Góp ý Dự thảo Nghị định về Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã

Kính gửi: - Bộ Tài chính - Liên minh Hợp tác xã Việt Nam - UBND tỉnh Phú Thọ. Thực hiện Công văn số 3339/BTC-TCNH, ngày 23/3/2018 của Bộ Tài chính về việc: Tham gia ý kiến vào dự thảo Nghị định quy định về tổ chức và hoạt động của Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã Trung ương và Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã địa phương. Sau khi nghiên cứu dự thảo và thực tế hoạt động của Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Phú Thọ, nhu cầu và khả năng, điều kiện tiếp cận, sử dụng vốn Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã của các hợp tác xã trên địa bàn; cũng như Qũy Hỗ trợ phát triển hợp tác xã của các tỉnh. Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã tỉnh Phú Thọ tham gia góp ý như sau: 1. Về tên gọi: Trong soạn thảo dự kiến gọi tắt là “Quỹ Hợp tác xã”; đề nghị giữ nguyên tên đầy đủ là “Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã”, để tránh hiểu nhầm, đồng thời có ý nghĩa nhân văn về chính sách của Chính phủ đối với Kinh tế tập thể, mà nòng cốt là các hợp tác xã. 2. Điều 2 Khoản 1: Quy định về “khách hàng”: Khách hàng là các Hợp tác xã, Liên hiệp HTX được thành lập và hoạt động theo quy định của pháp luật. Hiện nay, trong khu vực kinh tế tập thể, cùng hoạt động song song với HTX/liên hiệp HTX, các mô hình Tổ hợp tác cũng được đảng nhà nước quan tâm tạo điều kiện phát triển và cũng đã đóng góp rất lớn vào sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội tại địa phương. Trên địa bàn tỉnh Phú Thọ hiện có hơn 1400 THT hoạt động dưới nhiều hình thức khác nhau. Rất nhiều mô hình hoạt động hiệu quả và đã phát triển thành các mô hình HTX điển hình tiên tiến của tỉnhvà đã hình thành các HTX SXKD, chăn nuôi hoạt động hiệu quả. Đồng thời với những mô hình HTX kiểu mới hiện nay thì vai trò phát triển kinh tế của các thành viên đối với sự phát triển của HTX rất lớn. Hoạt động của HTX mục tiêu cuối cùng hướng tới lợi ích và sự phát triển của các thành viên. Vì vậy, đối tượng để hỗ trợ phát triển cho khu vực kinh tế tập thể ở đây ngoài HTX /LHHTX thì các THT cũng cần được quan tâm hỗ trợ rất nhiều (hỗ trợ cho các thành viên THT) và các thành viên HTX hoạt động hiệu quả. * Đề nghị: Bổ sung thêm đối tượng hỗ trợ là “Các HTX, Liên hiệp HTX, thành viên các HTX, Thành viên các THT. 3. Tại Điều 3, khoản 1: Địa vị pháp lý, tư cách pháp nhân và nghĩa vụ với ngân sách nhà nước của Quỹ: “...Thực hiện chức năng hỗ trợ tài chính cho các HTX, Liên hiệp HTX thông qua phương thức: Cho vay đầu tư, bảo lãnh tín dụng và hỗ trợ lãi suất sau đầu từ theo quy định tại nghị định này” Hiện nay để phát triển sản xuất kinh doanh, mở rộng quy mô, phát triển sản phẩm, các HTX,liên hiệp HTX, THT không chỉ thiếu vốn đầu tư vào cơ sở hạ tầng, máy móc thiết bị, phương tiện vận tải... mà nhu cầu về bổ sung vốn lưu động thường xuyên rất lớn và là nhu cầu cấp thiết. Vì vậy, nếu Quỹ hỗ trợ chỉ cho vay đầu tư thì chưa đảm bảo nhu cầu về vốn cho các HTX/liên hiệp HTX/THT phát triển sản xuất kinh doanh, đặc biệt là những HTX/liên hiệp HTX, THT có định hướng xây dựng mô hình kiểu mới điển hình tiên tiến cần đầu tư nguồn lực ngắn hạn và dài hạn để phát triển theo từng giai đoạn. * Đề nghị: Bổ sung thêm các phương thức cho vay đa dạng như Luật các tổ chức tín dụng quy định: cho vay ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. 