới chứng khoán, dự thảo quy định các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài không được cho vay đầu tư, kinh doanh chứng khoán. Trong trường hợp muốn tham gia thị trường chứng khoán, các ngân hàng phải thực hiện thông qua công ty con.

Tuy nhiên, các ngân hàng lại bị ràng buộc bởi quy định không được cấp tín dụng cho các doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh chứng khoán do mình nắm quyền kiểm soát.

Hiện tại các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài vẫn được phép cho vay, đầu tư chứng khoán trong mức giới hạn không quá 3% vốn điều lệ.

Thực tế các báo cáo của nhiều ngân hàng cho thấy hoạt động bị thua lỗ. Với những khả năng rủi ro cao khi ngân hàng tham gia đầu tư, nhiều ý kiến tán thành với quy định mới của dự thảo. Việc thực hiện đầu tư thông qua các công ty con sẽ đảm bảo cho sự an toàn của toàn hệ thống khi hoạt động kinh doanh, đầu tư chứng khoán thua lỗ sẽ không ảnh hưởng tới ngân hàng.

Hoạt động ngân hàng đầu tư, được chia thành 2 nhóm là nhóm được trực tiếp thực hiện hoặc phải triển khai thông qua các công ty con. Ngân hàng thương mại được phép trực tiếp tư vấn tài chính doanh nghiệp, mua bán, sáp nhập doanh nghiệp và tư vấn đầu tư chứng khoán; lưu ký chứng khoán, mua bán trái phiếu Chính phủ.

Với các nghiệp vụ như bảo lãnh phát hành chứng khoán; tự doanh chứng khoán bao gồm cả mua bán cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp; môi giới chứng khoán; quản lý, phân phối chứng chỉ quỹ đầu tư; quản lý danh mục đầu tư chứng khoán… ngân hàng không được trực tiếp thực hiện mà phải thông qua các công ty con của mình.

Rủi ro từ các hợp đồng phát sinh cũng là một nguyên nhân dẫn tới cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Vì vậy, trong dự thảo luật quy định rõ, ngân hàng chỉ được phép thực hiện các nghiệp vụ phát sinh về tỷ giá, lãi suất, ngoại hối, tiền tệ, tài sản tài chính… khi có sự chấp thuận của Ngân hàng Nhà nước.

Cấm kinh doanh bất động sản

Cũng theo dự thảo mới, ngân hàng có thể bị cấm kinh doanh bất động sản trừ trường hợp bất động sản đó dùng làm trụ sở kinh doanh, địa điểm làm việc, hoặc cơ sở kho tàng phục vụ trực tiếp cho các hoạt động nghiệp vụ. Ngoài ra, ngân hàng được phép nắm giữ bất động sản do việc xử lý nợ vay có đảm bảo bằng bất động sản liên quan.

Trong thời hạn 3 năm kể từ ngày quyết định xử lý tài sản đảm bảo bằng bất động sản, ngân hàng phải bán, chuyển nhượng hoặc mua lại tài sản này để đảm bảo thực hiện đúng tỷ lệ đầu tư và tài sản cố định và mục đích sử dụng tài sản cố định theo quy định.

Liên quan tới việc cấp phép thành lập ngân hàng, ban soạn thảo đề xuất lệ phí cấp giấy phép thành lập ngân hàng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài tương đương 1% vốn điều lệ hoặc vốn được cấp.

 Mức vốn điều lệ sẽ được quy định theo từng thời kỳ, theo quy định hiện tại vốn điều lệ của ngân hàng tối thiểu là 1.000 tỷ đồng và vốn đăng ký của chi nhánh tối thiểu là 15 triệu USD. Sau năm 2010, ngân hàng phải có vốn tối thiểu 3.000 tỷ đồng. Nếu mức lệ phí được thông qua, các ngân hàng sẽ phải nộp ít nhất 10-30 tỷ đồng để có được giấy phép thành lập.

Mức phí 1% được ban soạn thảo đưa ra từ dự thảo lần thứ 4, tức đầu năm ngoái, khi phong trào thành lập ngân hàng còn nóng bỏng, nhằm hạn chế việc chạy đua tham gia kinh doanh ngân hàng. Tuy nhiên, nhiều khả năng mức phí này sẽ phải giảm xuống, do nhiều ý kiến cho rằng như vậy là quá cao, đặc biệt là khi quy định vốn điều lệ của ngân hàng tối thiểu là 3.000 tỷ đồng.