Ba hình thức đánh thuế thu nhập từ chứng khoán

Người có thu nhập từ chứng khoán phải nộp thuế?

Dự luật Thuế thu nhập cá nhân với các đối tượng nộp thuế và thống kê các khoản nộp thuế luôn là vấn đề gây ra những ý kiến trái chiều. Việc đưa những người có thu nhập từ chứng khoán vào diện nộp thuế không mới nhưng vẫn được coi là vấn đề nhạy cảm.
 
Thu nhập từ chia cổ tức, chuyển nhượng cổ phiếu phải nộp thuế
 
Tại Dự thảo thuế thu nhập cá nhân đã được Quốc hội thảo luận tại kỳ họp thứ 10, QH khoá XI nhưng việc đánh thuế thu nhập từ chứng khoán chưa được xem xét do đó là khoản thu nhập không thường xuyên và khó kiểm soát. Đầu năm 2007, sau khi một số phương tiện thông tin đại chúng thống kê những triệu phú đô -la phất lên nhờ chứng khoán với tài sản trên 100 triệu USD, khi ấy báo ĐS &PL đã có bài viết phân tích liệu những người này có phải nộp thuế thu nhập cá nhân? Thời điểm đó những nhà hoạch định chính sách thuế cũng đã có ý tưởng thu thuế thu nhập cá nhân đối với những nguồn thu nhập từ chứng khoán nhằm đảm bảo công bằng xã hội.
 
Trao đổi với phóng viên báo chí, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trương Chí Trung cho biết: Trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân trình Quốc hội xem xét vào kỳ họp cuối năm nay, những khoản thu nhập từ chứng khoán sẽ được đưa vào diện chịu thuế. Đó là những khoản thu nhập từ cổ tức, thu nhập từ chuyển nhượng cổ phiếu khi nhà đầu tư sở hữu một cổ phiếu được coi là tài sản. Dự luật cũng quy định việc sẽ thu thuế đối với các nhà đầu tư nước ngoài kinh doanh chứng khoán mà không cư trú ở Việt Nam. Thủ tục thu thuế của đối tượng này sẽ được thực hiện theo cách đơn giản và thuận tiện. Cơ quan chứng khoán sẽ khấu trừ thuế khi chuyển nhượng và thực hiện quyết toán vào thời điểm kết thúc năm, nếu chưa đến mức tính thuế thì nhà đầu tư sẽ được hoàn trả ngay trên tài khoản của mình.
 
Cũng theo ông Trương Chí Trung, thời điểm này quy định đánh thuế thu nhập từ chứng khoán là phù hợp với tình hình phát triển của thị trường và việc này cũng nhận được nhiều ý kiến ủng hộ từ nhiều cơ quan. Thực tế, việc quy định đánh thuế thu nhập đối với những người mua bán cổ phiếu đã được nhiều nước trên thế giới áp dụng, nhà đầu tư Việt Nam không thể nằm ngoài xu hướng này; tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ thời điểm và tỷ lệ áp dụng phù hợp. Tổng cục Thuế cho rằng, việc đánh thuế này sẽ vừa góp phần điều chỉnh thị trường chứng khoán phát triển ổn định vừa tăng thu cho ngân sách nhà nước. Nhận định về điều này, chuyên gia kinh tế trưởng phụ trách tài chính của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, ông Noritaka Alcamatsu cho rằng, nhiều nhà đầu tư có thể không hào hứng với quy định mới này nhưng đây là bước đi phù hợp với lộ trình hội nhập quốc tế của Việt Nam. Tuy nhiên, đối với cổ phiếu thưởng dành cho các cổ đông trên thị trường chứng khoán hiện nay, Tổng cục Thuế sẽ có văn bản hướng dẫn cụ thể loại cổ phiếu thưởng nào phải chịu thuế vì đây là vấn đề mới đối với Việt Nam.
 
Thuế thu nhập từ lãi suất tiết kiệm: đang cân nhắc
 
Việc đánh thuế tiền gửi tiết kiệm vốn không được phía ngân hàng ủng hộ với lý do nếu đánh thuế thu nhập cá nhân đối với lãi suất tiết kiệm sẽ khiến các ngân hàng khó huy động vốn.
 
Bà Dương Thu Hương, Phó Chủ nhiệm UB Kinh tế ngân sách của QH đã nêu những lý do để chưa đưa diện thu nhập từ lãi suất tiền gửi tiết kiệm vào diện phải nộp thuế thu nhập cá nhân. Theo Bà Hương, nhu cầu huy động vốn nhàn rỗi trong xã hội thông qua hệ thống ngân hàng hiện nay rất lớn. Có khoảng 80- 90% số DN đang dựa vào nguồn vốn vay từ ngân hàng để sản xuất, kinh doanh, cũng như mở rộng đầu tư phát triển. Trong khi Nhà nước đang khuyến khích người dân gửi tiền, nếu qui định đánh thuế thu nhập trên lãi suất tiền gửi tiết kiệm sẽ dẫn tới việc người dân không gửi nữa.
 
Bên cạnh đó, bản chất tiền gửi tiết kiệm của người dân VN không giống với các nước khác. Đây thực chất không phải là một dạng đầu tư, bởi nếu có nhiều tiền người ta sẽ đầu tư vào kinh doanh chứng khoán, địa ốc... Bản chất tiền gửi ở VN là sự dành dụm phòng lúc ốm đau, hoặc dành dụm sau này nghỉ hưu. Mọi công chức đều có ý thức dành dụm như vậy. ở nước ngoài, do tổ chức an sinh xã hội tốt, lương hưu đủ sống nên tiền gửi là một cách đầu tư.
 
Hơn nữa tình trạng trượt giá, lạm phát hiện nay đã đáng lo ngại như vậy, nếu đánh thêm thuế thu nhập trên lãi suất tiền gửi, việc gửi tiền tiết kiệm sẽ không còn ý nghĩa. Chẳng hạn lãi suất tiền gửi tiết kiệm năm 2005 là khoảng 9%, còn trượt giá trên 8%, người gửi thực tế chỉ cầm lại được khoảng 1% tiền lãi. Nếu số này bị đánh thuế thu nhập 5% nữa thì hầu như không còn gì.
 
Chính vì vậy, việc có nên đưa lãi suất gửi tiết kiệm vào diện chịu thuế hay không cũng đang tiếp tục được Bộ Tài chính cân nhắc trong quá trình hoàn tất dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân. Tuy nhiên, Thứ trưởng Trương Chí Trung cũng cho biết: "Theo quan điểm của chúng tôi, có thể thời gian đầu thực hiện Luật, sẽ tạm thời chưa đánh thuế với loại thu nhập này. Sau một thời gian xem xét tính khả thi, điều kiện sống và thu nhập của người dân để quyết định có đưa lãi suất tiền gửi tiết kiệm vào diện đánh thuế hay không". 
    
Theo Báo Đời sống và pháp luật - ĐCSVN (23/05/2007 15:39)