4. Tại Điều 3, khoản 2: Quỹ hỗ trợ phát triển HTX hoạt động theo mô hình Công ty TNHH một thành viên nắm giữ 100% vốn điều lệ ...” Đề nghị nên quy định mô hình hoạt động của Quỹ: Theo như quy định tại Quyết định 246/2006/QĐ-TTg ngày 27/10/2006 về tổ chức và hoạt động của Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã Việt Nam. - Vì: Mục đích của Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã, nhằm thực hiện chức năng hỗ trợ tài chính cho các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, không vì mục tiêu lợi nhuận. Nếu chuyển sang mô hình Công ty trách nhiệm hữu hạn, thì sẽ trái với mục đích đặt ra của Quỹ, do đã là Công ty nói chung và Công ty TNHH nói riêng đều phải đặt mục tiêu lợi nhuận (kinh tế) lên hàng đầu; như vậy sẽ trái với yêu cầu đặt ra của Chính phủ là thành lập Quỹ này không vì mục tiêu lợi nhuận, nhằm thực hiện chức năng hỗ trợ tài chính cho các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã phát triển. Mặt khác, Hoạt động của Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, ngoài chức năng hỗ trợ về tài chính cho kinh tế hợp tác, HTX, Quỹ hỗ trợ còn đóng góp vai trò quan trọng trong tư vấn, hỗ trợ, phát triển HTX/THT: Tư vấn thành lập mới HTX/THT, tư vấn về hoạt động, kế hoạch phát triển sản xuất kinh doanh, tư vấn về tài chính kế toán, xúc tiến thương mại. * Đề nghị: chỉnh sửa và bổ sung là: Nguồn vốn của Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX được hình thành từ nguồn vốn do Ngân sách Nhà nước cấp và từ các nguồn vốn khác hình thành nên. do UBND tỉnh Quyết định thành lập. 5. Về Quy định mức vốn điều lệ tại Khoản 1, Điều 5 và Khoản 6, Điều 6: Theo dự thảo: Điều kiện thành lập mới Quỹ địa phương Vốn điều lệ thực hiện tối thiểu phải có tại thời điểm thành lập là 100 (một trăm) tỷ đồng do Ngân sách tỉnh cấp. Trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày ban hành Quyết định thành lập Quỹ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm bố trí ngân sách địa phương cấp đủ vốn điều lệ. Đây là điều kiện bất khả thi, do: Thứ nhất: Điều kiện và khả năng Ngân sách của nhiều tỉnh còn rất khó khăn, nhiều tỉnh chỉ đảm bảo tự cân đối thu - chi tới vài chục phần trăm, số ngân sách để đảm bảo nhu cầu chi của tỉnh còn phụ thuộc nhiều vào sự hỗ trợ từ Ngân sách Trung ương, không thể có khả năng cân đối, bố trí nguồn vốn cho Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã của tỉnh với số vốn lớn như vậy; đặc biệt trong thời gian quá ngắn (90 ngày). Thứ hai: Điều kiện phát triển kinh tế của mỗi tỉnh rất khác nhau, đặc biệt đối với các tỉnh trong tình trạng điều kiện kinh tế xã hội khó khăn như Phú Thọ. Chính vì vậy, số lượng, quy mô thành viên, quy mô vốn và các điều kiện khác của các hợp tác xã giữa các tỉnh, thành phố có điều kiện phát triển và tại các tỉnh kém phát triển lại càng có khoảng cách. Từ đó nhu cầu và điều kiện để đáp ứng tiếp cận nguồn vốn này ở mỗi tỉnh sẽ rất khác nhau. Thứ ba: Thực tế hiện nay với 46 tỉnh/thành phố đã thành lập Quỹ hỗ trợ, mặc dù với sự cố gắng của Liên minh HTX, UBND các tỉnh/thành phố, đa số các Quỹ hỗ trợ với quy mô vốn dưới 100 tỷ (44/46 Quỹ). Các Quỹ hỗ trợ thường được cấp số vốn điều lệ ban đầu thấp (có Quỹ 1 tỷ, 3 tỷ hoặc 5 tỷ), sau một thời gian hoạt động, đánh giá hiệu quả và cân đối ngân sách các Quỹ hỗ trợ mới được cấp bổ sung vốn điều lệ hàng năm. * Đề nghị: Về quy định mức vốn điều lệ thực hiện tối thiểu phải có tại thời điểm thành lập và thời hạn cấp đủ vốn điều lệ cho các Quỹ cụ thể như sau: a, Mức vốn điều lệ thực hiện tối thiểu cấp tỉnh phải có tại thời điểm thành lập: - Đối với các tỉnh tự đảm bảo được 100% cân đối Ngân sách thu - chi, tối thiểu phải có mức vốn điều lệ là 100 tỷ đồng như dự thảo. - Đối với các tỉnh tự đảm bảo được trên 50% cân đối Ngân sách thu - chi, tối thiểu phải có mức vốn điều lệ là 50 tỷ đồng; - Đối với các tỉnh tự đảm bảo được dưới 50% cân đối Ngân sách thu chi, tối thiểu phải có mức vốn điều lệ là 30 tỷ đồng; b, Về thời hạn UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ ngân sách cho Quỹ nên quy định: Trong thời hạn 3 (ba) năm, tức 36 (ba mươi sáu) tháng kể từ ngày ban hành Quyết định thành lập Quỹ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phải có trách nhiệm bố trí Ngân sách địa phương cấp đủ vốn điều lệ theo quy định tại Nghị định này. 6. Tại Điều 6. Quy trình thành lập mới Quỹ Hợp tác xã, quy định “Khi có nhu cầu thành lập Quỹ Hợp tác xã, UBND tỉnh xây dựng đề án thành lập Quỹ, trình Hội đồng nhân dân cấp tỉnh xem xét, chấp thuận…” Hoạt động, chức năng nhiệm vụ của Quỹ hỗ trợ phát triển HTX gắn chặt chẽ với chức năng nhiệm vụ của Liên minh HTX tỉnh, nhằm mục tiêu hỗ trợ kinh tế hợp tác, HTX. * Đề nghị sửa: quy định “Khi có nhu cầu thành lập Quỹ Hợp tác xã, Liên minh HTX tỉnh xây dựng xây dựng đề án thành lập Quỹ, trình UBND cấp tỉnh xem xét, chấp thuận…” 7. Điều 8: Khoản 1, mục a, b: “...thực hiện hỗ trợ tài chính cho các HTX, Liên hiệp HTX ....” Theo Điều 2, khoản 1 đề nghị bổ sung thêm đối tượng khách hàng là các HTX, Liên hiệp HTX, thành viên các HTX, thành viên các THT là rất cấn thiết. * Đề nghị sửa: “...Thực hiện hỗ trợ tài chính cho khu vực kinh tế tập thể....” 8. Về Quy định Cơ quan ra Quyết định bổ nhiệm các chức danh Kiểm soát, Phó Giám đốc và Kế toán trưởng Tại Khoản 1, Điều 11; Khoản 1 và Khoản 2 Điều 13: Theo dự thảo: Các chức danh này thuộc các Quỹ địa phương do Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh bổ nhiệm, là không cần thiết. Đề nghị quy định nội dung này như sau: - Việc bổ nhiệm các chức danh Phó Giám đốc và Kế toán trưởng, do Chủ tịch hội đồng quản lý Quỹ ra Quyết định bổ nhiệm, theo đề nghị của Giám đốc Quỹ. 9. Về Quy định Tiêu chuẩn bổ nhiệm chức danh Giám đốc Quỹ Tại Khoản 1, Điều 12: Theo dự thảo: Thực hiện theo quy định tại khoản 2, Điều 10 của Nghị định này. * Đề nghị sửa: Giám đốc Quỹ phải có trình độ đại học trong lĩnh vực kinh tế hoặc tài chính, ngân hàng trở lên. 10. Điều 15: Đối tượng cho vay Theo dự thảo: Đối tượng cho vay là các HTX, LHHTX hoạt động trong lĩnh vực đầu tư mới, đầu tư mở rộng năng lực SXKD, hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn đáp ứng đủ điều kiện vay vốn … Là không đầy đủ và không khả thi. Như đã phân tích tại Điều 2, khoản 1; Điều 3, khoản 2, Nghị định bổ sung thêm đối tượng cho vay là các HTX, Liên hiệp HTX, thành viên các HTX, thành viên THT, có dự án/phương án sản xuất kinh doanh có hiệu quả và có khả năng hoàn trả nợ vay. Căn cứ vào định hướng, chính sách phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương, Liên minh HTX tỉnh có kế hoạch ưu tiên hỗ trợ. 11. Điều 20, khoản 1: Đảm bảo tiền vay Hiện nay, khó khăn lớn nhất của các HTX, Liên hiệp HTX để tiếp cận các tổ chức tài chính, tín dụng thương mại là không có tài sản đảm bảo. Trong khi đó rất nhiều HTX hoạt động hiệu quả, có thể cho vay vốn mà không cần tài sản đảm bảo. Để hỗ trợ tối đa cho các HTX, Liên hiệp HTX, đề nghị sửa việc áp dụng biện pháp đảm bảo tiền vay hoặc không áp dụng biện pháp đảm bảo tiền vay do Hội đồng quản lý Quỹ quyết định. 12. Quy định về Bảo lãnh tín dụng (Mục 2 – Bảo lãnh tín dụng) Hiện nay đã có một số tỉnh, thành phố có Quỹ bảo lãnh tín dụng cho cả Doanh nghiệp, Hợp tác xã, vì vậy nếu quy định về chức năng này Nghị định quy định cụ thể về việc cấp ngân sách cho các Quỹ hỗ trợ địa phương để thực hiện. 13. Quy định về hỗ trợ lãi suất sau đầu tư ( Mục 3 – Hỗ trợ lãi suất sau đầu tư) Hiện nay chính sách này đã được thực hiện ở một số tỉnh, địa phương bằng nguồn NSNN cấp thông qua các Sở, Ngành, các Huyện/TP. Tuy nhiên theo nghị định này thì nguồn hỗ thực hiện trợ lãi suất cho HTX, LHHTX từ chênh lệch thu – chi của Quỹ HTX hàng năm. Trong khi các Quỹ hỗ trợ được cấp vốn điều lệ thấp, nguồn thu của Quỹ chỉ đảm bảo bù đắp các khoản chi phí hoạt động Quỹ hoặc khoản chênh lệch thu chi thấp. Như vậy, các Quỹ hỗ trợ sẽ không đáp ứng đủ kinh phí thực hiện hoạt động hỗ trợ lãi suất sau đầu tư. * Đề nghị sửa: bổ sung nguồn thực hiện hỗ trợ lãi suất suất sau đầu tư cho các HTX/ LHHTX được NSNN cấp bổ sung hàng năm cho Quỹ hỗ trợ. 14. Điều 54, khoản 1,2,3: Việc phê duyệt kế hoạch tài chính hàng năm, kế hoạch thu nhập, chi phí, kế hoạch đầu tư, mua sắm tài sản cố định không cần thiết phải do UBND tỉnh phê duyệt mà chỉ cần xin ý kiến Hội đồng quản lý Quỹ. * Đề nghị: Thay UBND cấp tỉnh bằng Hội đồng quản lý Quỹ. 15. Điều 56, khoản 1, mục b: Đề nghị bỏ quy định xin ý kiến chấp thuận của UBND cấp tỉnh đối với Quỹ địa phương. 16. Điều 58, khoản 2 và khoản 4: - Khoản 2, mục c và khoản 3, mục c: Đề nghị sửa: “ .. theo quyết định của Chủ tịch Quỹ hỗ trợ” - Khoản 4: đề nghị sửa: Chủ tịch Quỹ hợp tác xã ban hành quy chế quản lý và sử dụng các Quỹ theo quy định của Nghị định này để áp dụng trong nội bộ của Quỹ, đảm bảo công khai, minh bạch”. 17. Điều 65, khoản 1: việc quy định giải thể Quỹ Hợp tác xã nếu không có đủ vốn điều lệ tối thiểu theo nghị định này là 100 tỷ. Hiện nay trên cả nước có 44/46 Quỹ hỗ trợ có nguồn vốn điều lệ nhỏ hơn 100 tỷ, theo tình hình ngân sách của các địa phương thì khả năng cấp bổ sung vốn điều lệ đủ 100 tỷ theo quy định của Nghị định này là rất khó thực hiện. Vì vậy, nếu quy định như trên thì các Quỹ hiện nay phải giải thể hết, không đảm bảo mục tiêu của Nghị định nhằm hỗ trợ hành lang pháp lý cho các Quỹ hoạt động. Mặt khác việc giải thể các Quỹ này sẽ gây khó khăn cho các HTX/THT đang được hỗ trợ vốn và các vấn đề tồn tại liên quan đến con người, bộ máy và hoạt động của Liên minh HTX tỉnh. Trong khi có rất nhiều các Quỹ hỗ trợ hiện nay hoạt động rất tốt, đóng góp tích cực cho khu vực kinh tế tập thể của địa phương. * Đề nghị sửa: Các Quỹ hỗ trợ đã thành lập trước khi có hiệu lực thì giữ nguyên, đề nghị UNBD tỉnh/Thành phố quan tâm tiếp tục bổ sung vốn điều lệ đảm bảo theo Nghị định. Đối với các Quỹ hỗ trợ thành lập sau khi Nghị định có hiệu lực thì thực hiện phải đảm bảo đủ vốn điều lệ theo quy định của Nghị định này. Trên cơ sở thực tiễn hoạt động, đánh giá được chất lượng hoạt động, vai trò của Quỹ hỗ trợ trong hoạt động hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể tại địa phương. Để các Quỹ hỗ trợ tiếp tục hoạt động và phát huy tốt chức năng, nhiệm vụ của mình. Liên minh HTX tỉnh Phú Thọ có một số nội dung tham gia vào dự thảo Nghị định, đề nghị Bộ Tài chính quan tâm để đảm bảo cho các Quỹ hỗ trợ có một hành lang pháp lý thống nhất và hoạt động hiệu quả, đóng góp tích cực vào sự phát triển của kinh tế hợp tác, Hợp tác xã.